10 lý do khẳng định The Shape of Water xứng đáng nhận giải Phim hay nhất Oscar năm nay

Góc Nghệ Thuật · Never ·

Del Toro đã chứng minh cho khán giả thấy rằng ông có trí tưởng tượng rất phong phú, sống động và am hiểu sâu sắc rằng, nỗi sợ hãi là thứ thúc đẩy trí tò mò và hành động của con người.

Guillermo del Toro được xem là một trong những nhà làm phim tài năng nhất hiện nay. Ông chủ yếu tập trung làm ra những phim có phong cách khác lạ và chủ đề mới mẻ. Các phim của ông thường có cốt truyện đen tối và lạ thường. Chẳng hạn như một đứa trẻ mồ côi bị giết, sau đó hồn ma quay trở về; hay một cô gái bị thuyết phục bởi một vị thần rằng cô chính là công chúa ở một thế giới khác. Trong The Shape of Water, nhân vật nữ chính là cô lao công tại một cơ sở nghiên cứu của chính phủ Mỹ và đem lòng yêu sinh vật nửa người nửa cá. Del Toro đã chứng minh cho khán giả thấy rằng ông có trí tưởng tượng rất phong phú, sống động và am hiểu sâu sắc rằng, nỗi sợ hãi là thứ thúc đẩy trí tò mò và hành động của con người.

The Shape of Water đã nhận được rất nhiều sự chú ý trong thời gian gần đây, bởi nó đã chiến thắng rất nhiều đề cử và giải thưởng trên khắp thế giới. Đây không phải là lần đầu tiên phim của del Toro được chú ý nhiều đến vậy. Năm 2006, Pan’s Labyrinth cũng là một ứng cử viên nặng ký và chiến thắng 3 giải Oscar.

Năm nay, The Shape of Water đã chiến thắng 4 trong 13 giải được đề cử: Thiết kế sản xuất xuất sắc nhất, Nhạc phim hay nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất và Phim hay nhất. Thế nhưng, nhiều người cho rằng The Shape of Water không xứng đáng để chiến thắng giải Phim hay nhất. Hôm nay, hãy cùng phân tích những lý do vì sao Viện Hàn Lâm lại chọn tác phẩm này trong hàng tá những tác phẩm xuất sắc khác.

1. Những hình ảnh ẩn dụ sâu sắc được thể hiện một cách tinh tế

Khi hầu hết phim thương mại chọn cách bỏ qua các yếu tố hình ảnh và chỉ tập trung khắc họa những câu chuyện với sự giúp đỡ của công nghệ CGI, del Toro lại khai thác điểm này và xây dựng một bộ phim với đầy phép ẩn dụ và những gợi ý thị giác giúp người xem có những trải nghiệm phong phú, khiến nội dung phim thêm độ phức tạp với các tầng ý nghĩa.

Từ những quả trứng luộc, những viên kẹo, và những cốc nước, bộ phim cho khán giả những gợi ý về bản chất các nhân vật thông qua các yếu tố vô cùng đa dạng. Chúng không đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu nội dung phim, nhưng lại giúp tăng thêm các tầng ý nghĩa để khán giả giải mã và giúp họ hiểu sâu hơn về các sự kiện và nhân vật trong phim.

2. Nó tạo ra một bầu không khí tuyệt vời nhờ vào phần soundtrack và các cảnh quay

Một trong các khía cạnh cốt lõi giúp phim trở nên rõ ràng và chân thực đến như vậy là những cảnh quay được xây dựng một cách cẩn thận, giúp tái hiện chính xác hình ảnh nước Mỹ năm 1960 đồng thời tạo ra một bầu không khí mơ mộng thông qua những bản nhạc được sáng tác độc quyền bởi Alexandre Desplat.

Cách bộ phim khắc họa quá khứ có phần nào đó giống một Paris được tái hiện bởi Woody Allen trong Midnight in Paris – một quá khứ đã qua và có vẻ như luôn luôn đẹp và thi vị hơn hình ảnh xấu xí, trần trụi của hiện tại.

Phong cách xây dựng hình ảnh của phim khá mạnh mẽ, với những vật trang trí lấy cảm hứng và mang đậm hơi hướng Pháp để tạo ra một thế giới khiến người xem cảm giác như đây là ký ức của một người khi họ đang nhớ lại quá khứ của mình.

Từ những căn hộ bừa bộn, mất trật tự cho tới không khí ảm đạm, bức bách tại sở nghiên cứu, tới những phép màu của thế giới ban đêm xẹt qua những ô cửa sổ khi Elisa bắt chuyến xe buýt tới nơi làm, tất cả mọi hình ảnh trong phim đều được quay chụp với một vẻ đẹp dịu dàng, khiến người xem cảm nhận được rõ ràng sự tận tâm của những người sản xuất phim.

3. Có một nhân vật chính đặc biệt

Trong khi hầu hết các phim thương mại đều đi theo một tiêu chuẩn về cái đẹp và chiêu mộ những người đẹp, hoặc ít nhất thu hút theo chuẩn thông thường hoặc đã có danh tiếng để đạt được hiệu quả thu hút đại chúng, del Toro lại chọn Sally Hawkins, một người trước đây chỉ được đảm nhận những vai diễn phụ, vào vai một nữ chính không chỉ tầm thường về mặt nhan sắc, lại còn làm công việc lau sàn nhà và thêm vào đó, bị câm.

Hawkins vào vai một người phụ nữ tưởng như không có vẻ gì nổi bật với một cuộc đời không có gì đặc sắc, nhưng sau đó, ta ngày càng khám phá ra dù cô dùng sự im lặng để đối diện với thế giới, nhưng thực ra lại là người có thế giới nội tâm đầy màu sắc và đam mê.

4. Bộ phim làm ta có cảm giác như một câu chuyện cổ tích, nhưng đồng thời cũng mang những chủ đề của người trưởng thành

Ngay từ khi bắt đầu, bộ phim đã làm rõ quan điểm của mình: một câu chuyện cổ tích dành cho người trưởng thành. Những phân cảnh mở đầu mơ mộng khi chúng ta đi dọc theo một hành lang ngập nước như một lời dẫn truyện, được tiếp nối bởi những phân cảnh về cuộc sống thường ngày của Elisa sau khi cô thức dậy.

Lúc đầu, mọi thứ có vẻ rất bình thường: cô lau đôi giày, bật bếp, những công việc thường ngày không có gì đặc biệt. Nhưng rồi cô vào phòng tắm, thủ dâm một cách điên cuồng cho tới khi món trứng luộc cho bữa sáng sẵn sàng.

Xuyên suốt nội dung phim, ta có thể thấy rất nhiều yếu tố tình dục được lồng ghép, hiển lộ phần bản năng của con người một cách trần trụi thay vì tô vẽ cho đẹp hay chối bỏ nó. Tình dục trong đây được mô tả như một phần không thể thiếu của cuộc sống, bỏ qua những khía cạnh tăm tối để xây dựng nó như một cách chúng ta bộc lộ sự yêu thương dành cho nhau. Những nỗi đau, sự tàn ác của con người cũng được lồng vào như một phần không thể thiếu của bộ phim; cũng như trong cuộc sống, nó giúp ta khám phá ra những bản chất thật bị che giấu của các nhân vật.

Từ sự kiên quyết và can đảm của Elisa cho tới sự nam tính ít ỏi và cảm giác thành tựu của Colonel, một sinh vật sống biết cảm nhận nỗi đau đã trở thành chất xúc tác đánh tan tính thường nhật trong cuộc sống và tạo ra cho họ những động cơ nguy hiểm tiềm tàng.

5. Bộ phim mang đậm tính nghệ thuật

Một trong những điểm nổi bật nhất của The Shape of Water đó là phong cách của phim. Từ hướng đi nghệ thuật cho tới những bản nhạc của Alexandre Desplat, tới câu chuyện tình đẹp được viết bởi bản thân del Toro và màn diễn xuất đặc sắc của các diễn viên, tất cả mọi thứ của bộ phim dường như được tạo ra dưới sự để tâm đến từng chi tiết và những đóng góp mang tính nghệ thuật vô cùng đặc sắc.

Sự gắn kết giữa từng yếu tố trong phim khiến nó gần như trở thành một tạo tác của tự nhiên chứ không phải từ bàn tay của vô số cá nhân với những ý tưởng và giá trị quan khác biệt. Khía cạnh thần kì nhất của điện ảnh chính là khả năng đưa chúng ta đến với những thế giới thần kỳ, siêu thực trong đó những ảo tưởng, trực giác và cảm giác của ta lấn át hoàn toàn tính hiện thực và những suy nghĩ logic.

Mặc dù xu hướng điện ảnh gần đây thiên nhiều hơn về hiện thực trần trụi được chứng minh bởi các nghiên cứu khoa học – như thể một phiên bản minh họa dễ hiểu cho những tài liệu khoa học khô khan – The Shape of Water lại đi ngược lại, đưa thế giới về với những câu chuyện chỉ có trong trí tưởng tượng của con người.

6. Giữ nguyên kết cấu truyền thống nhưng vẫn có thể đập tan một vài lẽ thường

Chỉ cần xem một lần là ai cũng có thể nhận ra The Shape of Water không có gì đột phá về mặt cấu trúc. Càng về cuối phim, nội dung càng dễ đoán và đi theo chính xác những gì khán giả mong đợi.

Tuy nhiên, đây không phải một bộ phim tầm thường như thế; nó không đi theo những luật lệ bất thành văn Hollywood đặt ra để kể câu chuyện của mình. Các nhà làm phim đặt rất nhiều trọng tâm vào tính chân thực và sức hút của các nhân vật đối với khán giả thay vì những bộ phim thương nghiệp bình thường với những nhân vật đại chúng, phù hợp thị hiếu số đông.

7. Cảm giác thật mới lạ khi nền công nghiệp điện ảnh lại sản xuất ra một bộ phim như thế này trong bối cảnh những phim còn lại hầu hết đều là remake, reboot hay sequel

Dù không tồn tại bất kỳ mặt đột phá nào so với những tác phẩm cũ, bộ phim vẫn tỏa sáng theo cách riêng trong bối cảnh nền công nghiệp ngập tràn những sequel, reboot và các bản remake không-khác-gì-bản-cũ. Một bộ phim có nội dung hoàn toàn mới là một tồn tại cực kỳ đáng chú ý – dù đó là phim thương nghiệp – nó đem lại cảm giác mới mẻ trong khi các nhà sản xuất có xu thế đi theo con đường an toàn với những bộ phim nổi tiếng từ trước thay vì chấp nhận rủi ro đầu tư tiền làm ra những tác phẩm mới.

Xuyên suốt sự nghiệp của mình, del Toro được biết đến là người luôn sẵn sàng thách thức các luật lệ và lẽ thường. Bộ phim nổi tiếng nhất của ông tính đến nay, Pan’s Labyrinth, được biết đến là một câu chuyện cổ tích bất tuân, và ở một trong số những bộ phim đầu tay của mình, Cronos, ông đã xây dựng những con quái vật có đầu óc tinh tế và thấu hiểu thậm chí hơn con người nhiều lần.

Ông đã trở thành một cái tên đáng chú ý trong ngành công nghiệp điện ảnh ngày nay, và cùng với những người cùng quốc tịch là Alejandro G. Iñarritu và Alfonso Cuarón, ông là người góp phần định hình cho nền công nghiệp này được như ngày hôm nay, chứng tỏ rằng dù trong thế giới điện ảnh bảo thủ, khô khan hiện giờ, vẫn có chỗ cho những bộ phim khác biệt, mang tính thách thức với khán giả, và đặc biệt, nó coi người xem là những con người thực sự chứ không chỉ là người tiêu dùng.

8. Nội dung phim vô cùng thu hút, khiến bản thân người xem nhập tâm vào câu chuyện của các nhân vật

Tất cả những đặc điểm được nhắc tới ở trên của phim kết hợp lại để tạo ra một trải nghiệm tuyệt vời giúp khán giả dễ dàng chỉ ra ai là người xấu ai là người tốt trong câu chuyện này. Dù đây có thể bị coi là điểm nhàm chán của phim, nhưng nó giúp người xem có thể tập trung vào nội dung phim cũng như đồng cảm với các nhân vật trong phim một cách dễ dàng hơn nhiều.

Một ví dụ minh họa, nhân vật của Michael Shannon đã trở thành cái đích để mọi người chỉ trích khi khắc họa thành công một người đàn ông khao khát quyền lực luôn theo đuôi những người quyền lực và có tiếng nói hơn hắn ta.

Dù nhân vật này được xây dựng có vẻ hơi nông cạn và mang tính một chiều, hắn vẫn thành công trong vai trò làm bước đệm cho chiến thắng của Elisa trước mệnh lệnh tàn nhẫn của hắn – một chi tiết mang tính biểu tượng khi các cá nhân chịu áp bức dám vùng dậy chống lại giai cấp cầm quyền.

9. Bộ phim đề cập tới khá nhiều chủ đề như chủ nghĩa nữ quyền, phân biệt chủng tộc, và sự kỳ thị với những người đồng tính nhưng không bao giờ mang tính giảng đạo

Một trong những yếu tố khiến The Shape of Water trở nên khác biệt với những bộ phim có nội dung gần tương tự như Amélie là bất chấp cách xây dựng mang tính lý tưởng hóa đối với khoảng thời gian cũng như các địa điểm trong phim, nó vẫn không quên khắc họa những thay đổi của thế giới và sự đấu tranh của những con người thời đó để dành quyền được tôn trọng.

Lấy bối cảnh nước Mỹ những năm 1960, bộ phim khắc họa rõ rệt cách những người Mỹ gốc Phi bị phân biệt đối xử bởi màu da, cái cách phụ nữ bị đàn áp bởi đàn ông về quyền lực, hay những sự ghét bỏ vô lý của con người thời đó dành cho những người khác biệt. Mỗi một nhân vật xoay quanh Elisa – bao gồm bản thân cô – đều đại diện cho một nhóm người bị áp bức, những người không có tiếng nói và những người phải đấu tranh rất nhiều để được lắng nghe và coi trọng ngày nay.

Thường khi một bộ phim chọn nói về những chủ đề này, cách truyền tải có thể sẽ mang hơi hướng giảng đạo và dạy đời. Những bộ phim như thế sẽ nhanh chóng bị lãng quên và lý do đơn giản bởi giá trị nghệ thuật chúng đem lại chỉ được đánh giá cao ngang mấy tờ truyền đơn rẻ tiền.

Một trong những thế mạnh của The Shape of Water là đã khắc họa các thành viên của một vài nhóm người bị áp bức và đưa họ vào trong câu chuyện một cách tinh tế; họ chỉ là những người bình thường như bao người khác, biết cảm nhận tình yêu, nỗi buồn, thất vọng, khát khao và mang trong mình những giá trị đạo đức thông thường. Họ không được miêu tả như những người da màu, đồng tính hay khuyết tật, mà là những con người bình thường xứng đáng nhận được những sự tôn trọng và thấu hiểu như bao người khác trên thế giới này.

10. Bộ phim như một bức thư tình với nền công nghiệp điện ảnh

Căn hộ của Elisa nằm trên một rạp chiếu phim cũ; Giles luôn để TV bật, không phải chương trình ca nhạc cũng là những bộ phim cũ; ở thời điểm cảm xúc dâng trào, Elisa thường mường tượng bản thân đang hát và nhảy trên nền bản nhạc trong phim của Fred Astaire hay Ginger Rogers; và khi sinh vật lưỡng cư trốn thoát khỏi căn hộ của Elisa, cô tìm thấy anh đang chăm chú theo dõi một bộ phim được chiếu trong rạp chiếu bóng dưới nhà. Bạn cũng có thể tìm thấy một vài easter egg khác liên quan tới lịch sử nền công nghiệp điện ảnh xuyên suốt trong bộ phim.

Ý tưởng của bộ phim, với cách tiếp cận lý tưởng hóa và gợi nhớ của nó, đưa người xem du hành xuyên thời không về thời điểm khi giới điện ảnh còn huyền bí và tự do hơn bây giờ, khi những bộ phim được làm ra bởi các ảo thuật gia và các nhà thơ, khi chúng còn như những giấc mơ trở thành hiện thực nơi trí tưởng tượng của con người thống trị tất cả, mọi tư duy logic của thế giới hiện thực đều trở nên vô dụng. Điện ảnh khi đó như một trải nghiệm mang tính tôn giáo, một nơi để học hỏi những điều cuộc sống không thể dạy ta, nơi ta có thể thỏa thích du hành với những giấc mơ hão huyền của bản thân mà không sợ bị đánh giá hay lấy ra làm trò cười.

Nguồn: Taste of Cinema