[REVIEW] Special (Netflix) – Lời tự sự chân thành của một người đặc biệt theo cách không mong muốn nhất.

"Trước tôi sống khép mình khi biết mình là gay. Tôi sống khép kín vì khuyết tật. Và giờ tôi không muốn sống khép mình nữa" – Ryan Kayes.

Dựa trên hồi kí được viết vào năm 2015 của Ryan O’Connell, Special là một series tái hiện những cảm xúc của chính tác giả về khoảng thời gian anh sống và làm việc tại thành phố Los Angeles với tư cách là một người đồng tính khuyết tật bằng ngôn ngữ điện ảnh.

Nhân vật chính Ryan Kayes, do chính Ryan O’Connell thủ vai, mới hơn 20 tuổi, bại não, đồng tính, còn “nguyên” và sống phụ thuộc vào người mẹ Karen có bản năng bảo vệ quá mạnh mẽ đứa con khiếm khuyết. Cuộc sống của Ryan là chuỗi ngày vật lộn với các hoạt động đơn giản nhất như buộc dây giày hay mở hộp đựng đồ, do căn bệnh bại não không cho phép anh phối hợp tay chân như người bình thường.

Nhưng rồi anh có được một chân thực tập tại một trang blog và việc tiếp xúc với môi trường công sở khiến Ryan thay đổi. Anh bắt đầu tập tành sống tự lập, kiên quyết dọn ra ngoài như một người trưởng thành thật sự, học cách để yêu người, học cách để yêu mình và chấp nhận căn bệnh bại não vốn là một phần của anh. Oái oăm thay, hành trình của Ryan lại bắt đầu bằng một lời nói dối.

Special không phải là series đầu tiên khắc họa cuộc sống của người khuyết tật. Trước đó, đã có hàng loạt bộ phim lấy chủ đề tương tự và chiếm được nhiều cảm tình của khán giả như Speechless hay Atypical. Về khía cạnh đồng tính, nền điện ảnh ngày nay cũng không thiếu những bộ phim về cộng đồng LGBTQ+ vừa hay vừa lay động. Nhưng không vì thế mà Special chìm nghỉm giữa một rừng các đàn anh đi trước. Đúng như tên gọi của nó, bộ phim này vẫn chứa đựng những điều đặc biệt.

Không chỉ đơn thuần là một bộ phim về LGBTQ+

Đầu tiên, đây không chỉ đơn thuần là một series nói về cộng đồng những xú hướng tính dục thiểu số. Bởi Ryan không phải một chàng gay thông thường. Anh đang phải sống với chứng bệnh bại não không có thuốc chữa và sống trong một thế giới mà đồng tính không còn là điều cấm kị. Điều đó biến Ryan từ một chàng gay bại não trở thành một anh chàng bại não, hoặc nếu nói trắng ra, là một người khuyết tật.

Ryan đủ nhạy cảm để nhận ra mình may mắn hơn nhiều người cùng cảnh ngộ. Nhiều người trong số đó không thể cử động tay chân, phải sống cả đời trên xe lăn, không thể nói chuyện hay sử dụng não bộ. Nhưng đối với anh, việc anh có thể thực hiện phần lớn chức năng của cơ thể khiến anh lạc lõng. Ryan luôn cảm thấy bản thân không đủ khuyết tật để xã hội coi là khuyết tật, nhưng anh cũng không thể đáp ứng tiêu chí làm một người bình thường. Như cái cảm giác chỉ có thể yêu người cũng giới, Ryan luôn mắc kẹt ở chốn mà theo anh là khoảng lưng chừng. Chỉ có điều, đồng tính là điều bình thường, nhưng bại não lại biến anh thành một điều đặc biệt mà bản thân và những người khác đều không mong muốn. Và điều đó làm tổn thương anh sâu sắc.

Bộ phim mang đến cho người xem cuộc sống đầy cảm giác bất lực của một con người mang khiếm khuyết qua thế giới quan của Ryan Kayes/Ryan O’Connell. Tuy nhiên, đen tối và nghiêm túc không phải là tông màu chủ đạo của series. Bản chất của Special là một series thuộc thể loại đời thường (slice of life) kết hợp với chủ nghĩa tự nhiên (naturalism) để tái hiện những sự kiện không thể bình thường hơn của một con người: tự lập – yêu đương – việc làm – các mối quan hệ khác. Ryan chỉ chật vật với nó một chút thôi.

Đó là một thế giới mà những công việc nhỏ nhất cũng nằm ngoài tầm tay và các mối quan hệ lãng mạn là con số không tròn trĩnh. Các mối quan hệ khác cũng gập ghềnh theo. Điển hình là sợi dây liên kết với giữa một cá nhân khiếm khuyết – Ryan – và người chăm sóc chính – Karen (Jessica Hecht). Nếu Special là những lời nhắn nhủ, thì một trong số đó sẽ là việc chăm sóc một đứa con như Ryan vắc kiệt sức lực và tuổi xuân đến nhường nào.

Nhưng đó cũng là thế giới mà Ryan lần đầu có dũng khí để mất “zin” với một chàng trai bao vui tính, biết cảm thông. Một thế giới mà anh chàng "cảm nắng" một người gần như ngoài tầm với của mình. Đó cũng là nơi mà anh được lần đầu được nhảy nhót trên chiếc giường vì giờ đây đã được sống một mình. Nơi anh phải chấp nhận mặt tối của bản thân khi hẹn hò với một chàng khiếm thính. Và cuối cùng, anh phải chấp nhận chính mình.

Một điều kì lạ là câu truyện của Ryan có thể khiến người xem liên tưởng đến bản thân cho dù chúng ta có thẳng và bình thường về mặt thể chất đến đâu. Suy cho cùng, lột bỏ sự khiếm khuyết, lột bỏ cả xu hướng tính dục, Ryan chỉ là một chàng trai mới hai mươi đang tập tễnh khám phá thế giới rộng lớn - một cơn ác mộng ngọt ngào mà bất cứ ai rồi cũng trải qua.

Mỗi tập phim của series không gai góc chút nào. Ngược lại, chúng khiến người xem phải bật cười trước độ dễ thương từ quan điểm sống đến tình dục, sự thông minh và cá tính có chút trẻ con của Ryan. Bộ phim làm tôi nhớ đến mùi vị của giỏ trái cây. Hết thảy 8 tập phim của Special đều mang trong mình những vị ngọt, chua, thanh, bùi xen lẫn chút vị chát nhẹ.

Định dạng dễ xem

Mùa đầu tiên của series chỉ có 8 tập phim dài 15 phút một tập với một khía cạnh cuộc sống của Ryan. Thật không ngoa khi nói chủ nghĩa tối giản được tôn vinh ở Special. Trong khung giờ 15 phút ngắn ngủi, nội dung của từng tập đều được tinh lược hết những chi tiết không cần thiết để tập trung truyền tải ý chính của từng tập phim. Bối cảnh của từng tập phim không nhiều, chỉ bao gồm công ty – nhà – và những nơi khác. Dàn diễn viên cũng theo đó mà nhỏ gọn theo. Nhịp phim cũng dồn dập hơn.

Nếu khán giả đã từng xem Love, Death & Robot, thì định dạng này không hề lạ lẫm chút nào. Điều khác biệt là Special là một câu truyện liền mạch có 8 chương thay vì là một series với 8 câu truyện riêng lẻ.

Với độ dài như vậy, người xem sẽ không thấy mệt mỏi hay nhàm chán khi dõi theo hành trình của Ryan Kayes. Ngược lại, cái tình và độ sâu sắc của của từng tập phim lại có thể khiến khán giả thấy nghiện và mong chờ những gì diễn ra tiếp theo.

Tuy nhiên, thời lượng phá cách này cũng chính là điểm đáng tiếc của phim. Nhiều chi tiết trong phim trôi qua quá nhanh. Đặc biệt là những xung đột như nỗi bất hòa âm ỉ giữa người mẹ tận tụy Karen và Ryan đã đạt đến điểm bùng nổ ở tập cuối, nhưng lại kết thúc trong chớp nhoáng khiến người xem hụt hẫn.

Tạm kết

Không nên thơ như Gọi Em Bằng Tên Anh hay dữ dội xúc cảm như Ánh Trăng (2016), cũng không nóng bỏng như Queers at Folk (2000), Special như một buổi sáng sớm tinh mơ – nhẹ nhàng, trong lành mà ngắn ngủi. Tuy nhiên, 15 phút mỗi tập của Special vẫn dạt dào xúc cảm.

Nếu đã quá mệt mỏi với những thước phim khổ đau, thì bạn nên đi xem Special đi thôi. Ngắn gọn nhưng tinh tế và giàu cảm xúc, series Special mang đến một thế giới đầy ấp tiếng cười và những ý nghĩa nhân văn được truyền tải một cách nhẹ nhàng và chân thành nhất.