The Godfather (1972) – Tuyệt tác của điện ảnh

Trong lịch sử của dòng phim gangster ở Hollywood, có nhiều bộ phim đến nay vẫn còn nhiều tiếng vang như The French Connection (1971), Get Carter (1971)… Tuy vậy, phải đến năm 1972, khi tác phẩm The Godfather được công chiếu thì dòng phim về những gã mafia mới thực sự bùng nổ. Được đánh giá là một trong những bộ phim hay nhất mọi thời đại, khuôn mẫu của dòng phim gangster, “bộ phim gối đầu giường” của những tín đồ yêu điện ảnh. Có thể nói, The Godfather là một cái tên chẳng thể nào chối từ.

Được chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết cùng tên của tác giả Mario Puzzo, The Godfather là một câu chuyện đầy máu và sự tăm tối khi nói về gia đình mafia gốc Sicilia Corleone và những cuộc thanh trừng tang tóc giữa những băng đảng trên đất Mỹ. Có thể nói, bản thân tác phẩm gốc của Mario Puzzo là một trong những áng văn hay nhất về cuộc sống của những gã anh chị, những kẻ chỉ sống theo luật lệ của riêng mình. Việc khắc họa nhân vật bố già Vito Corleone tuy lạnh lùng nhưng vẫn đầy đạo nghĩa, tuy dễ gần nhưng nắm đầy quyền lực đã góp phần khiến cho tiểu thuyết này trở nên vô cùng nổi tiếng cũng như trở thành cuốn sách bán chạy nhất mọi thời đại.

Bối cảnh phim được lấy vào năm 1945, thời kì hoàng kim của mafia trên đất mỹ. Một thời kì mà máu và hận thù luôn tràn ngập, và trong cái thời đại đen tối ấy, Vito Corleone (Marlon Brando) hiện lên như một ông hoàng của giới mafia, khoảnh khắc khi chân dung ông trùm xuất hiện trong phòng làm việc, tay vuốt ve chú mèo, giọng khoan thai nói chuyện với những kẻ yếu thế đang muốn nhờ cậy thế lực của nhà Corleone, khán giả xem phim mới thấy được cái thần thái và khí chất hơn người của một ông trùm trong giới tội phạm. Lời thoại “Ta sẽ cho hắn một yêu cầu mà hắn chẳng thể nào chối từ” của ông khi nói với người con trai nuôi Johnny Fontane (Al Martino) đã khiến cho người xem ngay lập tức cảm thấy được quyền lực cũng như cái uy vô cùng lớn của ông trùm cũng như gia tộc Corleone.

Xuyên suốt bộ phim, hầu như phần lời thoại của Vito Corleone không nhiều, ông là một người nói rất ít. Tuy vậy, từng lời nói của ông có một sức nặng nhất định mà khiến cho những người được ông hứa hẹn giúp đỡ đều cảm thấy vô cùng an tâm còn những kẻ thù đối địch với gia tộc ông đều phải kính nể cũng như khiếp sợ. Phong thái ấy có được một phần là nhờ gia tộc Corleone là một trong “ngũ đại gia tộc” mafia lớn nhất ở Mỹ, đồng thời cũng là nhờ những quy tắc mà Vito Corleone áp dụng để răn dạy con cái cũng như thuộc hạ của mình. “Không bao giờ bàn chuyện làm ăn trước mặt con trẻ”, ông không muốn thấy tâm hồn trẻ thơ bị vấy bẩn bởi những mưu mô tính toán, bởi những hận thù giết chóc luôn thường trực trong cuộc đời của những thành viên trong gia tộc mafia. Tất cả những điều đó đã khiến cho Vito Corleone vượt ra ngoài hình ảnh của một ông trùm máu lạnh, xảo quyệt mà trên tất cả, ông còn là một người đàn ông đúng nghĩa với những bài học mà đến tận bây giờ, nhiều đấng mày râu vẫn còn phải suy ngẫm.

Gia tộc Corleone có tổng cộng 4 người con ruột và 2 người con nuôi, trong đó, Santino “Sonny” Corleone (James Caan), Frederico “Fredo” Corleone (John Cazale),Michael Corleone (Al Pacino) và Tom Hagen (Robert Duvall) là những người gần gũi ông nhất. Sonny là người con trưởng, được coi là người sẽ kế thừa gia tộc Corleone sau này nhưng anh có một đặc điểm đó là quá nóng nảy và thường không hề suy tính trước khi hành động. Fredo là người con thứ hai với thể trạng yếu kém và một trí tuệ chẳng hề phát triển được như người bình thường. Michael là người con trai út của Corleone, anh là người sở hữu rất nhiều tinh hoa từ bố như trí thông minh, lòng can đảm nhưng lại chẳng có hứng thú gì với công việc của gia đình. Cuối cùng, Tom Hagen tuy chỉ là con nuôi nhưng luôn được ông trùm yêu quý, được bàn bạc mọi công việc của gia đình và đồng thời cũng là cố vấn cho ông trùm. 4 người con trai, mỗi người một tính cách nhưng khi sinh ra đã mang dòng máu mafia thì cuộc đời họ sẽ chẳng bao giờ có thể có được yên bình.

Michael, người hiền lành nhất đã ra tay giết hại hai kẻ địch Sollozzo (trùm buôn ma túy gốc Thổ) và McCluskey ( đại úy cảnh sát New York) khi anh hẹn được chúng dùng bữa trong một nhà hàng gia đình kiểu Ý. Bốn phát súng lạnh lùng, đanh gọn vang lên cũng là lúc xác của Sollozzo và McCluskey gục xuống đồng thời cũng là dấu chấm hết cho con người hiền lành của Michael. Giờ đây bàn tay của anh đã nhúng chàm và vĩnh viễn không có đường về nữa. Nguyên nhân của sự thay đổi này chính là vụ dàn xếp thủ tiêu ông trùm Vito Corleone của Sollozzo, một khi gia đình bị đe dọa thì ngay cả những con người hiền lành nhất cũng trở nên vô cùng đáng sợ.

Sonny, người con cả của Vito cũng đã phải nhận một cái chết vô cùng thảm thương do bị phục kích bởi những kẻ đối địch với gia tộc của anh. Do quá nóng nảy nên Sonny đã một mình một xe đi tìm Carlo Rizzi (chồng của Connie Corleone) sau khi biết em gái mình bị hắn đánh đập. Tiếc rằng, đây chỉ là một cái bẫy và Sonny đã phải nằm xuống dưới làn đạn của những kẻ sát thủ. Sau khi nhận được tin tang thương này, Vito Corleone đã khóc, ông khóc bởi người con ông thương yêu đã vĩnh viễn rời xa cõi đời, đồng thời khóc cho tương lai của Michael, người con hiền lành mà ông chẳng bao giờ muốn anh phải đi theo con đường của gia tộc, giờ đây đã trót nhúng chàm.

Nếu như ở phân đoạn này, người xem sẽ nín thở hồi hộp chờ đợi cuộc trả thù của Vito Corleone thì một lần nữa ông trùm lại làm tất cả phải ngạc nhiên, ông sắp xếp một cuộc hòa giải giữa năm đại gia tộc, tuyên bố rằng ông sẽ không trả thù cho đứa con của mình và sẽ chia sẻ quyền lực chính trị của mình để giúp đỡ những gia tộc khác. Sự thỏa hiệp có phần nhượng bộ này chính là bước đệm mà Vito Corleone chuẩn bị để giúp cho sự kế thừa trở nên dễ dàng hơn cho Michael, giúp anh có thêm thời gian chuẩn bị cũng như củng cố uy quyền của mình trong gia tộc.

Và, trong những ngày cuối đời, Vito Corleone dồn hết sức để chỉ dạy cũng như đưa ra những lời khuyên cho Michael, giúp cho anh càng ngày càng có chỗ đứng vững mạnh trong lòng những thành viên của gia đình Corleone, ông chỉ cho anh ai sẽ là kẻ thù của mình và cách để thanh trừng chúng, giúp cho nội bộ của gia tộc yên ổn hơn cũng như giúp cho “chiếc ngai vàng” của Michael vững chắc hơn. Hình ảnh một ông trùm ngạo nghễ trút hơi thở cuối cùng trong vườn cam lúc đang nô đùa với đứa cháu trai của mình chắc chắn là một trong những hình ảnh ấn tượng nhất của bộ phim. Lúc này, cái chết của ông có một tâm thế rất nhẹ nhàng, bình thản khi những ưu tư trong lòng phần nào đã được giải quyết ổn thỏa.

Triều đại Vito Corleone chấm dứt, cũng là lúc triều đại mới của Michael Corleone bắt đầu. Anh từng bước lập kế hoạch thủ tiêu những kẻ thù, đồng thời thanh trừng những mối họa trong gia tộc bất chấp mối quan hệ gia đình, máu mủ. Quả thật, diễn xuất của “hoàng tử tội ác” Michael quá xuất sắc khi lột tả thành công một quá trình thay đổi từ một người hiền lành, tốt tính đến một ông trùm tàn ác, xảo quyệt.

Có thể nói một phần thành công của The Godfather đến từ những diễn xuất tuyệt vời của những diễn viên tài năng. Bốn diễn viên chính của phim là Marlon Brando, Al Pacino, Robert Duvall và Diane Keaton đều từng dành giải Oscar cho diễn viên chính xuất sắc nhất. Tuy nhiên, ngược lại lịch sử vào thời điểm bộ phim bấm máy, Marlon Brando không phải là sự lựa chọn hàng đầu cho vai diễn Don Corleone mà là diễn viên Laurence Olivier, nhưng ông lại không tham gia được vì lý do sức khỏe. Khi đó, đạo diễn Francis Ford Coppola đã năn nỉ nhà điều hành phim cho Marlon Brando thủ vai chính và không phụ lòng của đạo diễn, Vito Corleone là một vai diễn kinh điển không chỉ riêng của Marlon Brando mà còn là của nền điện ảnh thế giới.

Và, có lẽ sẽ là thiếu sót nếu như không kể đến sự xuất sắc của phần nhạc phim, những giai điệu du dương nhưng đầy tăm tối Speak Softly Love đã dẫn dắt người xem vào một thế giới của tội ác, một thế giới của những âm mưu hiểm độc mà đã lỡ bước vào thì chẳng thể nào tìm được lối ra. Điệu nhạc ấy như một tiếng than, tiếng khóc cho số phận của những con người trong gia tộc Corleone nói riêng cũng như trong một xã hội đầy đen tối nói chung.

Ngay từ khi được công chiếu, The Godfather đã gây ra sự ảnh hưởng đến toàn cầu khi thu về 5 triệu USD trong tuần đầu và hơn 81 triệu USD cho lần phát hành đầu tiên, trở thành bộ phim có doanh thu nhất tại thời điểm đó. Ngoài ra, phim còn được giới chuyên môn đánh giá rất cao khi luôn nằm trong bảng xếp hạng những bộ phim hay nhất mọi thời đại cũng như những câu nói trong phim luôn được nhắc đi nhắc lại như những bài học đắt giá cho thế hệ sau này.