Review Joker 2: Điên Có Đôi - Châm biếm xã hội một cách sâu cay

Joker 2: Folie à Duex (Joker 2: Điên Có Đôi) kể tiếp câu chuyện đời của Arthur Fleck và những hoang tưởng của hắn, khi cơn hoang tưởng qua đi chỉ còn lại hắn đối diện với bóng ma Joker và cái chết.

5 năm trước bộ phim Joker (2019) do Joaquin Phoenix đóng chính bất ngờ trở thành hiện tượng nổi bật nhất tại các hệ thống rạp toàn cầu và đem cho khán giả một cái nhìn vô cùng thú vị về một trong những phản diện xuất sắc nhất trong lịch sử comic (và cả điện ảnh). Sự điên loạn của một con người khốn khổ hay là sự tha hóa nhân cách từ những dồn nén đã tạo nên Joker và chính hắn đã biến thành phố Gotham thành một sân khấu để phô diễn sự tăm tối ẩn giấu của con người.

Joker 2: Điên Có Đôi bắt đầu khi Arthur Fleck (Joaquin Phoenix) đang bị giam giữ tại Arkham, chốn địa ngục theo đúng nghĩa đen với những tên cai tù độc địa Jackie Sullivan (Brendan Gleeson) và lịch trình ám ảnh mỗi buổi sáng. Trong một lần được đến khu vực điều trị tâm thần, Arthur gặp Harleen Quinzel (Lady Gaga) – một kẻ hâm mộ ám ảnh về Joker. 

Luật sư của Arthur, Catherine Keener (Maryanne Stewart), thuyết phục hắn vào vai một bệnh nhân tâm thần phân liệt đổ tội danh sát nhân cho nhân cách Joker hòng được giám án trong phiên tòa sắp tới. Cuộc tình ảo tưởng của Arthur với Harleen Quinzel như một bản nhạc tình quyến rũ ngắn ngủi sưởi ấm cuộc đời đau khổ và chính nó thúc đẩy Arthur Fleck từ bỏ nhân dạng Joker, nhưng bóng ma đó chỉ chịu buông tha khi cái chết đến gõ lên cánh cửa cuối cùng của cuộc đời gã.

Joker 2: Điên Có Đôi được xác định là phim nhạc kịch nhưng nó bao hàm nhiều chủ đề hơn thế: nhạc kịch, phim về tòa án, đời sống tù ngục và thậm chí một đoạn hoạt hình theo phong cách Looney Tunes. Phần hoạt hình đầu phim rất quan trọng và là chỉ dấu cho thông điệp chính của phim, đừng đến rạp trễ khi đi xem và bỏ lỡ chi tiết vô cùng đắt giá này. 

Tuy chưa có dấu hiệu “vũ trụ Joker” được mở rộng trong các phim khác nhưng Joker 2: Điên Có Đôi có nhiều chỉ dấu đáng chú ý. Rõ ràng nhất là nhân vật công tố viên Harvey Dent (Harry Lawtey) – aka Two Face – một phản diện khá nổi bật của Batman và có mối quan hệ thù hận – hợp tác phức tạp với Joker. Tòa tháp Tập đoàn Wayne vẫn do Thomas Wayne sở hữu và tấn bi kịch mở đầu cho cuộc đời của Batman đang chờ một Joker hoàn tất. 

Arkham lúc này còn chia làm 2 khu riêng biệt với khu chăm sóc bệnh nhân tâm thần vẫn còn khá “tươi sáng” so với khu nhà tù mà chưa trở thành bệnh viện tâm thần Arkham điên dại. Harleen Quinzel và những quả bom của ả hứa hẹn còn khiến Gotham kinh hoàng hơn nữa trong tương lai. Và, đáng chú ý nhất là kẻ tự dùng dao rạch miệng của chính mình ở cuối phim, kẻ-mà-ai-cũng-đoán-biết-ai-đó. Thật sự còn khá nhiều câu chuyện để khai thác trong các phim tiếp theo.

Diễn xuất của Joaquin Phoenix vẫn cực kỳ xuất sắc, một Arthur vô cùng bất ổn và lúc nào cũng đắm chìm trong thế giới tưởng tượng để khỏa lấp hiện thực tàn nhẫn xung quanh. Nam diễn viên có thể vừa thể hiện một Arthur cô đơn dễ bị tổn thương bỗng vụt thành một Joker điên dại vô lý trí đầy đe dọa, lúc mỏng manh dễ vỡ khi cực kỳ tàn độc bất cần. 

Lady Gaga có một màn hóa thân tuyệt vời khác, ả Harleen Quinzel chơi đùa với Arthur và ép hắn “hóa điên” cùng mình trong một câu chuyện hoang tưởng, ả gieo cho Arthur hy vọng rồi chặt đứt nó không thương tiếc. 

Nếu ở phần 1, đạo diễn Todd Phillips chọn phong cách điện ảnh thập niên 70 lấy cảm hứng từ cách xây dựng chuyện phim kiểu Martin Scorsese thì qua đến phần phim Joker 2: Điên Có Đôi ông chọn phong cách “The Band Wagon” – loạt bài hát về diễn xướng diễu hành – để làm nổi bật đám đông cuồng loạn đang mượn Joker để xây nên một phong trào vô chính phủ lật đổ trật tự xã hội cũ ở Gotham. 

Ngoài các bài hát nổi tiếng của The Band Wagon trong thập niên 50, đạo diễn âm nhạc Hildur Guðnadóttir cũng phối lại một loạt bài hit quen thuộc và viết lại lời trên các bài hát nổi tiếng như Mamma Mia, Moulin Rouge... Những bài hát được viết riêng để 2 diễn viên chính trình bày trong các phân đoạn nhạc kịch cũng được đầu tư rất tốt và càng làm nổi bật sự hoang tưởng điên loạn của cả hai. 

Tất cả các phân đoạn nhạc kịch (trừ duy nhất bài hát tỏ tình trên truyền hình của Arthur dành cho Harleen) đều diễn ra trong ảo tưởng của Arthur và mọi thứ đều kết thúc cuồng nhiệt và bạo lực. Đám đông ngoài kia chỉ muốn hắn chìm trong ảo tưởng Joker, chừng nào hắn còn trong nhân dạng đó họ sẽ tôn vinh hắn, vì hắn làm những thứ mà đám đông chưa dám làm.

Ngày hắn muốn trở về làm Arthur Fleck thì tiếng chuông báo tử của hắn cũng đã điểm. Harleen Quinzel là đại diện rõ ràng nhất của đám đông cuồng tín ảo vọng ngoài tòa án và quả bom là một chỉ dấu rõ ràng cho thấy Gotham đã chính thức bước vào kỷ nguyên của bóng tối.

Joker 2: Điên Có Đôi nhận nhiều ý kiến trái chiều về việc đẩy câu chuyện về tội ác và con đường dẫn đến xã hội vô chính phủ thành một bản tự thuật có phần bi kịch hóa cuộc đời Arthur hơn là cho khán giả hiểu rõ hơn cơn sóng tội phạm mà Joker khơi màu sẽ dẫn đến đâu. Nó có thể là kết quả từ những áp lực từ giới chính trị và phê bình điện ảnh sau khi phần 1 ra mắt. Khi họ không muốn thấy Joker 2 “cổ vũ cho bạo lực”, việc đánh mất đi yếu tố làm khán giả trầm trồ và choáng ngợp này có thể đã bó buộc sức sáng tạo. 

Việc chọn nhạc kịch làm chủ đạo cho Joker 2: Điên Có Đôi cũng bộc lộ nhiều điểm yếu khi nó không phải thế mạnh của đạo diễn và khó hợp rơ với tệp khán giả chủ yếu của dòng phim này. Những trường đoạn nhạc kịch thật sự rất tốt và nhiều ẩn ý nhưng có quá nhiều thì nó dẫn đến nhàm chán và gây khó khăn cho khán giả đại chúng hiểu ý đồ nghệ thuật mà các nhà làm phim muốn truyền tải.

Không có những phân đoạn bạo lực quá khiếp đảm như mong chờ (nếu bỏ qua màn ảo tưởng trong đầu của Arthur khi hát nhạc kịch), người xem hoàn toàn bị đắm chìm trong bi kịch của một người đàn ông tan vỡ trong một thế giới chỉ quan tâm đến những tin tức giật gân. Lời bài hát “The Clown with his pants falling down… That’s entertainment.”, họ không quan tâm đến số phận hay bi kịch cá nhân của Arthur Fleck họ chỉ quan tâm ảo tưởng Joker làm họ phấn khích và … giết chóc làm họ thấy giải trí. 

Thay vì diễn tả trực tiếp sự hủ bại đang nuốt chửng Gotham thì Joker 2: Folie à Duex (Joker 2: Điên Có Đôi) châm biếm xã hội một cách sâu xa hơn nhưng có vẻ vì quá sâu xa nên không mấy người hiểu được. Joker 2: Folie à Duex (Joker 2: Điên Có Đôi) của Todd Phillips mong manh và gây tranh cãi như chính nhân vật Arthur Fleck vậy!