Năm 2017, 13 Reasons Why công phá màn ảnh nhỏ với chủ đề gây tranh cãi: tự sát ở thanh thiếu niên và những hệ lụy nó để lại. Sau thành công của mùa 1, bộ phim luôn tìm tòi những hướng đi để làm mới bản thân. Mùa 3 ra mắt vào tháng 8 năm nay đã thực sự có cố gắng.
Ban đầu, các nhà sản xuất 13 Reasons Why dự định làm một mùa phim duy nhất. Nhưng sau khi mùa 1 thành công ngoài mong đợi, Paramount Television đã bất ngờ cho tiếp tục phát triển mùa 2. Mùa phim thứ 2 vẫn giữ đúng tinh thần của nguyên tác cùng tên với sự thay đổi là đặt chúng dưới cái nhìn của cậu học sinh Clay Jensen và đưa câu truyện đi xa hơn vụ tự tử của Hannah Baker (Katherine Langford). Ở mùa 3, các nhà biên kịch tách hoàn toàn cốt truyện khỏi nguyên tác để đề cập đến những vấn đề xã hội đang bủa vây thiếu niên xứ cờ hoa.
Clay Jensen (Dylan Minnette) (Nguồn: Netflix)
Dù được giới phê bình không tiếc lời khen ngợi, mùa 1 bị nhấn chìm trong tranh cãi khi dư luận lên án phân cảnh tự sát của Hannah Baker được quay quá mức chi tiết (2 tháng sau khi tập phim này ra mắt, nhà sản xuất đã cắt phân cảnh này khỏi phim). Mùa 2, vô tình ra mắt trùng thời điểm vụ nổ súng tại trường Santa Fe, Hoa Kỳ nổ ra, cũng không khấm khá hơn khi một lần nữa, khán giả lại phản đối tính hiện thực của phim khi kết thúc bằng một sự kiện tương tự nhưng bất thành.
Lần này, mùa 3 xoay quanh vụ án mạng bí ẩn mà nạn nhân là phản diện – Bryce Walker (Justin Prentice) – ở thời điểm 8 tháng sau vụ nổ súng hụt của Tyler Downs. Sau hai mùa phim gây tranh cãi, 13 Reasons Why đã trở về làm một bộ phim về tuổi mới lớn đúng nghĩa – không phải một bộ phim về vấn nạn tự sát tuổi teen hay bạo lực súng đạn học đường. Tuy nhiên, mùa 3 vẫn giữ nhiều yếu tố quen thuộc từ 2 mùa phim trước như góc nhìn kể chuyện (Point of View). Ani (Grace Saif) – học sinh mới chuyển đến trường Liberty khi mẹ cô được bà Walker (Brenda Strong) thuê về làm việc – sẽ là người dẫn dắt những tình tiết trọng yếu của bộ phim. Tuy nhiên, khi câu chuyện càng tiến triển, người xem được biết nhân vật này có mối quan hệ với cả Bryce, Clay Jensen (Minnette) và các nhân vật quan trọng khác, vì thế mà câu chuyện được kể theo góc nhìn của nhân vật này có đáng tin hay không vẫn còn là dấu chấm hỏi.
Khác với 2 mùa trước, mùa 3 tận dụng các cảnh hồi tưởng (flash-back) thay vì nhảy cóc dòng thời gian (timeline jumping) để tuyền tải 2 sự kiện song song - những sự kiện phát sinh xung quanh việc Clay và Tony Padilla (Christian Navarro) che đậy âm mưu thảm sát trường học của Tyler và sự kiện liên quan đến cái chết của Bryce Walker.
Vào thời điểm mở đầu mùa 3, 8 tháng đã trôi qua sau sự kiện Tyler mang súng đến trường Liberty định thực hiện ý định thả sát nhưng được Clay và Tony kịp thời ngăn cản. Cả hai đã đưa Tyler đi và che đậy sự việc. Những chi tiết liên quan đến sự việc trên đều được tái hiện qua những cảnh hồi tưởng. Những cảnh này đều mang màu sắc sáng hơn và dùng tỷ lệ khung hình 4:3. Trong khi những chi tiết liên quan đến cái chết của Bryce lại có tông màu ảm đạm hơn với tỷ lệ khung hình 16:9.
Xuyên suốt cuộc điều tra, người xem thấy được một phương diện khác của Bryce Walker - kẻ cưỡng bức Hannah Baker và một loạt các cô gái khác ở 2 mùa trước.
Chloe Rice (Anne Winters) và Bryce Walker (Justin Prentice) (Nguồn: Netflix)
Ở gần cuối mùa 2, với lời làm chứng của Jessica Davis (Alisha Boe), Bryce bị bại lộ không chỉ là một tên cưỡng bức hàng loạt mà còn là kẻ tiếp tay cho văn hóa lạm dụng tình dục và lạm quyền ở khoa thể thao ở trường Liberty. Tuy nhiên, dù bị tuyên có tội, hắn chỉ nhận được hình phạt nhẹ nhàng là 3 tháng thử thách – một hình phạt chỉ để làm vừa lòng dư luận khi cơn bão #Metoo đang bùng lên mạnh mẽ.
Đến phần 3, người xem hiểu rõ hơn sự suy đồi trong sự hình thành nhân cách của Bryce xuất phát từ một gia đình có truyền thống bạo hành và thiếu tình thương, đồng thời khắc họa nỗi đau của những nhân vật trở thành nạn nhân của hắn. Qua đó, series vén màn những vấn đề thời sự ảnh hưởng khôn cùng đến các thanh thiếu niên Mỹ: tự sát - trầm cảm, bạo lực - bắt nạt, tình dục, chấn thương và sang chấn tâm lý, vấn nạn tấn công tình dục, phá thai, và nhập cư.
Một chi tiết quan trọng để ngỏ ở mùa 2 là bạn gái của Bryce – Chloe Rice (Anne Winters) đang mang thai đứa con của hắn. Đoạn mở đầu của mùa phim này còn tiết lộ cô chưa để Bryce – lúc này đang theo học tại Hillcrest – về đứa bé và ý định phá thai của cô. Nhưng Chloe quyết định đến phòng khám thực hiện thủ thuật phá thai khi bà Walker cảnh báo Bryce không phải kẻ có thể làm cha.
Mặc dù đã khai man trong phiên tòa xét xử Bryce Walker để bảo vệ bạn trai, ở mùa 3, Chloe cuối cùng cũng có dũng khí thừa nhận bản thân là một trong những nạn nhân của hắn. Tập phim thứ 2 (If You’re Breathing, You’re a Liar ) của mùa phim là một tập phim với sức truyền cảm mạnh mẽ. Tập If You’re Breathing, You’re a Liar để khán giả thấm thía nỗi đau và lòng dũng cảm của nạn nhân bị xâm hại tình dục khi ra quyết định về cơ thể và sống với quyết định đó đến phút cuối cùng qua Chloe. Trong phim, cô ghé thăm rất nhiều phòng khám và đối mặt với những người biểu tình chống lại việc phá thai. Tập phim thật sự mang sức ảnh hưởng lớn khi mà các bang ở Mỹ đang xem xét lại luật cấm phá thai.
Jessica Davis (Alisha Boe, bên trái) (Nguồn: Netflix)
Chloe và Jessica đại diện cho 2 lựa chọn mà nạn nhân có thể chọn lựa. Chloe chọn rời khỏi Liberty để có một khởi đầu mới, đồng thời kết thúc câu truyện của cô ở 13 Reason Why. Câu truyện của Jess thì vẫn còn chưa đến hồi kết. Cô chọn chiến đấu.
Những tập phim sau đó theo chân Jess trên hành trình vượt qua chấn thương. Tuy nhiên, khía cạnh này không được chú trọng cho lắm. Jess tiến hành biểu tình chống lại Bryce khi trở thành chủ tịch hội học sinh và thành lập câu lạc bộ dành cho những nạn nhân như cô. Jess lên tiếng chống lại văn hóa cưỡng bức đang được dung túng ở trường. Cô đối mặt với Bryce - kẻ đã thực hiện những hành vi đồi bại. Dần về sau, cô rốt cuộc cũng lấy lại can đảm khám phá và tận hưởng tình dục trở lại với Alex Standall (Miles Heizer) và Justin Foley (Brandon Flynn).
Một trong những phân cảnh có sức ảnh hưởng nhất có lẽ là lúc cô kêu gọi những nạn nhân như cô hãy ngừng im lặng và đứng lên cho bản thân tại buổi họp hội trường. Sau đó, những học sinh cả nam lẫn nữ, gồm cả hơn một nhân vật chính, đã nêu lên những con số báo động của nạn tấn công tình dục.
Theo RAINN (Rape, Abuse & Incest National Network), cứ mỗi 92 giây, 1 người Mỹ trở thành nạn nhân của nạn tấn công tình dục và cứ 9 phút qua đi, 1 trong số đó là một đứa trẻ. Với lời cảnh báo trên, mùa 3 của 13 Reasons Why, mở đầu bằng những lời khuyên và đưa ra đường dây hỗ trợ người trẻ về những vấn nạn của tình dục và bạo lực, kết thúc trọn vẹn.
Đánh vào quá khứ phức tạp của một kẻ cưỡng bức là một chủ đề dễ gây tranh cãi. Một trong những hành động mang tính sám hối nhất của Bryce ở đây, là mong muốn được giúp đỡ Tyler sau khi biết được những gì Monty đã làm với cậu. Qua mùa 3, không một ai biết nguyên nhân thúc đẩy ý tưởng tấn công trường Liberty bằng súng của Tyler. Ở thời điểm Tyler đứng lên thú nhận sự thật, cậu như được giải thoát khỏi gông cùm của trầm cảm và ý muốn tự sát. Đây là giây phút bộ phim làm rõ sự khác biệt giữa Tyler và Hannah. Tuy nhiên, với ý định xả súng trường học của cậu, Tyler chắc chắn sẽ trở thành chủ đề tranh cãi.
Tony Padilla (Christian Navarro) (Nguồn: Netflix)
Một vấn đề thời sự nổi trội của bộ phim được khơi dậy qua nhân vật Tony. Tony đã tiết lộ gia đình Walker đã khiến cho gia đình của anh bị trục xuất vì anh đã làm chứng trước phiên tòa phán xử Bryce.
Trong những phân cảnh hồi tưởng, một Tony chưa nhận biết được tai họa ập xuống tổ ấm của mình đã đưa người bạn trai về ra mắt ba mẹ. Nhưng gia đình Walker đã mật báo với cơ quan nhập cư Hoa Kỳ và tố cáo nhà Padilla. Sáu tập phim sau đó của mùa 3 đã lột trần hiện thực đau lòng cuộc khủng hoảng nhập cư Hoa Kỳ đang trải qua, phổ biến nhất là bi kịch những gia đình tan vỡ khi cơ quan hành pháp cưỡng ép trục xuất họ. Đối với anh chàng Mexico dịu dàng này, anh đã về tới một căn nhà trống không, lò nướng vẫn còn nóng và bàn ăn đã được bày biện nhưng thiếu mất hơi ấm gia đình. Phải mấy ngày sau đó, anh mới được nghe lại tiếng của cha – người đang bị bắt giam trong một trại giam giữ người nhập cư, còn mẹ anh lại ở một trại giam khác. Mặc dù đã cố gom tiền thuê luật sư, mọi chuyện cũng đã rồi. Ba mẹ bị trục xuất. Không thể lo cho em gái được đầy đủ, anh buộc phải đưa cô bé đến một bang khác.
Navarro đã viết trên Twitter: “Tôi dành tặng vai diễn này cho hàng ngàn người trẻ trên khắp đát nước và những ai bị chia cắt khỏi gia đình và đang tuyệt vọng. Không sinh mạng nào là phạm pháp cả.”
Trải qua một sự kiện bi thương, nhà Padilla lại nhận được cái kết có hậu hơn hẳn. Cuối mùa 3, gia đình này đã được đoàn tụ qua Facetime vào ngày lễ Phục Sinh. Ở một diễn biến khác, mùa 3 đã để ngỏ một số câu truyện để tạo tiền đề cho mùa 4, cũng là mùa cuối cùng của series này. Netflix đã nhanh chóng đưa ra thông báo về mùa thứ 4 của series cùng tên hồi đầu tháng 8. Nội dung của mùa phim cuối cùng sẽ tiếp tục những gì còn dang dở ở phần 3 và khắc họa những nhân vật chính bước vào giai đoạn tốt nghiệp trung học.
Dựa vào cái kết của mùa phim mới nhất, người xem phần nào hình dung được nội dung chính của mùa phim cuối. Với tính cách luôn hướng về một câu truyện được gắn kết chặt chẽ, mùa 4 có thể là một cái kết thỏa đáng cho toàn bộ series 13 Reason Why.
Nguồn: Hollywood Reporter