The Old Guard và bước tiến mới của Charlize Theron

Ảnh: THR

Nhân vật Andy của Charlize Theron nằm trên mặt đất, cơ thể găm đầy đạn. Cô chết, nhưng chỉ trong khoảnh khắc. Con ngươi co rút, cô thở hắt ra rồi đứng dậy, bước vào một cuộc đối đầu đẫm máu với những kẻ đã bắn chết mình.

Có một điều không thể chối cãi là Theron có những chuyển động rất ấn tượng và diễn xuất đầy cảm xúc được tô điểm bằng khả năng võ thuật trên màn ảnh. Tại thời điểm này, không ai có thể nghi ngờ gì về Theron với tư cách là một diễn viên giỏi, nhưng được xem các màn hành động của cô vẫn để lại dấu ấn sâu đậm đối với người xem, tương tự như khi người ta xem Keanu Reeves bắn súng trên những con đường ở Manhattan trong John Wick. Với The Old Guard của Netflix ra mắt cách đây không lâu, do Gina Prince-Bythewood đạo diễn, dựa trên nguyên tác truyện tranh cùng tên, Charlize Theron càng khẳng định vị thế "đả nữ" hiện đại của mình. 

Sau 5 năm gắn bó với thể loại này, Charlize Theron là một trong những diễn viên hành động không thể thay thế của chúng ta. Ấn tượng nhất là khi cô làm được điều đó mà không cần trở thành anh hùng hay phản diện trong phim Marvel hay DC, vốn là thước đo gần đây nhất cho một diễn viên hành động trong cộng đồng fan. Theron luôn hết mình với vai diễn trong bất cứ bộ phim nào mà cô tham gia, và chưa bao giờ người ta nhìn nhận cô như một diễn viên đoạt giải Oscar đóng phim thương mại chỉ đơn thuần kiếm tiền.  

Vai của Furiosa của Theron trong Mad Max: Fury Road (2015), dù không phải vai hành động đầu tiên của cô, nhưng lại là vai diễn khẳng định vững chắc vị trí của cô với vai trò đả nữ. Kéo theo đó là vai Cipher trong The Fate of The Furious và Lorraine Broughton trong Atomic Blonde năm 2017, chứng minh ý định gắn bó với thể loại hành động của cô. Sự gắn bó của Theron với các phim này, không chỉ về mặt thể chất mà thể loại yêu cầu, vai trò sản xuất của cô trong Atomic Blonde - dự án tâm huyết của nữ diễn viên và The Old Guard đã bảo đảm cho chất lượng của các phim này.

Theron là diễn viên hành động khi đã ở tuổi 40, dù khởi điểm là diễn viên thực lực từng đoạt giải Oscar, bước đi này thực sự rất độc đáo. Nhưng đồng thời cũng rất phù hợp với một nữ diễn viên nổi tiếng là thích lựa chọn các vai diễn mới lạ, chống lại "nỗ lực" làm "chết vai" của Hollywood và sự nghiệp đi xuống do tuổi tác, hết thời. Kể cả khi cô nổi lên với vai trò một diễn viên hành động, Theron vẫn làm giàu sự nghiệp của mình bằng các vai chính trong Tully (2019), Long Shot (2019) hay Bombshell (2019), mỗi vai đều thực sự khác biệt, mỗi một hình mẫu phụ nữ mạnh mẽ theo nhiều cách khác nhau, cũng giống như chính các vai hành động của cô vậy. Dù vai diễn xuất thần đoạt giải Oscar của cô trong Monster (2003) chắc chắn giúp cô đặt một chân vào trong thể loại hành động, nhưng đó vẫn là một hành trình khó khăn hơn so với các nam diễn viên ở Hollywood.

Ảnh: THR

Không có một vai diễn duy nhất nào có thể giúp một diễn viên trở thành ngôi sao hành động thành công ngay lập tức ở Hollywood, nhưng không ngạc nhiên lắm khi các nam diễn viên thực sự thống trị thể loại này, kể cả các phim flop của họ cũng tính là không tồi nếu so với các bộ phim thành công. Các diễn viên như Arnold Schwarzenegger, Jean-Claude Van Damme, và Dolph Lundgren, đều bị phê bình nặng nề ở thời điểm họ đang ở thời kỳ đỉnh cao của một ngôi sao hành động, diễn xuất chỉ là thứ yếu nếu so với cơ bắp cuồn cuộn và tính cách nhân vật của họ. Stallone nổi tiếng với các vai nghiêm túc ấn tượng từ trước như Rocky Balboa và John Rambo, được so sánh với Marlon Brando, giúp danh tiếng của ông vang xa toàn cầu, kết hợp với thể hình thay đổi đã giúp ông dần trở thành một ngôi sao hành động thực thụ. 

Tom Cruise, Will Smith, và Keanu Reeves trở thành những cái tên gắn liền với thể loại nhờ sự hấp dẫn của họ trong vai nam chính, dù họ có rất nhiều vai ấn tượng thuộc thể loại khác. Gần đây nổi lên các ngôi sao như Dwayne “The Rock" Johnson, Vin Diesel hay Jason Statham, những người đã đưa hình tượng của họ trở thành một kiểu “thương hiệu điện ảnh" riêng, cân bằng giữa các phim hành động high-concept (các phim ngắn gọn, súc tích, dễ hiểu, ngược với low-concept, các phim quan tâm đến phát triển nhân vật, nhiều thông điệp, ý nghĩa, khó có thể tóm tắt đơn giản hết được) và kỹ xảo của bom tấn ngày nay. Không có một diễn viên nào trong số các diễn viên được nhắc đến ở trên, có "cơ hội" để thất bại nhiều lần mà vẫn giữ vững được vị trí của mình, không chỉ ở thể loại sở trường của họ, mà là cả thể loại hoàn toàn khác. 

Ảnh: THR

Mặc dù Theron đã từng tham gia các phim có các yếu tố hành động như Reindeer Games (2000) và The Italian Job (2003), phim hành động đầu tiên của Theron theo sau vai Josey Aimes trong North Country của Niki Caro (2005) là Æon Flux (2005).

Æon Flux (2005) dựa trên phim hoạt hình cùng tên của đài MTV, có tất cả yếu tố có lợi của một phim sci-fi tốt, và có thể là một bộ phim thành công đáng chú ý của các nhà làm phim nữ khoảng 1 thập niên trước cả khi làn sóng nữ quyền chiếm lĩnh và thúc đẩy sự thay đổi mạnh mẽ của Hollywood trong hiện tại. Đáng tiếc, Paramount Pictures “cướp” bộ phim khỏi tay của đạo diễn Karyn Kusama (đạo diễn Kusama bị loại khỏi quá trình hậu kỳ, bộ phim bị cắt gọt mất 25 phút, thay đổi và trở nên khó hiểu), biến nó trở thành một tác phẩm gây thất vọng cho giới phê bình lẫn khán giả, những ý tưởng thú vị từ đó chưa bao giờ thực hiện được, cũng như nhân vật chính của phim không có cơ hội toả sáng. Ảnh hưởng của nó gần như đã dập tắt sự nghiệp đạo diễn của Kusama (dù cô đã bật lại kể từ thất bại đó) và cơ hội của Theron trong thể loại hành động, thể loại mà cô đã muốn thử sức từ lâu.

Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với tờ The Hollywood Reporter, Theron lên tiếng vì sự thiếu cảm thông đối với phụ nữ trong thể loại này: “Thật không may, đây là sự thật đáng buồn của bất cứ bộ phim hành động nào, khi họ không thành công, thì sẽ có định kiến cho rằng, ‘Nếu không thành công thì cô đừng bao giờ đụng tới nó lần nữa.’ Rất nhiều phụ nữ không có cơ hội lần 2, nhưng khi đàn ông làm những bộ phim này và họ thất bại thảm hại, họ tiếp tục được trao cơ hội để làm tiếp và khám phá nó lần nữa… Cũng giống như khi bạn chỉ có một cơ hội duy nhất, và nếu bạn không thành công… Thử nhìn vào tôi xem, Fury Road xuất hiện sau một thập kỷ kể từ Æon Flux.”

Ảnh: THR

Trong thập kỷ đó, Theron trở nên càng lúc càng ấn tượng hơn ở Hollywood, cân bằng giữa các phim nhỏ như In the Valley of Elah (2007), Young Adult (2011), Dark Places (2015) với các phim bom tấn như Hancock (2008), Prometheus (2012), Snow White and the Huntsman (2012). Và cuối thập kỷ đó, Furiosa xuất hiện.

Thật không quá khi nói rằng vai phản anh hùng của Furiosa còn lấn át cả Mad Max của Tom Hardy trong Fury Road, và trong số các nhân vật giả tưởng ấn tượng của năm, cô trở thành gương mặt nổi bật nhất. Phản hồi tích cực ngay lập tức dành cho Furiosa tạo cho cô một cộng đồng fan tương tự như Ellen Ripley (Alien) của Sigourney Weaver và Sarah Conor (Terminator) của Linda Hamilton. Theron mang đến giá trị cho nhân vật Furiosa, người bị chiến trường giày vò và quá khứ cho một con người phải lăn lộn trong khó khăn để trưởng thành.

Trong một cảnh đặc biệt trong phim do Theron ứng biến, Furiosa quỳ gối xuống nền cát của vùng đất khô cằn, thét lên một tiếng đánh dấu cho cái chết và sự tái sinh của nhân vật. Các nữ anh hùng trong phim thường đáng chú ý bởi sự vô song và bất khả xâm phạm của họ như Selene (Kate Beckinsale) trong Underworld, Alice (Milla Jovovich) trong Resident Evil, Wonder Woman (Gal Gadot) hay Captain Marvel (Brie Larson). Nhưng các nhân vật trong phim hành động của Theron đều mang dáng vẻ mượn từ các hình mẫu nhân vật trong phim chính kịch cô từng tham gia như Aileen Wuornos trong Monster của Patty Jenkins, hay trong tất cả các nhân vật cô từng góp công xây dựng, dễ tổn thương và đầy đau đớn.

Một sự nghiệp diễn xuất tạo dựng nên sự đồng cảm, cả trên màn ảnh rộng lẫn ngoài đời thường, đã giúp Theron góp phần hình thành các nhân vật hành động với những nỗi đau đớn, phẫn nộ và bất lực thấm ra ngoài màn ảnh và chảy vào tim khán giả. 

Ảnh: IMDb

Với The Old Guard, đạo diễn Prince-Bythewood hiểu rất rõ thế mạnh của nữ diễn viên. Cô biến Andy của Theron trở nên khác biệt với các nhân vật hành động trong những bộ phim trước đó bằng việc ý thức được nam tính (masculinity) đã thống trị phim hành động như thế nào, và thay đổi những mong đợi thông thường đó.

Ngay từ đầu phim, Theron là người phụ nữ duy nhất trong một nhóm các người bất tử là đàn ông, gồm Booker (Matthias Schoenaerts), Joe (Marwan Kenzari), và Nicky (Luca Marinelli). Những người đàn ông này, mặc dù là những chiến binh thiện chiến, không hề phù hợp với kiểu mẫu điển hình trong phim hành động. Nhìn chung, The Old Guard chính là phản đề của The Expendables 2010. Nhóm người bất tử do Andy đứng đầu bao gồm các nhân vật nam, 2 người trong số đó là gay, và họ được định hình bằng các mối quan hệ, khao khát và nhân tính hơn là hình tượng vĩ đại kết hợp với nhau như các nhân vật đã từng rất nổi tiếng trong các phim tương tự.

Và Andy không đóng vai trò là người quản lý hay trông trẻ cho cả đội. Kể cả khi thành viên mới nhất và trẻ nhất gia nhập đội là Nile (Kiki Layne), hành trình của Andy vẫn không thay đổi thành việc chấp nhận bản năng người mẹ trong cô mà là đi tìm lý do để tiếp tục sống. Cùng lúc đó, Andy cũng không đơn thuần là phiên bản nữ của một nhân vật nam. Kinh nghiệm của Andy tích luỹ theo thời gian, sang chấn tâm lý từ thời săn phù thuỷ ở Salem, mối quan hệ thất bại với chị em gái, cố gắng giữ quyền kiểm soát thân thể của chính mình mang đến cho nhân vật của cô những trải nghiệm đặc biệt của một người phụ nữ. 

Điều ấn tượng về vai diễn của Theron trong The Old Guard, và vai của cô trong phim hành động nói chung là chẳng có gì dễ dàng đối với các nhân vật đó. Không chỉ đòi hỏi cao về thể chất, mà các nhân vật này cũng không lựa chọn con đường dễ dàng hay phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng đánh đấm.

Trong khi Furiosa, Cipher, Lorraine và Andy đều có điểm chung là lạnh lùng, vốn không phải phẩm chất dễ thể hiện, cách mà Theron khai thác tính cách này trong mỗi nhân vật cũng hoàn toàn khác nhau. Từ sự chiến thắng khi chuộc tội thành công, cảm giác sung sướng tàn bạo khi trở thành kẻ thông minh nhất, bình tĩnh lạ lùng khi "nhạc nào cũng nhảy" và khao khát được tiến lên phía trước ngay cả khi đã hàng ngàn năm trôi qua, Theron đã thể hiện xuất sắc nhiều nhân vật đòi hỏi một phần tính cách của diễn viên để làm tiền đề tạo nên chính nhân vật đó. Trong suốt 5 năm, Charlize Theron đã giúp tạo nên chuẩn mực cao dành cho các nhân vật nữ trong phim hành động, và hi vọng rằng, đây chỉ mới là bắt đầu. 

Nguồn: The Hollywood Reporter