Sáng Đèn ghi dấu ấn với câu chuyện hơi hướng cổ tích dung dị về đời người nghệ sĩ cải lương và diễn xuất tròn trịa. Song, bộ phim vẫn không thể thoát được kiếp nạn kịch hóa ám ảnh đều đặn hầu hết các bộ phim Việt Nam.
Lấy bối cảnh thập niên 90 đến đầu những năm 2000, Sáng Đèn kể về gánh hát cải lương Viễn Phương. Do tình hình khó khăn, Viễn Phương phải biến mình thành một gánh tạp kỹ để kiếm sống. Bộ phim ghi lại những cột mốc “thượng vàng, hạ cám” của Viễn Phương và những người làm nghề cải lương ở giai đoạn môn nghệ thuật này đang dần suy tàn.
Sáng Đèn gồm nhiều tuyến truyện
Kể về con đường sự nghiệp của một gánh hát là phải kể về những thành viên của nó. Không chỉ có kép chính, đào chính, Viễn Phương là gánh hát 2 thế hệ, nên vì thế mà không có gì ngạc nhiên khi phim khắc họa nhiều tuyến truyện khác nhau bên cạnh một tuyến truyện lớn hơn và mang tính bao hàm.
Những thanh thiếu niên lớn lên trong gánh hát, những người thầy, cô truyền lửa nghề, những ai mơ mộng muốn sống với đam mê cải lương cam chịu cuộc sống nay đây mai đó, cho đến ông bầu luôn “chống trời” cho các thành viên còn lại, tất cả làm nên những mảnh ghép con người đặc sắc cho Sáng Đèn.
Quyết định kể chuyện từng người đã cho phép phim khắc họa linh hồn của gánh hát dưới các quang phổ cảm xúc vừa sâu sắc, lắng đọng và hài hước, nhưng nó cũng khiến khán giả không khỏi cảm thấy bản thân đang xem một cuốn phim truyền hình được đưa lên màn ảnh rộng.
Tính kịch nghệ của dàn diễn viên cũng khiến tính điện ảnh trong phim giảm sút – một điều thường trực trong phần lớn phim ảnh Việt Nam. Sáng Đèn có thể là một phim về cải lương, nhưng về bản chất vẫn là một bộ phim và môn nghệ thuật thứ 7 chú trọng thứ ngôn ngữ rất riêng so với kịch nghệ.
Sáng Đèn là câu chuyện về đời nghệ sĩ
Một câu chuyện mộc mạc nhiều cảm xúc về đời nghệ sĩ
Tuy là thế, Sáng Đèn vẫn đủ khả năng để kể một câu chuyện mang nhiều tầng ý nghĩa về bức chân dung người nghệ sĩ cải lương. Và dù Sáng Đèn giống một phim cổ tích thời đại, nó vẫn ẩn chứa tính hiện thực ở mức độ nhất định.
Sáng Đèn sở hữu tông màu già dặn, phảng phất tính hoài niệm và pha trộn chút yếu tố trẻ trung. Phần hình ảnh sắc nét mang tính trau chuốt, dù kỹ xảo đôi lúc còn cứng. Không có gì sai khi nói phim hướng đến những khán giả lớn tuổi, hoặc ít nhất là những ai có khái niệm về cải lương để thấu hiểu những gì nhân vật đang trải qua. Bộ phim ít nói thẳng, mà dựa vào góc nhìn của nhân vật nhằm nhấn nhá và ngụ ý năm tháng vàng son đến dần lụi tàn của các gánh hát, tạo nên một bức tranh sống động về nỗi niềm người nghệ sĩ làm nghề.
Cải lương, vào nghề không dễ...
Các bộ phim cải lương thường soi rọi vào môn nghệ thuật là chính. Nhưng đối với Sáng Đèn, cải lương không phải là tâm điểm chính. Người nghệ sĩ đằng sau đó mới là quan tâm trọng yếu của bộ phim. Và phim đã thành công về khía cạnh ấy khi đưa chúng ta đi từ những kỷ niệm vui vẻ nhất đến khoảng lặng nhói lòng.
Vào nghề cải lương trong thời buổi ấy không dễ, bám nghề còn khó hơn. Buông bỏ là sự lựa chọn dễ dàng nhất trong đây khi những đêm hát không đem lại bao nhiêu, nhưng tình yêu với cải lương thôi thúc các nghệ sĩ gạo cội đến lứa trẻ hơn chấp nhận cái khó, cái khổ để bám trụ. Họ, linh hồn của gánh hát, sống trọn vẹn nhất là những lần được đứng trên sân khấu, buồn bã nhất là phải mưu sinh bằng nhiều nghề khác nhau.
...bám nghề còn khó hơn
Nhiều con người, nhiều mảnh đời, nhiều số phận, Sáng Đèn diễn giải mộc mạc họ đã trở thành gia đình như thế nào dù không chia sẻ huyết thống. Nghiệp đi hát tiêu tan, họ vẫn bám trụ cùng nhau bằng nhiều loại nghề, cực khổ mà lương thiện, đau đáu nỗi nhớ về lần được đứng trên sân khấu một lần nữa.
Sáng Đèn có thể nói là êm ả trong nhịp điệu ngay cả khi phim bước vào giai đoạn gai góc nhất – tính gai góc được ngụ ý. Nhiều lúc phim khá dàn trải. Dự án cũng không sở hữu những góc máy đa dạng và vận dụng lại thủ thuật hồi tưởng truyền thống. Những yếu tố này làm Sáng Đèn đơn điệu về mặt kỹ thuật. Tất nhiên, tính chiêm nghiệm và truyền cảm của kịch bản là yếu tố bù trừ.
Yếu tố con người là khía cạnh nổi bật nhất của Sáng Đèn
Sáng Đèn dành cho ai?
Hầu hết các bộ phim cải lương nghe già dặn lắm. Sáng Đèn cũng không ngoại lệ. Không có mấy những gương mặt diễn viên mà gen Z có thể nhận ra dễ dàng. Song, Sáng Đèn lay động và khơi gợi hơn là sử dụng tính kịch tính, drama. Người xem dày dặn nhận biết rõ tình hình của cải lương. Nên bộ phim không khỏi hiện lên như một câu chuyện cổ tích nhiều người mong muốn cho bộ môn nghệ thuật truyền thống của nước nhà.
Hướng đến những giá trị nội tâm là mục tiêu của Sáng Đèn. Bộ phim vì thế về cơ bản không kén người xem. Hứng thú với cải lương trở thành một yếu tố không nhẹ để thuyết phục người xem có đến với phim hay không. Tuy là thế, Sáng Đèn, chỉn chu và đủ hay để lay động, tập trung yếu tố con người nhiều hơn và đó là khía cạnh ai cũng có thể liên hệ.
Sáng Đèn khởi chiếu vào 10.02.2024 tức Mùng 1 Tết Nguyên Đán, cập nhật lịch chiếu tất cả cụm rạp trên toàn quốc nhanh nhất tại web Moveek và mua vé xem phim với thật nhiều ưu đãi.