Hầu hết ai trong chúng ta cũng đã có tuổi thơ gắn liền với những bộ phim hoạt hình Nhật Bản nổi tiếng một thời như Vùng Đất Linh Hồn, Nàng Công Chúa Mononoke, Lâu Đài Laputa.... và ai cũng thừa biết, đạo diễn Hayao Miyazaki – một huyền thoại trong lĩnh vực hoạt hình Nhật Bản, chính là cha đẻ của những bộ phim hoạt hình đã đi cùng với tuổi thơ của không ít thế hệ trẻ em.
Như nhiều người đã từng từng nhận xét rằng: chỉ có Hayao Miyazaki mới có thể xứng đáng là đối thủ của Walt Disney về chất lượng và thành công về mặt doanh thu. Bên cạnh những thành công từ những bộ phim hoạt hình của Walt Disney thì những tác phẩm do ông làm đạo diễn đều dễ dàng đi sâu vào lòng của trẻ em và người lớn trên khắp thế giới. Trong cuộc bình chọn IMDb, 6 tác phẩm của ông đã được trẻ em bình chọn lọt vào top 20 những tác phẩm hoạt hình hay nhất, trong đó có Spirited Away và Mononoke Hime lần lượt xếp vị trí thứ 1 và thứ 2.
Hayao Miyazaki và cố vấn làm phim
Từ sau thành công của Spirited Away, những tác phẩm sau này của Hayao Miyazaki như là Howl’s Moving Castle (Lâu Đài Di Động của Howl) và Ponyo (Nàng Tiên Cá Phương Đông) mặc dù cũng nhận được rất nhiều lời ca ngợi.
Một nghệ sĩ đa tài
Hayao Miyazaki (sinh ngày 05/01/1941 tại Tokyo, Nhật Bản), là một đạo diễn, nhà sản xuất, biên kịch, một họa sĩ truyện tranh và hoạt hình nổi tiếng người Nhật. Ông là một trong hai người đồng sáng lập ra hãng phim hoạt hình Ghibli Studio nổi tiếng.
Ông vốn được sinh ra tại thị trấn Akebono-cho thuộc Tokyo, và là người con thứ 2 trong một gia đình có bốn con trai. Bố của ông, Katsuji Miyazaki, là giám đốc của xưởng Miyazaki Airplane chuyên làm bánh lái cho máy bay chiến đấu A6M Zero trong thời kì thế chiến thứ. Vì vậy từ nhỏ, Miyazaki đã hình thành niềm đam mê suốt đời với ngành hàng không, chủ đề xuất hiện thường xuyên trong các tác phẩm sau này của ông.
Thuở bé, Miyazaki thường phải chuyển nhà, một phần vì mẹ ông phải chữa bệnh lao xương từ năm 1947 đến tận năm 1955. Mẹ của Miyazaki rất nghiêm khắc và thông minh. Bà đã qua đời năm 1983 ở tuổi 71. Sau này bộ phim Hàng Xóm Của Tôi Là Totoro có nhân vật người mẹ mắc phải một căn bệnh tương tự.
Sau khi học xong trung học, Miyazaki vào trường đại học Gakushuin University, ông tốt nghiệp năm 1963 với bằng khoa học chính trị và kinh tế học. Tháng 4 năm 1963, Miyazaki vào làm việc tại hãng phim hoạt hình Toei. Tháng 10 năm 1965, ông cưới một họa sĩ đồng nghiệp là bà Akemi Ota, hai người sau đó có hai con trai là Goro và Keisuke. Hiện nay, Goro cũng đã trở thành một đạo diễn phim hoạt hình với bộ phim Tales from Earthsea của hãng Ghibli. Miyazaki đặc biệt yêu thích và thần tượng các nghệ sĩ manga trong đó có Tetsuji Fukushima, Soji Yamakawa và Osamu Tezuka.
Fanart
Giấc mơ được bay trên bầu trời xanh
Bằng việc điều hành một công ty chuyên sản xuất bộ phận đuôi cho những chiếc chiến cơ của Nhật Bản thời thế chiến thứ II, bố của Hayao Miyazaki thường dẫn con trai đến thăm nhà máy và rất thích ngắm nhìn những bộ phận của chiếc máy bay. Ông đã say mê bởi những chi tiết máy móc thông minh cũng như cái cách mà hệ thống dây chuyền lắp ráp kết nới với nhau và vận hành một cách hài hòa. Kể từ đó, những suy nghĩ về máy bay luôn được nạp vào đầu Hayao Miyazaki vào ban ngày và được vận dụng tuyệt đối vào trí tưởng tượng của ông lúc đêm về.
Cùng với niềm yêu thích to lớn với những chiếc máy bay và ảnh hưởng từ người cha của mình, ngay từ nhỏ Hayao Miyazaki thường xuyên mơ thấy mình bay trên bầu trời xanh, thậm chí nhiều đêm liền ông còn tưởng tượng ra cảnh cơ thể mình đang lướt qua những đám mây trôi trên thành phố Utsunomiya và Kanuma của Nhật Bản – nơi ông lớn lên. Nhưng những giấc mơ phi hành ấy đã không tồn tại cùng ông mãi mãi mà đã đột ngột biến mất trong một giấc mơ về cảnh Hayao đang thấy mình nhào lộn và từ từ rơi xuống dưới và sau đó tỉnh giấc trước khi ông rơi từ trên gường ngủ xuống đất. Cũng chính vì lí do đó mà gần như những phim hoạt hình do ông sản xuất đều xuất hiện những hình tượng về việc các nhân vật được bay lượn trên bầu trời.
Khi được phỏng vấn về mối liên quan đó, ông chia sẻ: “Trong đầu tôi, chúng hoàn toàn tách rời. Đây có thể là một trường hợp nghiên cứu tâm lý tuyệt vời. Tôi yêu máy bay vì chúng là một cỗ máy thực sự kinh ngạc, nhưng tốc độ và chiều cao của máy bay mới là những điều được xem là dễ hiểu đối với một đứa trẻ. Tôi nghĩ rằng có rất nhiều người cũng có những giấc mơ mà tôi đã có.”
Những dấu mốc quan trọng
Những giải thường cao quý
- Giải Noburo Ofuji cho phim hoạt hình:
- 1979, Lâu đài của Cagliostro
- 1984, Nausicaä của Thung lũng gió
- 1986, Laputa: Lâu đài trên không trung
- 1988, Hàng xóm của tôi là Totoro
- Giải thưởng lớn Mainichi:
- 1989, Dịch vụ giao hàng của phù thủy Kiki
- 1992, Porco Rosso
- 1994, Pom Poko (với vai trò ý tưởng và nhà sản xuất)
- 1997, Công chúa Mononoke
- 2001, Sen và Chihiro ở thế giới thần bí
- Giải Phim hay nhất của Viện hàn lâm điện ảnh Nhật Bản:
- 1998, Công chúa Mononoke
- 2002, Sen và Chihiro ở thế giới thần bi
Bên cạnh đó ông còn được trao tặng một số giải thưởng danh giá khác như:
2002: Được trao tặng giải Gấu vàng tại Liên hoan phim Berlin và giải Phim hoạt hình hay nhất của Viện hàn lâm điện ảnh Hoa Kỳ đối với tác phẩm Spirited Away.
2005: Được trao tặng Giải thưởng thành tựu trọn đời tại Liên hoan phim Venice.
2006: Được Tạp chí Times của Mỹ bầu chọn là một trong những người Châu Á có sức ảnh hưởng nhất trong 60 năm vì tài năng và những đóng góp của ông đối với nền điện ảnh thế giới.
2013: Sau khi cho ra mắt bộ phim hoạt hình Kaze Tachiru (The Wind Rises), Hayao tuyên bố ông sẽ chính thức nghỉ hưu và không sản xuất một bộ phim hoạt hình nào nữa. Thông báo này này đã khiến cho rất nhiều người hâm mộ của ông sửng sốt, đặc biệt rất nhiều người Nhật đã đổ xô đi mua lại các bộ phim do ông sản xuất trước đó.
Thế nhưng, tuyên bố này mau chóng rơi vào quên lãng khi tình yêu hoạt hình của ông vẫn âm ỉ mỗi ngày và trong năm 2017, ông tuyên bố sẽ quay lại. Chúng ta cùng chờ đợi tác phẩm sắp tới đây của ông sẽ khuynh đảo giới hoạt hình ra sao nhé.