Lý do Cu Li Không Bao Giờ Khóc được đánh giá cao?

Phim đầu tay xuất sắc (Best First Feature Award) tại Liên hoan phim Berlin - một trong những giải thưởng điện ảnh danh giá nhất thế giới - đã đưa Cu Li Không Bao Giờ Khóc lên bản đồ điện ảnh quốc tế. Chiến thắng này không chỉ là một vinh dự cho đạo diễn Phạm Ngọc Lân mà còn là một cột mốc quan trọng, đánh dấu sự trưởng thành của điện ảnh Việt Nam trên trường quốc tế.

Vậy điều gì đã khiến bộ phim này trở thành một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, chinh phục nhãn quan của rất nhiều nhà phê bình điện ảnh trên thế giới? 

Sự độc đáo trong góc nhìn và cách kể chuyện

Cu Li Không Bao Giờ Khóc là một thử nghiệm hấp dẫn và sâu sắc, nhằm làm xáo trộn hiện trạng về cả hình thức và nội dung. Đạo diễn đạt được điều này bằng cách sử dụng một cách tiếp cận đa tầng đối với câu chuyện, kết hợp sự khắc nghiệt và thẳng thắn của hiện thực xã hội trong nước với những suy tư siêu thực về sự tồn tại.

Cách kể chuyện của Cu Li Không Bao Giờ Khóc là một điểm nhấn đáng chú ý. Bộ phim không theo một cấu trúc câu chuyện truyền thống mà thay vào đó, sử dụng cách kể chuyện phi tuyến tính để tạo nên một trải nghiệm xem phim độc đáo. Việc đan xen các mảnh ghép câu chuyện, cùng với sự mơ hồ về mối quan hệ giữa các nhân vật, đã tạo ra một không gian để khán giả tự do suy ngẫm và khám phá. Chính điều này đã góp phần làm nên sự thành công của bộ phim.

Phần lớn bộ phim tập trung vào ký ức, với các nhân vật liên tục nhắc lại quá khứ qua lời kể và những cuộc trò chuyện. Những câu chuyện này không chỉ liên quan đến lịch sử Việt Nam mà còn gắn liền với ký ức cá nhân của từng người. Việc con cu li xuất hiện nhiều lần trong phim không phải là ngẫu nhiên hay chỉ để thu hút sự chú ý. Con cu li nhỏ bé, hiền lành nhưng lại có nọc độc khi bị khiêu khích, có thể được coi là hình ảnh biểu tượng cho những vết thương, những tàn dư của quá khứ mà các nhân vật mang theo suốt hành trình của mình.

Đạo diễn Cu Li Không Bao Giờ Khóc đã tạo ra một bộ phim với phong cách rất riêng. Thay vì tập trung vào việc kể một câu chuyện theo trình tự rõ ràng, đạo diễn lại muốn tạo ra một không khí đặc biệt, một cảm giác mơ hồ và đầy ám ảnh. Điều này được thể hiện qua những cảnh quay tĩnh lặng, những góc máy độc đáo, và những hình ảnh mang tính biểu tượng. Ví dụ như những cảnh quay về thành phố Hà Nội hay khu rừng, không phải để miêu tả một địa điểm cụ thể mà để gợi lên những cảm xúc, những suy nghĩ sâu xa.

Sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại

Cu Li Không Bao Giờ Khóc là một bức tranh sinh động về sự giao thoa giữa quá khứ và hiện tại trong xã hội Việt Nam. Bộ phim khéo léo lồng ghép những giá trị truyền thống vào bối cảnh hiện đại, tạo nên một tác phẩm điện ảnh đầy sâu sắc. Hình ảnh bà Nguyện trong tà áo dài truyền thống bên cạnh những bộ trang phục hiện đại của thế hệ trẻ là một ví dụ điển hình. Căn nhà cổ, nơi lưu giữ những kỷ niệm của bà Nguyện, vừa là biểu tượng cho quá khứ, vừa là nơi diễn ra những câu chuyện của thế hệ trẻ. 

Sự kết hợp hài hòa giữa âm nhạc dân tộc và những giai điệu hiện đại càng làm tăng thêm sự đa dạng và phong phú cho bộ phim. Qua đó, Cu Li Không Bao Giờ Khóc không chỉ là một câu chuyện cảm động về tình cảm gia đình mà còn là một thông điệp về việc bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống trong cuộc sống hiện đại.

Cả Mùa Hè Chiều Thẳng Đứng (Trần Anh Hùng) và Cu Li Không Bao Giờ Khóc đều xoay quanh những mối quan hệ gia đình phức tạp, đặc biệt là giữa các thế hệ. Tuy nhiên, nếu như Mùa Hè Chiều Thẳng Đứng tập trung vào những mâu thuẫn và khoảng cách giữa các thành viên trong một gia đình hiện đại, thì Cu Li Không Bao Giờ Khóc lại khai thác sâu hơn về những vết thương lòng của quá khứ và cách chúng ảnh hưởng đến các mối quan hệ hiện tại. 

Cả hai bộ phim đều sử dụng không gian sống như một nhân vật, nhưng nếu như ngôi nhà trong Mùa Hè Chiều Thẳng Đứng là biểu tượng cho sự thay đổi và hiện đại hóa, thì căn nhà cổ trong Cu Li Không Bao Giờ Khóc lại là nơi lưu giữ ký ức và truyền thống.

Sự tác động đến xã hội và văn hóa

Trước Cu Li Không Bao Giờ Khóc, đạo diễn Phạm Ngọc Lân đã khai thác chủ đề về dòng chảy thời gian, về chủ nghĩa hiện sinh và sự phức tạp của xã hội thực tại qua các bộ phim ngắn Giòng Sông Không Nhìn Thấy (2020) và Một Khu Đất Tốt (2019). Cu Li Không Bao Giờ Khóc cũng tới từ những cảm giác đã hằn in trong ký ức của đạo diễn từ thuở nhỏ.

Những trăn trở về thời gian, về quá khứ và hiện tại, về những mất mát và nỗi đau, tất cả đều đã được Lân ấp ủ và gửi gắm vào Cu Li Không Bao Giờ Khóc. Bộ phim không chỉ đơn thuần là một câu chuyện gia đình mà còn là một hành trình tìm kiếm bản thân, là sự đối thoại giữa quá khứ và hiện tại. Những ký ức tuổi thơ, những nỗi đau đã khắc sâu vào tâm hồn của đạo diễn đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận, được ông chuyển tải một cách tinh tế và sâu sắc qua hình ảnh của bà Nguyện và con cu li.

Ngoài ra, Cu Li Không Bao Giờ Khóc là một bức tranh xã hội sâu sắc, phản ánh những biến động của Việt Nam trong quá trình hội nhập. Hình ảnh con cu li, một di sản của quá khứ thuộc địa, đã được đạo diễn Phạm Ngọc Lân sử dụng một cách tinh tế để tượng trưng cho những vết thương lịch sử và những di sản văn hóa phức tạp của dân tộc. 

Sự phát triển kinh tế, đô thị hóa đã mang đến những cơ hội mới nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức. Bà Nguyện, với tư cách là đại diện cho thế hệ cũ, đã phải đối mặt với sự cô đơn và lạc lõng trong một xã hội đang không ngừng thay đổi. Hình ảnh bà ngồi một mình chăm sóc con cu li đã trở thành biểu tượng cho những giá trị truyền thống đang dần bị mai một và những nỗi niềm riêng tư của những người cao tuổi.

Đặc biệt hơn nữa, qua nhân vật bà Nguyện, đạo diễn Phạm Ngọc Lân đã đặt ra những câu hỏi về vị trí của người phụ nữ trong xã hội. Trong quá khứ, người phụ nữ Việt Nam thường bị gò bó trong khuôn khổ gia đình. Họ phải gánh vác nhiều công việc nhà, chăm sóc chồng con. Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, phụ nữ đã có nhiều cơ hội để khẳng định bản thân. Họ tham gia vào các hoạt động xã hội, có sự nghiệp riêng. Nhưng đồng thời, họ cũng phải đối mặt với nhiều áp lực, phải cân bằng giữa công việc và gia đình.

Tựu trung lại, Cu Li Không Bao Giờ Khóc là một phần của một phong trào đang dần phát triển, nhằm chứng minh Việt Nam là quê hương của những nhà làm phim tài năng và đầy cảm xúc. Bộ phim có mối liên hệ chặt chẽ về mặt hình ảnh và chủ đề với các tác phẩm như Bên Trong Vỏ Kén Vàng và Tro Tàn Rực Rỡ - những nghiên cứu về nhân vật đầy thơ mộng, được kết nối bởi cách tiếp cận kết hợp quá khứ và hiện tại trong những câu chuyện phi truyền thống.

Sau những tháng ngày “chinh chiến” trên bản đồ điện ảnh thế giới với hàng loạt các liên hoan phim danh giá, Cu Li Không Bao Giờ Khóc sẽ chính thức được công chiếu với khán giả quê nhà vào ngày 15.12 tới đây.

Hãy nhanh chân ra rạp để trải nghiệm bữa tiệc nghệ thuật cực kỳ mãn nhãn của Cu Li Không Bao Giờ Khóc nhé.