Bất chấp các lời chỉ trích sâu cay, và bài diễn giải đầy xúc động, hướng đến điện ảnh hiện đại, di sản của Martin Scorsese không phải là sự khiêu khích hay tranh cãi, mà là một tầm nhìn độc đáo và táo bạo.
Martin Scorsese đã thay đổi nền điện ảnh và những kỳ vọng của chúng ta về việc làm phim và các bộ phim có thể trở thành như thế nào. Trước khi Vầng Trăng Máu hình thành, và ngay cả khi phim không như kỳ vọng, đây là những gì ông đã để lại cho phim ảnh.
Dòng phim Gangster đậm chất Scorsese | Collider
Thể loại Gangster độc nhất vô nhị của Scorsese
Nhắc đến thể loại Gangster, nhiều ý kiến cho rằng di sản của Martin Scorsese thường bị che lấp bởi tác phẩm The Godfather của Francis Ford Coppola. Song, đó không thể là nhận định sai lầm hơn. Dù cả hai nhà làm phim đề tiếp cận đề tài Gangsters với góc nhìn riêng, Martin Scorsese vẫn là ông hoàng của dòng phim Gangster.
Bất chấp những thành công lẫn thất bại ông đã gặt hái được trong thể loại, những bộ phim Gangsters là thứ gắn liền với tên tuổi của Martin Scorsese và đã đưa tên tuổi ấy thăng hoa.
Vầng Trăng Máu là bộ phim tội phạm tiếp theo của Scorsese
Điều hấp dẫn ở những bộ phim này là chúng đối lập với vẻ sang trọng bóng bẩy của The Godfather hay sự điên rồ theo phong cách baroque của Scarface. Thế giới được miêu tả bên trong chúng thật khắc nghiệt, độc đoán và tàn nhẫn, nơi vẻ hào nhoáng bề ngoài không thể che giấu được sự xấu xí ẩn sâu bên dưới.
Vầng Trăng Máu (Killers of the Flower Moon) sắp tới tiếp tục sở trường của Scorsese, thể hiện một thế giới bề mặt thì bình lặng nhưng bên dưới thì lắm nhiễu nhương. Nhưng người xem có thể yên tâm.
Scorsese luôn là đạo diễn có đạo đức nhất khi miêu tả sự thật tàn khốc của các băng đảng tội phạm. Ít ai có thể xem phim của ông mà thực sự nghĩ như Henry Hill của Goodfellas: “Theo những gì tôi có thể nhớ, tôi luôn muốn trở thành một tay xã hội đen.”
Scorsese thôi thúc những diễn viên đến đỉnh cao xuất sắc
Những màn cộng tác làm nên kiệt tác đáng học hỏi
Nếu bạn nghĩ đạo diễn chỉ làm phim và đảm nhiệm vai trò sau ống kính, bạn đã lầm. Và một bộ phim hay thường là sự cộng tác ăn ý giữa đạo diễn và diễn viên. Tầm vóc của một nhà làm phim không chỉ nằm ở cách họ chiêu mộ các diễn viên, mà còn thúc đẩy họ đến với đẳng cấp của xuất sắc, sự vĩ đại sẽ đến từ từ.
Sự kết hợp giữa diễn viên và đạo diễn được Martin Scorsese hoàn thiện trên tinh thần tương trợ đã sản sinh ra những kiệt tác điện ảnh. Thôi thúc các diễn viên thể hiện xuất thần vai diễn của họ là lý do mà các diễn viên luôn muốn và lấy làm vinh hạnh khi cộng tác với Scorsese.
Harvey Keitel, Asa Butterfield, Jodie Foster, Joe Pesci, Margot Robbie…đều là những diễn viên đã có vai diễn bức phá khi đóng phim Martin Scorsese. Song, hai diễn viên là bằng chứng rõ ràng nhất cho tài năng gò diễn viên của Scorsese là Robert De Niro và Leonardo DiCaprio.
Đối với De Niro, nam diễn viên thật sự tỏa sáng khi đóng chính trong Mean Streets. Lần hợp tác định mệnh không chỉ đối với nam diễn viên mà còn đối với đạo diễn Scorsese đã mở đường cho một trong những ngôi sao lớn nhất Hollywood từng chứng kiến. Từ đó, De Niro và Scorsese đã cộng tác thêm 9 lần.
Từ một gã tài xế đầy giằng xé trong Taxi Driver đến một tên sát thủ sống trong ăn năn đến cuối đời trong The Irishman, bộ đôi đã không ngừng thúc đẩy lẫn nhau đến điểm thăng hoa trong nghệ thuật của họ.
Scorsese đã giúp DiCaprio chứng tỏ tài năng hậu Titanic
Trong khi đó, DiCaprio là một cái tên đặc biệt hơn. Anh hợp tác với đạo diễn gốc Ý khi đã có một tiếng tăm nhất định sau Titanic (1997). Vấn đề là liệu anh ấy có thể phá vỡ nó để tiến xa hơn trong sự nghiệp diễn xuất? Vì năm anh đóng Gangs of New York cùng với tiền bối Daniel Day-Lewis, nam diễn viên vẫn không thể rũ bỏ mác “anh chàng đẹp trai đóng Titanic”.
Tuy nhiên, Scorsese vẫn tiếp tục đóng vai trò cố vấn cho nam diễn viên trẻ, và màn trình diễn xuất sắc, được đề cử giải Oscar của anh trong The Aviator năm 2004 và Wolf of Wall Street (2013) đã cho thấy khả năng của nam diễn viên. Kể từ The Aviator, DiCaprio đã chứng minh anh có thể nhập vai đa dạng đến đâu và xuất sắc như thế nào.
Trong năm 2023, Vầng Trăng Máu đánh dấu lần thứ 6 nam diễn viên hợp tác với Scorsese và sẽ không ngạc nhiên gì khi DiCaprio tiếp tục khiến người xem choáng váng với màn trình diễn của mình.
Không ai có thể xây dựng các trường đoạn bạo lực như Scorsese
Bạo lực mang tầm nghệ thuật
Đối với những bộ phim tội phạm hiện nay, các phân đoạn bạo lực được thể hiện khá là tinh gọn và sạch sẽ, không tưởng như John Wick, nhưng không quá sắc nét kể cả khi nam chính đang gõ búa liên tục vào đầu một tên xã hội đen trong Drive. Đó là điều không tránh được khi khán giả điện ảnh ngày càng trẻ hóa. Song, điều đó cũng khiến chúng khó thể bì được với tay nghề nghệ thuật hóa bạo lực như Scorsese đã làm.
Ngoại trừ Hugo, The Age of Innocence, Kundun, các phim còn lại của đạo diễn gốc Ý luôn mang đậm mùi vị bạo lực. Trong Casino, một cái đầu người được đặt trên bàn, một phụ nữ bị cắn sứt má trong Cape Fear, màn bùng nổ đồ sát cuối cùng của Travis Bickle trong Taxi Driver, cuộc hỗn chiến giữa hai băng đảng nhằm tranh giành lãnh địa trong Gangs of New York…không khỏi khiến người xem rùng mình trước cách Scorsese diễn giải bạo lực.
Ông không thích sự bóng bẩy của phim ảnh hiện đại, mà tập trung mô tả bản chất bạo lực thuần túy mang tính hỗn loạn và thiếu kiểm soát, diễn ra trên nền nhạc như búa bổ. Scorsese luôn để bạo lực là màn cao trào không thể tránh khỏi của phim hơn là mang giá trị gây sốc hoặc trang trí.
Như những bộ phim băng đảng ông làm, không ai có thể nói các trường đoạn bạo lực ấy là “đẹp” hay “ngầu”. Từ bạn cần là “hiện thực”, “ghê rợn”, “khó chịu” và “đầy ý nghĩa”.
Martin Scorsese không hy sinh phong cách kể chuyện của mình để có thời lượng lý tưởng
Nghệ thuật kể chuyện
Một trong những điều mà mọt phim nào cũng thấy ở phim Martin Scorsese là chúng đều có thời lượng kỷ lục. Hãy chắc chắn là không có phim nào của ông diễn ra dưới mức thời lượng ưa chuộng 2 tiếng. Nhưng khi xem phim Martin Scorsese, không ai có thể than phiền ông kể chuyện quá lê thê.
Wolf of Wall Street (2013) có thời lượng lên đến 3 tiếng đồng hồ. The Aviator điểm kết thúc ở phút 170. Gangs of New York – 168 phút. The Irish Man là phim dài nhất của ông với thời lượng 209 phút. Tất nhiên, Vầng Trăng Máu là một trong những phim dài nhì của Scorsese với thời lượng lên đến 206 phút. Có thể thấy, Scorsese không thỏa hiệp với cấu trúc phim ảnh hiện đại.
The Irishman có câu chuyện ấn tượng như thời lượng của nó vậy
Nhưng ít có ai than phiền về thời lượng phim của ông. Đơn giản là vì Scorsese có lối kể chuyện vô cùng lôi cuốn. Phim của ông có nhịp điệu và tiếp diễn theo cách riêng, nhấn mạnh với đoạn cao trào thỏa mãn. Vẻ cuốn hút nằm ở những đoạn dẫn đến cao trào đó.
Góc quay vững vàng ông sử dụng tạo cảm giác thân mật lôi kéo người xem vào câu chuyện. Trong khi các cú máy “Long shot” bồi đắp sự hồi hộp, kết hợp với ánh sáng và bảng màu cấu thành không khí có thể ngột ngạt, trong trẻo, đối lập hoặc yên bình khi câu chuyện tiếp diễn.
Scorsese không đánh đổi bối cảnh cho cao trào. Đôi khi lối hành văn kỹ lưỡng của ông khiến nhiều người nhận định các bộ phim Scorsese không có chỗ cho trí tưởng tượng của khán giả. Nhưng không mọt phim nào cảm thấy phim của ông là một sự phí phạm thời gian.
Scorsese mượn phim để ra mắt nhạc
Phong cách dùng nhạc
Hình như tình yêu âm nhạc cũng là một điểm chung của các đạo diễn vĩ đại. Cách phối âm của Martin Scorsese là một khía cạnh luôn đáng học hỏi. Scorsese là bậc thầy trong việc sử dụng âm thanh và âm nhạc để nâng cao tác động cảm xúc trong phim của mình.
Đạo diễn thường kết hợp âm nhạc đại chúng vào nhạc phim, sử dụng các bài hát để gợi lên một khoảng thời gian cụ thể hoặc để nhấn mạnh cảm xúc của một cảnh quay. Ngoài việc sử dụng âm nhạc nổi tiếng, Scorsese còn hợp tác với các nhà soạn nhạc để tạo ra những bản nhạc gốc cho phim của mình.
Ông là người chuyên “ra mắt” những bản nhạc gốc ấy thông qua các bộ phim. Ví dụ điển hình là Layla trong Goodfellas, Be My Baby trong Mean Streets, Can’t You Hear Me Knocking của Casino…Trước đó, những bản nhạc này không thể nghe ở bất kỳ nơi đâu.
Scorsese biết cách xây dựng các nhân vật nữ
Những nhân vật nữ tài tình
Một vấn đề đang ám ảnh Hollywood hiện nay là các biên kịch họ không biết sáng tạo các nhân vật nữ. Có lẽ họ nên học hỏi Martin Scorsese về cách làm nên một và nhiều nữ nhân vật sống động. Mặc dù thường tiếp cận một chủ đề hoặc nhân vật rất nam tính, đạo diễn gốc Ý đã có cả một kho tàng các nữ nhân vật đa chiều và vô cùng thu hút không chỉ về mặt thẩm mỹ.
Từ nhân vật Karen Hill đa diện xuất sắc của Lorraine Bracco trong Goodfellas cho đến sự tái hiện tuyệt vời Katharine Hepburn của Cate Blanchett trong The Aviator, các bộ phim của Scorsese đều có những nhân vật đầy sức sống, rực rỡ, hoàn toàn ngang bằng với các đồng nghiệp nam của họ.
Scorsese thường mô tả mẹ ông, Catherine là người có ảnh hưởng và nguồn cảm hứng lớn nhất của vị đạo diễn, và sự cống hiến của ông trong việc tạo ra những vai diễn mạnh mẽ và khó quên cho phụ nữ là đặc điểm nhất quán trong suốt sự nghiệp dài hơi kéo dài 60 năm. Điều ông sẽ tiếp tục trong Vầng Trăng Máu với nữ diễn viên Lily Gladstone và nhân vật Mollie Burkhart đầy bi kịch cô thể hiện.
Không thể nói hết cách Scorsese đã thay đổi điện ảnh đến mức nào. Đôi khi, có cảm giác như ông là tiếng nói gắn kết tất cả chúng ta lại với nhau. Cách tiếp cận làm phim độc đáo của Scorsese đã truyền cảm hứng cho vô số nhà làm phim và đặt ra tiêu chuẩn cao cho điện ảnh.
Việc lập kế hoạch tỉ mỉ, kỹ thuật quay phim sáng tạo và sự hợp tác chặt chẽ với các diễn viên, nhà quay phim và biên tập viên đã tạo nên một tác phẩm vừa ấn tượng về mặt hình ảnh vừa gây được tiếng vang về mặt cảm xúc.
Vầng Trăng Máu là dự án được kỳ vọng sẽ tiếp tục chứng tỏ tài năng của ông. Nên các mọt phim đừng bỏ lỡ bộ phim này khi nó ra mắt vào ngày 20.10.2023. Hãy theo dõi Moveek để được cập nhật lịch chiếu nhanh nhất và đặt vé xem phim tiện lợi nhất nhé.