Điện ảnh 2016 và những lựa chọn yêu thích của các nhà phê bình

Góc Nghệ Thuật · Grewi ·

Phần đông nghĩ rằng Oscar là nơi tập trung những bộ phim hay nhất năm theo một cách hợp lý nhất và phần đông đó chắc cũng sẽ nghĩ rằng những vai diễn tốt nhất đều có tấm vé tới Oscar. Tôi thì không cho là vậy!

Phần đông nghĩ rằng Oscar là nơi tập trung những bộ phim hay nhất năm theo một cách hợp lý nhất và phần đông đó chắc cũng sẽ nghĩ rằng những vai diễn tốt nhất đều có tấm vé tới Oscar. Tôi thì không cho là vậy, tôi thích danh sách của những nhà phê bình hơn, tôi thấy họ gần với quan điểm về phim ảnh của tôi. Giống như tôi thích Cannes, thích sự táo bạo và phóng khoáng của những bờ biển mùa hè miền nam nước Pháp. Tôi cũng thích cái vẻ đẹp cao sang và quý phái của những cô gái Anh Quốc hay những gì gần giống như thế. Bạn sẽ thấy tôi vô lý khi thích hai phong thái khác nhau như vậy, nhưng đã nói là sở thích rồi, thì chả có cách nào để giải thích rõ ràng được. Giống như chuyện những nhà phê bình và Viện hàn lâm thường không đồng quan điểm về sở thích phim hay nhất, nhưng, bằng cách nào đó, mỗi năm các nhà phê bình đều phải trổ tài dự đoán của họ về Oscar.

Để nói về điện ảnh năm qua, tôi xin được phép sử dụng kết quả từ cuộc bình chọn của 200 nhà phê bình từ trang tin điện ảnh Indiewire, bạn có thể coi dan sách toàn các hạng mục ở dưới. Tất nhiên, 200 con người chưa đủ phản ánh toàn bộ những nhà phê bình điện ảnh trên thế giới, nhưng tôi cho rằng, danh sách này đủ để một số người, trong đó có tôi, có một cuộc tổng kết nhỏ về điện ảnh 2016.

Hãy nói trước về cái thứ được quan tâm nhiều nhất vậy. Mười bộ phim hay nhất năm qua theo danh sách này lần lượt là: Moonlight, Manchester by the Sea, La La Land, Toni Erdmann, OJ: Made in America, Paterson, The Handmaiden, Arrival, Hell or High WaterJackie. Danh sách 50 phim trong cuộc bình chọn này có thể xem tại đây: https://goo.gl/pIyiWl. Tôi thích cái danh sách này dù rằng mới coi được ba trong số mười phim đứng đầu, sắp sửa là bốn vì Arrival sẽ được chiếu tại Việt Nam vào 6/1.

Nhìn vào mười phim trên, bạn sẽ thấy những cái tên được nhắc tới rất nhiều lần trong cả năm qua, phải thôi, vì nếu so sánh với một bảng xếp hạng khác của metascore ghi lại từ hàng loạt danh sách phim của các nhà phê bình, tờ báo tại Mỹ thì kết quả top mười cũng tựa như thế này, tất nhiên có những sự đổi chỗ và Elle cùng với Jackie tráo thứ hạng cho nhau. Thứ duy nhất không thay đổi đó là vị trí số một của Moonlight trong lòng các nhà phê bình. Bộ phim của Barry Jenkins có điểm meta 99, một con số đáng ngưỡng một từ website đánh giá phim chất lượng của thế giới. Moonlight cũng là bộ phim giành được nhiều giải thưởng nhất từ các hiệp hội phê bình vừa qua. Nhưng một câu hỏi là cơ hội chiến thắng của Moonlight tại Oscar là bao nhiêu khi hai đối thủ còn lại cũng vô cùng khó chịu.

Trong danh sách trên, có hai bộ phim không nói tiếng Anh là Toni Erdmann của Đức và The Handmaiden của Hàn Quốc. Cả hai bộ phim đều tới từ Cannes 2016 và nếu tính thêm Elle ở vị trí thứ 11 thì ta dễ thấy Cannes luôn là nơi cung cấp nhiều bộ phim yêu thích không xài tiếng Anh cho các nhà phê bình. Trong top mười còn có Paterson và Hell or High Water dù bộ phim miền viễn tây của David Mackenzie chỉ xuất hiện ở hạng mục Un Certain Regard. Moonlight, La La Land, Arrival, Jackie ra mắt tại các liên hoan phim mùa thu và trừ Moonlight không chiếu lần đầu tại Venice, các phim khác đều chọn liên hoan phim đầu tiên của thế giới làm nơi khởi điểm thích hợp cho cuộc đua Oscar. Còn lại, Manchester by the Sea được giới thiệu tại chợ phim Sundance và được Amazon mua lại, OJ: Made in America thì được chiếu trên ESPN.

Chắc bạn sẽ thắc mắc tại sao tôi lại kể ra mấy thứ ở trên và nó có ảnh hưởng gì tới sự lựa chọn của các nhà phê bình hay không, tôi không khẳng định với bạn là có vì đó chỉ là điều tôi liên tưởng mà thôi. Một chút phiêu du đi, biết đâu bạn cũng có suy nghĩ giống tôi về mấy điều tôi đang nghĩ lúc này. Còn giờ, hãy nhận xét một chút về các hạng mục diễn xuất. Các nhà phê bình chọn Casey Affleck, Isabelle Huppert, Mahershala Ali và Lily Gladstone cho bốn phân vai nam nữ chính phụ.  Dĩ nhiên, hai gã đàn ông chắc chắn sẽ có đề cử Oscar và khả năng cao là sẽ cầm luôn tượng vàng. Hai người phụ nữ thì có vẻ không thuận buồm xuôi gió cho lắm. Isabelle Huppert gặp phải một năm quá nhiều vai nữ chính hay khiến cô phải cạnh tranh với Natalie Portman, Emma Stone, Annette Being, Amy Adam, Meryl Streep và cả Ruth Negga. Trong mấy cái tên tôi vừa kể thì Natalie và Emma cũng có trong danh sách này với vị trí thứ hai và thứ tư. Hai cái tên còn lại là Sandra Hüller và Sonia Braga đều trong các bộ phim không nói tiếng Anh. Dĩ nhiên, việc người ta đưa huyền thoại người Pháp vào đường đua Oscar đã đủ chật chội rồi, chẳng ai muốn thêm một vai diễn nước ngoài nào nữa.

Còn Lily Gladstone, đó là một vai diễn tuyệt vời trong một bộ phim tuyệt vời về người phụ nữ. Ba câu chuyện của Certain Women tưởng như vỡ vụn ra khi chẳng có gì là thống nhất, nhưng ta thấy đó, khi bộ phim kết thúc, vẻ đẹp của những người phụ nữ ấy lại đi sâu vào tâm trí ta theo cái cách không hề muốn rời bỏ. Ánh mắt nặng trịch của cô gái ấy khi nhìn về phía người cô gái ấy muốn thật khó để diễn tả và với cá nhân tôi, đây là vai diễn ấn tượng nhất năm qua. Nhưng thật buồn khi tôi lại có thể khẳng định rằng cơ hội cho Lily tại Oscar là con số 0 tròn trĩnh, giá mà Certain Women được chú ý hơn hoặc nó thuộc thể loại dễ coi, dễ thấu hơn với số đông, cô ấy đã có trong tay tấm vé tới Dolby lần đầu ở độ tuổi 30.

Danh sách này còn có một vài hạng mục khác như dựng phim, quay phim, nhạc phim, kịch bản và dĩ nhiên không thể thiếu đạo diễn rồi. Các cái tên được đứng đầu lần lượt là Moonlight, Moonlight, Jackie, Manchester by the Sea và Barry Jenkins của Moonlight. Nhận xét gì nhỉ, toàn là phim độc lập và không có kết quả nào thuộc về La La Land dù Damien Chazelle cùng bộ phim của mình đã giành chiến thắng toàn bộ năm hạng mục trên tại giải thưởng lớn nhất của các nhà phê bình, Critics’ Choice Awards. Tại sao lại có một sự khác nhau như vậy dù họ cũng là những nhà phê bình và biết đâu 200 con người trong cuộc bầu chọn này cũng nằm đâu đó trong danh sách 322 thành viên của BFCA. Tôi không chắc về điều này lắm, nhưng ở Indiewire thì Anne Thompson, Daivd Ehrlich, Eric Kohn và Kate Erbland có bình chọn cho giải thưởng lớn kia.

Phim hay nhất

  1. Moonlight
  2. Manchester by the Sea
  3. La La Land
  4. Toni Erdmann
  5. OJ: Made in America
  6. Paterson
  7. The Handmaiden
  8. Arrival
  9. Hell or High Water
  10. Jackie

Đạo diễn

  1. Barry Jenkins, Moonlight
  2. Damien Chazelle, La La Land
  3. Maren Ade, Toni Erdmann
  4. Kenneth Lonergan, Manchester by the Sea

Nữ diễn viên xuất sắc nhất

  1. Isabelle Huppert, Elle
  2. Natalie Portman, Jackie
  3. Sandra Hüller, Toni Erdmann
  4. Emma Stone, La La Land
  5. Sonia Braga, Aquarius

Nam diễn viên xuất sắc nhất

  1. Casey Affleck, Manchester by the Sea
  2. Adam Driver, Paterson
  3. Colin Farell, The Lobster
  4. Peter Simonischek, Toni Erdmann
  5. Denzel Washington, Fences

Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất

  1. Lily Gladstone, Certain Women
  2. Michelle Williams, Manchester by the Sea
  3. Naomie Harris, Moonlight
  4. Viola Davis, Fences
  5. Tilda Swinton, A Bigger Splash

Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất

  1. Mahershala Ali, Moonlight
  2. Alden Ehrenreich, Hail, Caesar!
  3. Lucas Hedges, Manchester by the Sea
  4. Jeff Bridges, Hell or High Water
  5. Trevante Rhodes, Moonlight

Phim tài liệu hay nhất

  1. OJ: Made in America
  2. Cameraperson
  3. I Am Not Your Negro
  4. 13th
  5. Weiner
  6. Fire at Sea
  7. Tower
  8. Kate Plays Christine
  9. De Palma
  10. No Home Movie

Phim không được phân phối hay nhất

  1. Sieranevada
  2. Nocturama
  3. My Entire High School Sinking Into the Sea
  4. Hermia & Helena
  5. Yourself and Yours
  6. Una
  7. The Lure
  8. Austerlitz
  9. Prevenge
  10. Sonita

Phim đầu tay hay nhất

  1. The Witch
  2. Krisha
  3. The Edge of Seventeen
  4. Swiss Army Man
  5. Indignation
  6. Kaili Blues

Kịch bản hay nhất

  1. Manchester by the Sea
  2. Moonlight
  3. Love & Friendship
  4. Hell or High Water
  5. The Lobster

Nhạc phim hay nhất

  1. Jackie
  2. La La Land
  3. Moonlight
  4. Arrival
  5. The Neon Demon

Quay phim xuất sắc nhất

  1. Moonlight
  2. La La Land
  3. Arrival
  4. The Handmaiden
  5. Jackie

Dựng phim xuất sắc nhất

  1. Moonlight
  2. OJ: Made in America
  3. La La Land
  4. Cameraperson
  5. Jackie

Phim bị bỏ qua hay nhất

  1. The Fits
  2. Always Shine
  3. Happy Hour
  4. Krisha
  5. Evolution

Phim được mong chờ nhất 2017

  1. Blade Runner 2049
  2. Star Wars: Episode VIII
  3. Dunkirk
  4. Untitled Paul Thomas Anderson Fashion Project
  5. Baby Driver

Chắc không mấy ai đọc tới đây đâu hoặc đang đọc rồi lướt xuống tận dưới này luôn. Có ai thắc mắc tại sao giải đạo diễn chỉ có bốn đề cử mà không có năm như những hạng mục khác. Có thể trả lời là đồng hạng nên người ta bỏ qua, nhưng không phải trong cái phim đầu tay hay nhất có hai phim đồng hạng năm ấy thôi. Vậy có lẽ một câu trả lời khác là hợp lý hơn cho cái thắc mắc này. Tôi thì đã có cho riêng mình, còn bạn thì sao?