[Phân tích] 1917 - Nghệ thuật sử dụng máy quay trong sử thi thế chiến ấn tượng nhất Oscar 92

Kéo xuống để xem tiếp

Điện ảnh luôn được coi là một bộ môn nghệ thuật vì nó có thể kể được nhiều câu chuyện dưới những hình thức khác nhau, không chỉ bằng lời thoại của các nhân vật mà còn bởi cách góc quay được đặt để hay các hướng vận hành của máy quay. Trong bộ phim 1917 (Thế chiến 1917) được sản xuất năm 2019, đạo diễn Sam Mendes đã kể lại câu chuyện thời Thế Chiến Thứ I bằng nghệ thuật sử dụng máy quay vô cùng ấn tượng.

Sau đây, hãy cùng Moveek phân tích những dụng ý trong cách chuyển động máy quay vô cùng tinh tế của nhà làm phim tài ba này nhé.

Poster phim Thế chiến 1917 (Photo credit: IMDb)

Vừa vào trường đoạn mở đầu của bộ phim, sau khi được thông báo về nhiệm vụ chúng ta có thể thấy hai nhân vật chính bắt đầu di chuyển, lúc này Blake đi trước Schofield. Đồng thời, máy quay lúc đó đi lùi ra sau, Blake hiện lên như người đang đẩy máy quay di chuyển. Ngay sau đó không lâu là một phân cảnh đã nằm trong tính toán của đạo diễn khi cho một đoàn người đi cắt ngang hướng di chuyển của hai nhân vật chính, vì đặc sắc của Thế chiến 1917 chính là kiểu quay one shot “cú lia máy làm nên điều kỳ tích”, thế nên việc có một đoàn người cắt ngang này có khi chính là ý đồ của đạo diễn, điểm nối khi đạo diễn muốn tạm cắt một long take để chuẩn bị chỉnh chu cho slot máy tiếp theo mà không để phân cảnh one shot của mình bị gián đoạn trong mắt khán giả.

(Photo credit: Universal)

Tiếp theo, phân cảnh sau khi đoàn người cắt ngang, bối cảnh xung quanh phân cảnh này được bố trí rất hẹp chỉ vừa đủ cho một người đi một hàng, vừa khiến cho chúng ta cảm nhận được sự chật hẹp trong chiến hào, vừa làm nổi bật lên cách di chuyển của hai nhân vật. Cũng chính trong phân cảnh này chuyển động của máy quay mới bắt đầu đáng chú ý, lợi dụng một khúc cua, máy quay đã chuyển trạng thái di chuyển từ vị trí hướng vào mặt nhân vật chuyển sang sau lưng của họ.

Sau một đoạn rất dài của góc máy quay đặt chính diện, sự thay đổi chuyển động trong góc máy này đã làm thay đổi góc nhìn của người xem khiến chúng ta có những trải nghiệm và cảm nhận khác. Thông thường, góc máy từ phía sau lưng sẽ đặt người xem cùng vào phía của nhân vật, gia tăng sự đồng cảm và khiến chúng ta muốn đồng hành cùng họ trong những diễn biến tiếp theo. Ở đây sẽ khiến cho khán giả có cảm giác như đang đồng hành cùng Blake và Schofield trong chuyến đi lần này, tất cả chúng ta sẽ là người lính thứ 3 có mặt trong nhiệm vụ lần này và trực tiếp đồng hành cùng hai nhân vật chính.

(Photo credit: Spiderum)

Đến với trường đoạn khi cả hai tiến vào nông trại, đoạn Schofield bỏ đi để lại Blake đứng một mình, máy quay lúc này dần dần di chuyển từ phía sau đi ra chính diện bắt trọn cảm xúc trên gương mặt Blake. Đến phân cảnh hai nhân vật tách nhau ra để làm nhiệm vụ, máy quay ngay từ lúc bắt đầu đều tập trung di chuyển theo bước chân của Schofield và đi theo anh trong suốt một khoảng thời gian rất dài cho đến khi Black lại tiếp tục xuất hiện trở lại khung hình cùng anh, chuyển động của máy quay tập trung vào Schofield với tần suất và thời gian dường như áp đảo làm cho người xem có cảm giác rằng Schofield đang dần nắm thế chủ động trong xuyên suốt trường cảnh và chắc  sẽ có một bước ngoặc gì đó sắp xảy đến mà nhân vật chính chắc chắn sẽ là Schofield.

Qủa đúng là như vậy, khi Blake và Schofield đang cố gắng cứu tên phi công, Blake đã yêu cầu Schofield đi lấy nước, máy quay lại một lần nữa theo chân Schofield và bỏ lại Blake bên cạnh tên phi công kia. Schofield cũng sẽ như tất cả chúng ta lúc đó, chỉ nhìn thấy điểm lấy nước chứ không thấy được phía sau Blake đang như thế nào. Và đúng thật khoảnh khắc mà Blake bị đâm, máy quay đưa sự ngỡ ngàng của cả Schofield và người xem đến cùng một lúc, làm cho cảm xúc của chúng ta chân thực và sống động như đang thực sự ở cùng góc nhìn với Schofield lúc đó.

(Photo credit: Spiderum)

Chưa hết, Thế chiến 1917 còn sử dụng rất nhiều những cú máy 360 độ, như lúc Schofield phát hiện ra Blake bị đâm, chúng ta ngay lặp tức chứng kiến máy quay chuyển động theo hình tròn đến tận hai vòng. Trong điện ảnh, những cú máy như thế thường được sử dụng nhằm làm tăng cảm giác căng thẳng, độ kịch tính, chúng còn tạo ra cảm giác chóng mặt và khó chịu cho người xem. Ở một số trường hơp, cú máy này còn như báo hiệu trước sắp chuyển đến một phân đoạn là bước ngoặc của bộ phim và trong phân cảnh Black bị đâm này, cú máy 360 độ hội tụ cả ba điều trên. Đây là trường hợp căng thẳng nhất xuyên suốt trong bộ phim khi Blake đang phải đối diện với cái chết, đến lúc máy quay ngừng di chuyển hẳn cũng là lúc, Blake đã trút đi hơi thở cuối cùng.

Xuyên suốt bộ phim, máy quay luôn di chuyển theo cùng cường độ của nhân vật. Khi nhân vật chuyển động chậm, máy quay lia chậm, khi họ chạy nhanh, máy quay cũng bắt đầu tăng tốc theo và khi họ dừng lại, máy quay cũng dừng chuyển động. Điều này làm cho khán giản thực sự biến thành những người bạn đồng hành đúng nghĩa của hai nhân vật, qua đó cùng họ trải qua moi thử thách và qua đó cũng gia tăng những trải nghiệm điện ảnh thật thú vị và vô cùng chuyên nghiệp.

Thế chiến 1917 đã giành được các giải thưởng: Oscar lần thứ 92 với 10 đề cử, 3 giải thưởng là Quay phim xuất sắc nhất, Âm thanh xuất sắc nhất, Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc nhất, lễ trao giải BAFTA lần thứ 73 với 9 đề cử, 7 giải thưởng là Đạo diễn xuất sắc nhất, Phim hay nhất, Bộ phim xuất sắc nhất của Anh, Quay phim xuất sắc nhất, Thiết kế sản xuất tốt nhất, Âm thanh hay nhất, Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc nhất. Đó là những thành quả vô cùng xứng đáng đối với đoàn làm phim.