Những Đứa Trẻ Trong Sương là đứa con tinh thần được thai nghén trong vòng 4 năm của đạo diễn Hà Lệ Diễm. Hà Lệ Diễm đã một thân một mình xách máy lên tận Lào Cai để ghi hình, sau đó theo sát quá trình đến khi dựng thành phẩm.
Đạo diễn Hà Lệ Diễm
Những Đứa Trẻ Trong Sương đã mang lại niềm tự hào cho người dân Việt Nam khi là bộ phim mang quốc tịch Việt Nam tham gia danh sách rút gọn tại đề cử Oscar. Trước khi đến Oscar, Những Đứa Trẻ Trong Sương cũng thắng nhiều giải như "Đạo diễn xuất sắc" tại LHP tài liệu quốc tế Amsterdam, "Phim tài liệu Đông Nam Á xuất sắc" tại LHP Balimakarya, "Giải thưởng lớn" (Grand Prix) tại LHP Giáo dục của Pháp, "Phim quốc tế xuất sắc" tại Liên hoan phim (LHP) Docaviv,...
Những Đứa Trẻ Trong Sương kể về tục kéo vợ của dân tộc Mông. Nhân vật chính trong câu chuyện là Di - khi gặp đạo diễn Hà Lệ Diễm em chỉ mới 12 tuổi. Di là một cô bé cá tính, luôn muốn vượt thoát ra khỏi những giá trị truyền thống. Thế nhưng em lại vô tình trở thành nạn nhân của tục kéo vợ. Cũng từ đó, Di phải trải qua quá trình đổ vỡ của thế giới tuổi thơ và học cách trưởng thành. Người xem cũng có dịp hiểu hơn về một tập tục tồn tại lâu đời của các dân tộc thiểu số khi được đặt trong bối cảnh xã hội hiện đại.
Hình ảnh trong Những Đứa Trẻ Trong Sương
Dù thuộc thể loại tâm lý, gia đình nhưng thực chất Những Đứa Trẻ Trong Sương là một bộ phim tài liệu. Vì là phim tài liệu nên Những Đứa Trẻ Trong Sương cũng có những đặc thù riêng mà chúng ta không thể áp thước đo cho một bộ phim điện ảnh vào để phân tích được.
Ở bài viết này, người viết xin không đánh giá về mặt nội dung kịch bản vì nó phụ thuộc rất nhiều từ phía nhân vật. Thêm nữa, với tính chất của phim tài liệu, nội dung câu chuyện có thể nảy sinh trong quá trình người đạo diễn tiếp xúc với nhân vật nên đôi khi sẽ mang tính ngẫu hứng.
Những Đứa Trẻ Trong Sương cũng là một trường hợp như vậy vì đạo diễn Hà Lệ Diễm đã chia sẻ: “Trong một lần cùng Di và đám bạn của em lên đồi chơi, mình chứng kiến sự hồn nhiên, vui tươi của những đứa trẻ vùng cao và chợt nhớ rằng mình cũng từng có tuổi thơ như thế. Trong thoáng chốc mình nảy ra ý định làm phim về tuổi thơ của Di và sự biến mất của nó. Quả thực nó khá mơ hồ và mình chưa định hình được kịch bản, sẽ quay gì, cốt truyện ra sao. Mình vừa đi, vừa quay, vừa tìm hình hài cho nó”. Vì vậy, người viết sẽ tập trung hơn về góc nhìn và cách đạo diễn Hà Lệ Diễm kể câu chuyện này.
Lịch chiếu Những Đứa Trẻ Trong Sương và mua vé Những Đứa Trẻ Trong Sương tại Moveek
Đối với một bộ phim tài liệu, quan trọng nhất là cách chọn nhân vật và khai thác câu chuyện của họ. Điều này đạo diễn Hà Lệ Diễm đã làm rất tốt. Nếu Di là một cô bé yếu đuối, dịu dàng và nghe lời như những đứa trẻ khác thì câu chuyện trong Những Đứa Trẻ Trong Sương ắt hẳn sẽ rất xuôi dòng và không thể tạo được xung đột. Rất may là ở Di có một cái gì đó vừa phá cách, vừa ương bướng, vừa nổi loạn. Vậy nên Những Đứa Trẻ Trong Sương mới trở nên đặc biệt.
Hình ảnh trong Những Đứa Trẻ Trong Sương
Những Đứa Trẻ Trong Sương nói về tục kéo vợ - một phong tục vừa lạ vừa quen vì đã được nghe đến nhiều nhưng chưa từng có nhà làm phim nào đưa nó lên màn ảnh. Thay vì buông xuôi chấp nhận thì Di đã mạnh mẽ phản kháng để bảo vệ chính mình, chính điều đó đã cho người xem thấy được một góc nhìn mới về phản ứng của người trong cuộc.
Xã hội ngày nay đã khác, những đứa trẻ dân tộc thiểu số cũng đã được tiếp cận với tri thức nhiều hơn nên việc ý thức về giá trị của bản thân và khao khát sống một cuộc đời do mình làm chủ càng cao. Có lẽ cũng vì thế mà Di đã dũng cảm chống trả khi bị ép làm điều mình không muốn. Tuy vậy Di cũng chỉ là một đứa trẻ còn bồng bột, xốc nổi nên đôi khi rước họa vào thân. Chính những điều đó đã thúc đẩy cao trào của câu chuyện và làm cho một bộ phim tài liệu vốn dĩ thông thường sẽ rất chính chuyên, thiếu tính hấp dẫn trở nên có tính truyện và rất lôi cuốn.
Hình ảnh trong Những Đứa Trẻ Trong Sương
Với người viết, Hà Lệ Diễm là một đạo diễn giỏi. Bởi vì không chỉ dám mạo hiểm đơn thân độc mã lên đến tận Lào Cai để quay phim, chị còn phải đối diện với muôn vàn thử thách ở nơi đó. Chuyện làm quen và thích nghi với môi trường sống ở một vùng đất mới chưa bao giờ là một điều dễ dàng. Chưa kể, Lào Cai lại còn là một vùng đất sương mù giăng đầy trời.
Đạo diễn Hà Lệ Diễm chia sẻ: “Mình nhớ những ngày đầu tiên phải đến trường, nhà thì ở trên núi rất cao mà phải đi bộ trong rừng, đường rất bé. Những ngày sương muối lạnh giá, sương mù xuống bao quanh và trùm lấy mọi thứ làm mình tưởng đó là bức tường đặc quánh không thể vượt qua được, mình không nhìn thấy gì phía trước và đã rất sợ hãi. Mình sợ đến mức quay về nhà, nói dối để không phải đi học nữa. Nhưng mấy hôm sau rồi cũng phải lấy hết can đảm để băng qua bức tường sương mù ấy một mình.”
Hà Lệ Diễm cũng nói về cảm giác khi đi qua sương mù: “Khi mình quay Di, mình thấy nỗi sợ lạc giữa một màn sương mù ấy rất giống nỗi sợ khi chúng ta phải lớn lên, khi chúng ta không biết thứ gì đợi mình phía trước.” Đó cũng là lý do tại sao bộ phim có tên là Những Đứa Trẻ Trong Sương.
Khung cảnh những đứa trẻ bước đi trong sương mù cũng là một trong những cảnh phim ấn tượng nhất với người viết. Nó đẹp đến nao lòng. Nó cũng cho thấy những cảnh sắc thiên nhiên Việt Nam rất hiếm khi được nhìn thấy trên màn ảnh.
Hình ảnh trong Những Đứa Trẻ Trong Sương
Cảnh bé Di dùng dằng, phản kháng và đáp trả hành vi của những người thực hiện tục kéo vợ cũng cho người viết thấy được nhiều điều. Cùng một sự việc nhưng cách bé Di, ba mẹ bé Di và những người hàng xóm xung quanh phản ứng với nó đều khác nhau. Bé Di chống đối mãnh liệt vì bé thực sự không muốn về với Vàng. Ba mẹ bé Di dù trong tâm không muốn nhưng vẫn đứng nhìn trong sự bất lực vì tục lệ vốn dĩ như thế. Những người hàng xóm xung quanh kéo lại xem vì hiếu kỳ chứ cũng không thể can thiệp.
Lịch chiếu Những Đứa Trẻ Trong Sương và mua vé Những Đứa Trẻ Trong Sương tại Moveek
Vì vừa là đạo diễn, vừa quay phim và kiêm luôn cả việc dựng nên Những Đứa Trẻ Trong Sương hoàn toàn là những gì Hà Lệ Diễm muốn cho khán giả nhìn thấy. Dĩ nhiên chúng ta không để đòi hỏi nhiều hơn ở những góc máy vì đây là một bộ phim tài liệu và chỉ có một người quay. Cốt yếu của bộ phim là làm sao để truyền tải câu chuyện một cách chân thực nhất và rõ ràng Những Đứa Trẻ Trong Sương đã làm được điều đó.
Hình ảnh trong Những Đứa Trẻ Trong Sương
Phim tài liệu vốn dĩ là một thể loại rất kén người xem. Thông thường một thước phim tài liệu tầm 30 phút đổ lại đã rất khó giữ chân khán giả. Thế nhưng Những Đứa Trẻ Trong Sương đã làm được một điều mà người viết phải nể phục chính là kể chuyện một cách đầy lôi cuốn.
Tuy không được công chiếu rộng rãi trên các hệ thống rạp trên toàn quốc vì tính đặc thù kén người xem của nó nhưng hầu như những suất chiếu Những Đứa Trẻ Trong Sương đều được lấp đầy bởi những người thực sự yêu điện ảnh Việt. Nếu bạn tò mò về bộ phim của Việt Nam đã lọt vào danh sách rút gọn top 15 phim đề cử Oscar và hành trình kỳ diệu kéo dài trong 4 năm của đạo diễn Hà Lệ Diễm thì Những Đứa Trẻ Trong Sương chắc chắn sẽ cho bạn một câu trả lời xứng đáng.