Thiên Mệnh Anh Hùng – Khá khen cho một tác phẩm điện ảnh về sử Việt

Thiên Mệnh Anh Hùng là phim điện ảnh của Việt Nam được công chiếu vào năm 2012. Phim do đạo diễn Victor Vũ thực hiện với sự tham gia của nhiều diễn viên trẻ tên tuổi như Huỳnh Đông, Khương Ngọc, Vân Trang, Midu, Kim Hiền… Sau khi ra rạp, Thiên Mệnh Anh Hùng nhận được nhiều lời khen chê khác nhau từ giới phê bình lẫn khán giả. Cùng điểm lại những ưu điểm nổi bật đã tạo nên thành công của Thiên Mệnh Anh Hùng.

1. Thiên Mệnh Anh Hùng là một bộ phim thuần Việt

Trong khi phần lớn khán giả Việt vốn đã quá quen thuộc với nhiều tác phẩm điện ảnh lẫn truyền hình Trung Quốc về đề tài cổ trang thì trong nước, dòng phim này lại khá khan hiếm. Sự xuất hiện của Thiên Mệnh Anh Hùng được nhiều khán giả quan tâm chủ yếu vì tò mò. Một trong những điểm mà các phim về đề tài sử Việt dễ bị so sánh với các phim cổ trang Trung Quốc là màu sắc Trung Hoa qua tạo hình nhân vật, địa điểm quay, trang phục, lời thoại… Tuy nhiên, khi công chiếu, Thiên Mệnh Anh Hùng đã khiến người xem hài lòng bởi những yếu tố thuần Việt.

Về bối cảnh, những cảnh quay chính được chọn ở các địa điểm nổi tiếng như Tràng An, Tam Cốc - Bích Động, đền Trần, chùa Bái Đính (Ninh Bình); phủ Thành Chương, Cổ Loa, đền An Dương Vương, vườn quốc gia Ba Vì (Hà Nội); đền Đô, chùa Bồ Đề, chùa Bút Tháp (Bắc Ninh)… Non nước Việt Nam tươi đẹp, hữu tình trở nên lung linh, kỳ vĩ hơn qua từng thước phim trên màn ảnh. Ngoài những di tích lịch sử có sẵn, đoàn làm phim còn dựng thêm các khung cảnh xưa cũ nhằm tái hiện lại cảnh sinh hoạt ở làng quê Việt Nam cũng như kinh thành trước đây. Do vậy, bối cảnh trong phim hiện lên đậm bản chất Việt từ cây cỏ, mái nhà đến chợ búa, hàng nước…

Về phục trang, đoàn làm phim Thiên Mệnh Anh Hùng đã trau chuốt từng bộ trang phục của các diễn viên sao cho thuần Việt nhất. Cho dù là quần áo của các diễn viên chính như Tuyên Từ Thái Hậu, Nguyên Vũ, Xuân Hoa, Trần Tướng Quân, Vương gia… đến các diễn viên quần chúng như binh lính, người dân, thích khách… đều được đầu tư trang phục kỹ lưỡng. Phần thiết kế trang phục của các nhân vật trong hoàng cung rất dễ bị ảnh hưởng hoặc giống với trang phục của triều đình Trung Quốc. Tuy nhiên, tạo hình các nhân vật Tuyên Từ Hoàng Hậu (Vân Trang), Trần Tướng Quân (Khương Ngọc), Vương gia (Văn Anh), binh lính… tương đối phù hợp với bối cảnh triều Lê, không quá cầu kỳ hoặc hiện đại hóa trang phục thời phong kiến như một số phim Trung Quốc. Kết hợp với phần hóa trang nhẹ nhàng, dân dã, trang phục của các nhân vật trong dân gian như Sư phụ (Minh Thuận), Nguyên Vũ (Huỳnh Đông), chị em Xuân Hoa (Midu) và Xuân Huệ (Kim Hiền), kỹ nữ (Phi Thanh Vân)… đậm chất Việt Nam, không hề thấy màu sắc váy áo kiểu Trung Hoa.

Về nhân vật, vai chính của phim là Nguyên Vũ (Huỳnh Đông) vốn là một thanh niên cường tráng, tinh thông võ nghệ và có khí chất trượng nghĩa. Kiểu nhân vật như vật rất dễ được xây dựng thành hình tượng anh hùng hoặc đại hiệp trong các phim kiếm hiệp Trung Quốc. Hình ảnh Huỳnh Đông xuất hiện trên màn ảnh tuy mạnh mẽ, cương nghị, mang nét phong trần và tinh nghịch nhưng lại chất phác, điềm đạm, phù hợp với bối cảnh và con người Việt Nam lúc bấy giờ.

Vai Xuân Hoa của Midu không phải là nhân vật hiệp nữ hoặc nữ chánh ngôn tình tô điểm cho Huỳnh Đông. Từ lời ăn tiếng nói đến dáng đi đứng, áo yếm của chị em Xuân Hoa nói riêng và các nữ phụ khác nói chung hoàn toàn khiến khán giả tin rằng đây là những con người thuần Việt. Kể cả các nhân vật trong hoàng cung như Tuyên Từ Hoàng Hậu, Trần Tướng Quân hay Vương gia đều được xây dựng mộc mạc, không cầu kỳ và chói chang nhằm khuếch trương uy nghiêm hay quyền lực triều đình. Tất cả vừa đủ tái hiện bối cảnh triều chính Việt Nam thời Lê, không quá xa hoa, lộng lẫy như các nhân vật hoặc cung đình Trung Hoa cùng thời đại.

Chung quy lại, Thiên Mệnh Anh Hùng mang đến cho người xem một nguyên bản rất Việt, không hề khiến cho họ cảm thấy rằng mình đang xem phim một bộ phim Trung Hoa được Việt hóa hoặc xem một bộ phim Việt bị Trung Hoa hóa. Đây là điều đáng khen cho nỗ lực và sự đầu tư của tập thể đoàn phim.

2. Nội dung và diễn xuất trong Thiên Mệnh Anh Hùng

Được chuyển thể từ tiểu thuyết Bức huyết thư của nhà văn nhà văn Bùi Anh Tấn, Thiên Mệnh Anh Hùng có cốt truyện rõ ràng, mạch lạc. Tuy vẫn còn một vài phân cảnh chưa đủ sức thuyết phục nhưng Thiên Mệnh Anh Hùng đảm bảo một câu chuyện trọn vẹn trên màn ảnh, không vấp phải những lỗi về logic như nhiều phim khác. Thông qua bức huyết thư, Thiên Mệnh Anh Hùng mang đến cho người xem một câu chuyện với nhiều tình tiết gay cấn và hấp dẫn về thân phận của Nguyên Vũ – cháu nội quan đại thần Nguyễn Trãi. Dù chưa đủ sức hút để trở thành một bộ phim bom tấn nhưng Thiên Mệnh Anh Hùng vẫn có thể lôi cuốn khán giả dõi theo từng chi tiết úp mở bất ngờ. Cách dẫn dắt truyện khéo léo, hợp lý và kết thúc trọn vẹn.

Tuy vậy, phim vẫn có một vài điểm trừ nhất định, ví dụ như lạm dụng các cảnh bay nhảy lơ lửng của thích khách, đường kiếm của Midu (vai Xuân Hoa) còn khá yếu đuối và vụng về, mối liên hệ giữa vụ thảm sát gia đình Xuân Hoa với triều đình hay nguyên nhân Trần Tướng Quân đổi chủ chưa rõ ràng… Bù lại, phim được làm nổi bật bởi diễn xuất của Khương Ngọc, Huỳnh Đông và Vân Trang.

Huỳnh Đông khá thành công trong vai Nguyên Vũ, vừa đủ chân chất, vừa đủ hài hước, vừa đủ nghĩa khí và tinh thần nghĩ cho đại cục. Nhân vật Nguyên Vũ của Huỳnh Đông dù gặp phải bi kịch gia tộc nhưng vẫn không nuôi dưỡng trong tâm hồn thù hận lớn lao, thay vào đó là một chàng trai bình dị biết vì nghĩa lớn. Hoặc là, Thiên Mệnh Anh Hùng chưa cho Huỳnh Đông đủ phân cảnh và tình tiết để thể hiện điều này.

Vân Trang rất sắc sảo với vai Tuyên Từ Thái Hậu. Ban đầu, nhân vật Tuyên Từ Thái Hậu xuất hiện như một nhân vật phản diện độc ác và đầy mưu mô. Càng về sau, Tuyên Từ Thái Hậu càng làm cho khán giả thấu hiểu hơn cho những hành động của mình. Khương Ngọc xuất sắc trong vai Trần Tướng Quân nham hiểm và xảo trá. Biểu cảm của Khương Ngọc thật khiến người xem cảm thấy bất an về những suy nghĩ và hành động của Trần Tướng Quân. Tuy vậy, những tình tiết xoay quanh nhân vật này còn khá mơ hồ. Rất tiếc nữ chính do Midu thể hiện chưa lột tả hết tính cách và thần thái của nhân vật Xuân Hoa. Nếu không, nhóm bốn nhân vật chủ đạo có thể đẩy thành công của phim đi xa hơn nữa.

Không phải ngẫu nhiên mà trong lễ trao giải Cánh Diều Vàng 2012, Thiên Mệnh Anh Hùng giành được khá nhiều giải thưởng như: Phim điện ảnh xuất sắc nhất; Đạo diễn xuất sắc nhất thể loại phim điện ảnh; Nam diễn viên chính xuất sắc nhất thể loại phim điện ảnh; Quay phim xuất sắc nhất. Mặc dù chưa trở thành phim bom tấn như kỳ vọng, Thiên Mệnh Anh Hùng vẫn là bộ phim đáng khen và đáng xem của điện ảnh Việt về đề tài lịch sử.