Trong thời gian gần đây, bộ phim tâm lý kinh dị Bắc Kim Thang được đa số khán giả đánh giá tích cực về ý tưởng cũng như việc xây dựng phim chỉnh chu hơn so với đại đa số các bộ phim Việt trước đây.
Mặc dù lấy chủ đề kinh dị, phim có những phân cảnh hồn ma áo trắng quen thuộc ở điện ảnh Việt Nam lượn lờ trong những góc tối, Bắc Kim Thang thật chất là tiếng nói lên án hủ tục trọng nam kinh nữ của xã hội miền Tây Việt Nam và bi kịch đau thương mà những bí mật đen tối đem về cho gia đình của các nhân vật chính trong phim. Sự sáng tạo của Bắc Kim Thang nằm ở chỗ biết vận dụng lối kể chuyện lắt léo để đánh đố khán giả, đồng thời đem đến những phân cảnh thách thức tâm lý người xem mà không quá phụ thuộc vào những pha jump-scare truyền thống.
Bên cạnh tính xã hội, mặc dù chưa phải là một bộ phim hoàn hảo (phim còn tồn tại khá nhiều khuyết điểm), nhưng phim lại mang đến một khía cạnh khác của thể loại phim kinh dị cho nền điện ảnh Việt Nam: tâm trí con người có khi còn đáng sợ hơn cả ma quỷ. Bóng ma vật vờ trong phim không phải là thế lực siêu nhiên gì, mà chỉ là hình ảnh đại diện cho tâm trí đang bị giằng xé của con người. Nếu đặt Bắc Kim Thang dưới cái nhìn hiện đại, thì bóng ma này được các chứng bệnh tâm thần, như trầm cảm, rối loạn nhân cách, tâm thần phân liệt…, gây nên, làm mờ ranh giới giữa hiện thực và ảo ảnh. Có thể chi tiết này có thể làm giảm đi mức độ kinh dị của phim, nhưng nó cũng làm cho bộ phim trở nên chân thật hơn với khán giả.
Cú twist trên còn xa lạ với khán giả Việt Nam, nhưng lại là phương thức được các nhà làm phim quốc tế ưa chuộng. Nên nếu bạn thấy thích thú với phong cách làm phim của Bắc Kim Thang, bạn có thể thử xem qua 9 bộ phim dưới đây. Về khía cạnh tâm thần, chúng cũng chia sẻ nhiều điểm tương đồng với bộ phim tâm lý kinh dị này.
1. The Tale of Two Sisters (2003)
Cũng xoay quanh một gia đình ẩn chứa nhiều bí mật, bộ phim tập trung vào hai chị em Su-mi (Im Soo-jung) và Su-yeon (Moon Geun-young). Su-mi vừa trở về từ bệnh viện điều trị tâm thần thì nghe tin cha ruột tái hôn với Eun-joo – y tá từng chăm sóc mẹ ruột bệnh tật của hai chị em trước đây. Không khí gia đình càng căng thẳng hơn khi Su-mi nghi ngờ Eun-joo bạo hành cô em gái của mình. Nhưng rồi những hiện tượng ma quái bắt đầu diễn ra khắp nhà, khiến Su-mi ngày càng bất ổn.
The Tale of Two Sisters cũng tận dụng lối kể chuyện lắt léo để dẫn dắt khán giả vào sâu trong bí mật đen tối của gia đình hai chị em. Tuy nhiên, bộ phim đến từ Hàn Quốc này có một chút khác biệt với Bắc Kim Thang. Thay vì nhắc đến vấn đề trọng nam khinh nữ, phim lại xoáy vào quan hệ mẹ kế-con chồng. Nhưng đến cuối cùng, bí mật gia đình vẫn là thứ làm tan tác cả hai gia đình ở 2 bộ phim. Hơn nữa, bộ phim được cài cắm nhiều yếu tố siêu nhiên, nhưng người xem phải tinh mắt mới nhận biết được đâu là hồn ma thật, đâu là ảo ảnh.
2. Rosemary’s Baby (1968)
Trong Rosemary’s Baby, gia đình nhỏ của Rosemary trở thành một cơn ác mộng tồi tệ khi người chồng Guy liên tục âm thầm khủng bố tinh thần mong manh của cô. Tất cả chỉ vì đứa bé cô mang trong người. Rosemary xem đứa bé là con của Guy, trong khi Guy và hội thờ Satan của anh ta lại chắc chắn rằng đó là con của Chúa Quỷ. Điều đáng nói ở đây là ngay cả khán giả cũng không biết đâu là sự thật.
3. The Others (2001)
Khi người mẹ sùng đạo Grace (Nicole Kidman) đưa 2 con nhỏ và 2 người giúp việc về lánh nạn ở một ngôi nhà gần bờ biển của gia đình, những hiện tượng lạ bắt đầu xảy ra khắp nhà. Grace tin rằng ngôi nhà đã bị ám. Cô quyết tâm đi tìm lời giải.
Với The Others, đạo diễn Alejandro Amenabar đã xây dựng nhiều chi tiết foreshadow tế nhị xuyên suốt bộ phim, thôi thúc khán giả đi tìm sự thật ẩn giấu chỉ với các chi tiết trong phim.Tương tự như Bắc Kim Thang, The Others cũng xoáy vào câu chuyện của một gia đình với nhiều sóng ngầm, nhưng phim lại được lồng ghép thêm yếu tố siêu nhiên. Tuy nhiên, so với khía cạnh tâm lý của nhân vật, chúng chỉ đóng vai trò phụ cho phim
4. The Marrowbone (2017)
Lấy bối cảnh Maine vào năm 1968, gia đình gồm mẹ và 4 người con dọn đến ngôi nhà Marrowbone. Họ đổi tên thành Marrowbone với mong muốn bắt đầu một cuộc sống mới. Tuy nhiên, người mẹ trở bệnh nặng và qua đời không lâu sau đó, để lại 4 đứa con tự chăm sóc lẫn nhau. Người anh lớn Jack quyết định giấu nhẹm cái chết của mẹ để những người em không bị đưa đến trại mồ côi. Jack đang chờ ngày mình được 21 tuổi để chính thức làm người giám hộ các em và thừa kế căn nhà. Nhưng, cuộc sống của 4 anh em không yên bình được lâu khi quá khứ bắt kịp gia đình Marrowbone. Sự tăm tối buộc gia đình phải trốn chạy vài năm trước đó làm dấy lên hiện thực không thể đau đớn hơn.
Ban đầu, ai cũng tưởng Marrowbone là câu chuyện ma thành thị về 4 anh em bị một bóng ma bí ẩn đeo bám. Càng về sau, bộ phim hiện nguyên hình là một trường hợp điển hình của chứng đa nhân cách hình thành do các chấn thương tâm lý. Nhưng nếu tinh mắt, người xem sẽ nhận ra được những tình tiết foreshadow cho kết cục bất ngờ của phim.
5. Secret Window (2004)
Nhà văn Mort Rainely (Johnny Depp) đến ở căn nhà nhỏ ở ngoại ô thành phố New York nhằm tìm nơi yên tĩnh để viết sách, đồng thời tránh xa vụ ly hôn ngày càng chuyển biến xấu đi giữa ông và người vợ Amy Rainely. Nhưng sự yên tĩnh của ông bị phá hủy khi John Shooter, người mà Mort chưa từng gặp bao giờ, đến buộc tội Mort đánh cắp ý tưởng của ông ta.
Secret Window không phải là bộ phim về sự giằng xé của lý trí. Nói đúng hơn, đây là bộ phim về chứng bệnh tâm thần không được phát hiện và về một con người chấp nhận rơi vào bản ngã tăm tối của mình.
6. Black Swan (2010)
Trong số các bộ phim trong danh sách này, Black Swan có lẽ là bộ phim lột tả một chứng rối loạn tâm thần (psychosis) nên thơ nhất.
Tập trung vào vũ công ba-lê Nina Sayers (Natalie Portman), Black Swan mô tả quá trình đánh vật với bản thân của Nina khi được làm vũ công chính trong vỡ kịch huyền thoại Hồ Thiên Nga. Đứng trước áp lực kinh khủng từ đạo diễn chỉ đạo nghệ thuật của vỡ diễn, Nina vốn đã tự ti giờ ngày càng đánh mất sự kiểm soát tâm trí mong manh của mình.
7. American Psycho (2000)
Là một bộ phim tên tuổi của diễn viên Christian Bale, American Psycho là một cái tát tỉnh mộng vào mặt khán giả với cái kết bất ngờ của phim.
Dựa vào nguyên tác văn học cùng tên của nhà văn Bret Easton Ellis, American Psycho khắc họa những cuộc giết người ghê rợn của Patrick Bateman mỗi khi chứng bệnh tâm thần của anh ta tái phát. Bộ phim đem đến cho người xem một cái nhìn rất khác về những bệnh nhân tâm thần, bằng cách cho hắn ta…giống với người bình thường, thậm chí là có phần ưu tú. Patrick là nhân viên ngân hàng rất thành đạt, điển trai, có học thức, và xuất thân danh giá. Cuộc sống của anh ta là cuộc sống của tầng lớp thượng lưu với những người bạn và cô hôn thê xứng đôi vừa lứa. Nhưng bên dưới lớp vỏ hoàn hảo ấy, Patrick là kẻ vô cùng bất ổn.
8. Unsane (2018)
Được quay hoàn toàn qua ống kính của chiếc iPhone 7plus, Unsane kể về Sawyer Valentini (Claire Foy). Sawyer bị một kẻ lạ mặt đeo bám đến mức rơi vào tình trạng hoảng loạn. Cô tự thân đưa bản thân vào trại bệnh viện tâm thần Highland Creek nhằm tìm kiếm sự giúp đỡ. Nhưng kẻ đeo bám hình như đã theo cô đến đây.
Unsane không lột tả một bệnh nhân tâm thần, mà lột tả quá trình những tác nhân khách quan nhấn chìm tâm lý của con người vào hố đen bất ổn. Đến cuối cùng, quá trình này vẫn để lại hậu quả dài lâu cho nạn nhân.
9. Shutter Island (2010)
Vào năm 1954, Cảnh sát Tư pháp Edward “Teddy” Daniel (Leonardo DiCaprio) và cộng sự Chuck Aule (Mark Ruffalo) đến bệnh viện chữa trị các phạm nhân tâm thần Ashecliffe trên đảo Shutter, nhằm điều tra sự mất tích của một phạm nhân. Nhưng càng điều tra, Edward ngày càng nhận ra sự thất thường ở chính bản thân mình.
Đến từ nhà làm phim bậc thầy của Hollywood Martin Scorsese, Shutter Island đưa người xem đi sâu vào phương thức chữa trị chứng đa nhân cách vô cùng tinh vi của các bác sĩ bệnh viện Ashecliffe. Bằng cách chủ động xóa mờ ranh giới hiện thực và ảo ảnh, các bác sĩ buộc bệnh nhân phải đối mặt với nhân cách hiện hữu bên trong mình. Shutter Island còn để lại cho người xem một cảm giác bức rức và ám ảnh với cái kết cuối phim.