Annie do Toni Collette thủ vai đang la hét. Cô vừa mới khám phá ra một điều tồi tệ, một điều còn đáng sợ hơn cái tình trạng mỏng manh và đau khổ đang bao trùm lấy cô sau cái chết của mẹ. Những tiếng hét của cô vô cùng bạo lực, đau đớn và gây ra một cảm giác buồn nôn. Chúng là những kiểu la hét dùng để quy phục khán giả, khiến họ sốc vô cùng – không chỉ bởi họ đã bị bắt phải chứng kiến những gì Annie đã trải qua, nhưng vì tất cả sự tức giận, đau khổ, hoang mang đang bao trùm này là sự kinh dị ở một mức độ mà chúng ta hiếm khi được thấy ở trên phim ảnh và nó thực sự rất đáng sợ.
Những tiếng la hét vang vọng khắp các cảnh phim – thời gian và không gian là những nhân tố khiến thế giới của bộ phim này đáng sợ đối với những người xem yếu tim. Hereditary của đạo diễn Ari Aster đã tạo được tiếng vang là một trong những bộ phim kinh dị hay nhất vài năm gần đây. Thật khó để không đồng ý với điều này. Thế nhưng, có sự trái ngược giữa các nhà phê bình và phản ứng của khán giả, tiêu biểu là điểm số 94% trên Rotten Tomatoes, D+ trên CinemaScore (tại thời điểm ra mắt) và vô số cuộc thảo luận trên mạng xã hội trước đó.
Studio A24 không còn lạ gì với sự chia rẽ, nhưng phim trước đây như The Witch (2016) và It Comes At Night (2017) cũng rơi vào tình trạng tương tự. Mặc cho điểm số trên CinemaScore, Hereditary rất thành công ở các rạp phim với $13 triệu ở tuần đầu tiên, bộ phim mở màn lớn nhất của A24. Nhưng dường như có một thứ gì đó thú vị hơn con chữ và điểm số trên.
Thế giới đang chứng kiến sự chuyển dịch của một tầng cảm xúc trong thể loại kinh dị. Phim kinh theo thời gian được làm ra dựa trên cảm xúc của khán giả, đồng thời dẫn dắt cách khán giả phản ứng theo một hướng quen thuộc như thở hổn hển, nhảy dựng lên, mặc dù có thể người ta đều biết chính xác điều gì sẽ xảy ra tiếp theo, cũng như khá thoải mái khi biết rằng ai sẽ gặp nguy hiểm, ai vẫn còn an toàn. Nhưng nhận định trên không phải để phê bình một phần quan trọng và phổ biến của phim kinh dị mà là để nhấn mạnh sự khác biệt giữa quá khứ và tương lai của thể loại này.
Những bộ phim nằm trong vũ trụ The Conjuring của James Wan, kế thừa di sản của những bộ phim kinh dị dựa trên sự kiện có thật như The Exorcist (1973) và Poltergeist (1982), đã hoàn thiện loại hình nghệ thuật này một cách tuyệt vời, nhận được vô số lời khen từ các nhà phê bình cũng như thành công ở phòng vé. Với các bộ phim riêng biệt, tương lai được đảm bảo ở kết phim và những đứa trẻ sẽ được sống một cuộc sống đầy đủ hơn.
Ở mức độ hiệu quả nhất, phim kinh dị thâm nhập vào những nỗi sợ hàng ngày của chúng ta như sợ bóng tối, sợ không gian hẹp... Tuy nhiên, các thể loại hù dọa thông thường như jump-scare không thể so với thể loại kinh dị hù dọa tâm lý. Hơn cả bóng tối, hơn cả máu me là cảm xúc dồn nén, bất lực, mất mát... Việc chứng kiến sự chuyển dịch này trong Hereditary của đạo diễn Aster khiến nó trở thành một trải nghiệm vô cùng khó chịu đến nghẹt thở. Nhưng chính xác thì bộ phim của ông nói về cái gì mà chúng ta phải sợ nó?
Tiêu đề của bộ phim không giấu giếm điều gì cả. Phần lớn Hereditary được xây dựng xung quanh những thứ mà loài người chúng ta truyền lại cho nhau – sở thích, biểu cảm khuôn mặt, dị ứng, bệnh tâm thần và những bí mật đen tối nằm ở plot-twist của bộ phim. Đây là những thứ chúng ta khát khao, sợ hãi và cuối cùng không thể kiểm soát nổi. Annie của Collette kiếm sống với tư cách là một họa sĩ tạo ra những mô hình thu nhỏ. Bộ phim dành một phần thời lượng tương đối để lướt qua những mô hình mà cô tạo nên dựa trên ngôi nhà, gia đình và những khoảnh khắc quan trọng trong cuộc đời của cô. Các tác phẩm của cô không chỉ là một cách để kiếm sống mà còn là một loại hình chữa trị - một cách để thấu hiểu những câu chuyện mang tính quyết định trong cuộc đời cô.
Những mô hình thu nhỏ này cũng mang lại cho cô một chút kiểm soát, một khả năng cho phép cô chạm đến những con người nhỏ bé có vẻ ngoài giống như chồng cô, Steve (Gabriel Byrne) và cậu con trai Peter (Alex Wolff).
Lần đầu tiên cầm trịch một dự án lớn, Aster nhận thức rõ thể loại phim kinh dị cần những yếu tố gì. Trong khi việc nhận thức được những gì mà một bộ phim kinh dị cần có, khả năng cao sẽ dẫn đến sự sáo mòn trong các pha hù dọa như đã nói ở trên, nó cũng cho phép Aster tạo nên sự bứt phá.
Hereditary thể hiện những yếu tố thậm chí được xem như vượt quá giới hạn của một bộ phim kinh dị như cái chết tàn nhẫn của một đứa trẻ, những cái nhìn chân thật và không do dự đối với bệnh rối loạn tâm thần (psychotic break), rối loạn nhân cách (identity disorder) và sang chấn tâm lý (PTSD)... Tất cả kết hợp lại đã giúp bộ phim thật sự khác biệt. Thế nhưng, thực chất thì Aster chỉ phát huy những gì đã được thể hiện trong các bộ phim kinh dị kinh điển trước đó như Rosemary’s Baby (1968) và Don’t Look Now (1973).
Đạo diễn Ari Aster
Dù được công nhận là những tác phẩm xuất sắc của thể loại kinh dị, những bộ phim này đều không mang lại những trải nghiệm thoải mái cho người xem. Không giống như Halloween (1978), The Shining (1980), hay The Evil Dead (1981), Hereditary, giống như Rosemary’s Baby và Don’t Look Now, tập trung vào những nỗi sợ chân thật về việc mang trẻ em đến với một thế giới mà chắc chắn rằng nó sẽ làm hại chúng theo một cách nào đó, đây là những bộ phim nơi mà những điều kinh dị nhất đến từ bên trong.
Hereditary là một bộ phim cực kì khó chịu, cực kì sốc và cực kì gây chia rẽ bởi vì nó quăng khán giả vào một thế giới mà ở đó không có sự kiểm soát, và luật lệ có thể thay đổi từ giây phút này tới giây phút khác, bộ phim đã tạo được một tiếng vang vô cùng lớn. Bộ phim của Aster không đơn giản chỉ là một bộ phim kinh dị xuất sắc bởi những hình ảnh mà nó gây ra, sự không tin tưởng đối với con người mà nó tạo nên, hay sự tan rã của một gia đình kiểu mẫu. Hereditary là một bộ phim hay bởi vì nó đem lại cảm giác nguy hiểm và khả năng xác định chính xác việc làm thế nào những thứ chúng ta truyền lại cho nhau có thể dẫn đến một vòng lặp những nỗi khiếp sợ không bao giờ kết thúc.
Nguồn: The Hollywood Reporter