[Oscar Rewind] Eternal Sunshine of the Spotless Mind – Muốn quên đi một mối tình phải vượt qua được những ký ức

Tại Lễ trao giải Viện hàn lâm lần thứ 77, Eternal Sunshine of the Spotless Mind (tạm dịch: Tia Nắng Vĩnh Cửu Của Tâm Hồn Thuần Khiết) vượt qua những ứng cử viên nặng ký khác như The Aviator, Hotel Rwanda, Vera Drake và The Incredibles (Gia Đình Siêu Nhân) để đem lại cho bộ ba Charlie Kaufman, Michel Gondry và Pierre Bismuth tượng vàng Oscar ở hạng mục Kịch bản gốc xuất sắc nhất. Tiếc rằng Kate Winslet đã không thể vượt qua Hilary Swank ở hạng mục Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất và Jim Carrey trượt đề cử Nam diễn viên chính xuất sắc nhất.

Eternal Sunshine of the Spotless Mind là bộ phim tình cảm lãng mạn, mượn chút yếu tố khoa học viễn tưởng để làm nổi bật hành trình tìm lại tình yêu qua ký ức, dù mục đích ban đầu của nhân vật chính là xoá bỏ sự tồn tại của người yêu trong bộ não. Xuyên suốt bộ phim là hành trình xoá đi ký ức về cô bạn gái cũ Clementine (Winslet) của Joel (Carrey) sau khi hay tin nàng đá anh bằng cách xoá đi toàn bộ quãng thời gian mà hai người quen biết và yêu nhau. Để loại bỏ Clementine khỏi tâm trí, Joel phải thu thập toàn bộ những món đồ về kỷ niệm của cả hai và tập trung vào khoảng thời gian đã qua để thiết bị có thể xoá đi ký ức về cô. Tuy nhiên, càng đào sâu vào các kỷ niệm thì Joel lại càng nhớ Clementine nhiều hơn và trái tim anh bắt đầu chống lại lý trí.

Vì nội dung chính của phim là tình cảm nên yếu tố khoa học viễn tưởng chỉ là một phần rất nhỏ, là chất xúc tác cho cốt truyện trở nên hấp dẫn hơn. Thay vì cố giải mã thiết bị xoá ký ức hoạt động thế nào, người xem đều quan tâm đến chuyện tình giữa chàng Joel ít nói, trầm ngâm cùng nàng Clementine bốc đồng hơn. Tại sao Clementine lại muốn quên hết mọi thứ về Joel, vì điều gì mà nàng đau khổ, nhất quyết quên đi người nàng từng yêu, từng thổ lộ hết mọi tâm tình? Xuyên suốt Eternal Sunshine of the Spotless Mind là sự đan xen giữa hồi ức và thực tại, có thể ban đầu sẽ hơi rối hoặc không cuốn hút với khán giả nhưng nếu kiên nhẫn, xem đến phút cuối cùng, bạn sẽ hài lòng và càng ngẫm nghĩ, bạn sẽ thấy nhiều ý nghĩa hay ho của phim. Tuy phim có độ dài gần 2 tiếng nhưng bạn không cần phải xem hết liền một mạch, có thể tạm dừng để hôm sau coi tiếp mà vẫn không cảm thấy khó hiểu.

Xuyên suốt hành trình xoá đi ký ức, khán giả cùng Joel nhìn lại quá trình yêu đương giữa anh và Clementine, từ khoảng thời gian đau khổ vì cãi vã ngược lại lúc hai người đang hạnh phúc, tình yêu chớm nở và những ngày đầu hẹn hò bên nhau. Thông thường, hậu chia tay con người có xu hướng tiếc nuối những kỷ niệm hơn là đối phương của họ nhưng càng đào sâu vào hành trình mà cả hai từng bên nhau, chính những ký ức cốt lõi đó nhắc nhở chúng ta vì sao lại chọn người ấy để trao trọn con tim. Khi nhìn lại chặng đường đã trải qua cùng Clementine, Joel chợt nhận ra cô là một phần trong anh, trái tim anh cầu xin được giữ một mảnh ký ức đẹp về Clem nhưng mọi thứ cứ dần phai mờ. Hoặc là chúng ta chấp nhận giữ những ký ức từng trải qua cùng người ấy, kể cả đau khổ hay hạnh phúc, hoặc là chúng ta phải từ bỏ hết tất cả để bước tiếp. Càng níu kéo chỉ càng thêm đau khổ.

Một điểm hay khác ở kịch bản của Eternal Sunshine of the Spotless Mind là hai nhân vật chính vốn được sắp xếp để ở bên nhau và sau khi xoá sạch những ký ức đó, tiềm thức của Joel và Clementine vô tình đưa họ tìm đến bên nhau để yêu nhau một lần nữa. May mắn thay, nhờ đoạn băng của cô trợ lý Mary (Kirsten Dunst) mà Joel và Clem phát hiện rằng họ từng yêu nhau như thế nào, trải qua đau khổ ra sao và khi đã gạt bỏ được những cảm xúc đau buồn, bốc đồng, họ vẫn có thể hàn gắn, tiếp tục thu hút lẫn nhau.

Cũng nhờ những đoạn băng ấy mà Joel và Clem thấu hiểu thêm về đối phương, Joel buông những lời không hay về Clem không phải để buộc tội cô mà là những điều đó đã khiến anh lo sợ biết nhường nào. Nàng Clementine bốc đồng là thế nhưng lại hết sức đa cảm và trong thâm tâm, cô rất mong tình yêu của họ được gắng kết hơn nếu họ có con hoặc Joel chịu khó bày tỏ với Clem nhiều hơn thay vì những tranh cãi, những lời xúc phạm từ cửa miệng. Đó chính là điều mà Clementine đã lo sợ khi họ vừa tìm hiểu nhau, lúc mới yêu thì ai mà chẳng hoàn hảo trong mắt đối phương nhưng rồi theo thời gian, những suy nghĩ khiến mối quan hệ đó suy sụp lúc nào không hay:

“Anh không thấy bất kỳ điểm gì đáng chê trách ở em cả.
Nhưng anh sẽ sớm thấy thôi. Rồi một ngày anh sẽ nghĩ ngợi nhiều thứ. Và rồi em chán ở bên anh, cảm thấy bị mắc kẹt với những thứ xảy ra với em.”

Bên cạnh hành trình nhìn lại ký ức của Joel là tuyến truyện phụ của các nhân vật phụ, tất cả đều được triển khai một cách gọn gàng, không gây loãng mạch truyện chính và có sức ảnh hưởng đáng kể. Eternal Sunshine of the Spotless Mind có một kịch bản đầy thuyết phục khi đoạn cuối phim tiếp nối đoạn mở đầu còn dang dở, giúp mọi vấn đề đều được giải quyết và không có chi tiết nào quá khó hiểu. Góp phần vào thành công của bộ phim là diễn xuất ăn ý của hai diễn viên chính. Từ ngoại hình đến tính cách, Kate Winslet và Jim Carrey đều có màn trình diễn đầy thuyết phục, lôi kéo người xem đồng hành vào những ký ức của Clementine và Joel mà bất kỳ ai đã trải qua tình yêu cũng tìm thấy chính bản thân mình trong đấy.

Eternal Sunshine of the Spotless Mind hiện đang được chiếu trên Netflix và có phụ đề Việt ngữ.