Biểu tượng cơn mưa trong phim ảnh nói lên điều gì?

Góc Nghệ Thuật · Đánh giá phim · Susureview ·

Cơn mưa, một biểu tượng kinh điển được dùng phổ biển trong phim ảnh. Vậy đã bao giờ bạn đặt câu hỏi: Người ta dùng mưa để nói lên điều gì trong bộ phim?

1. Dàn cảnh - Thủ pháp kể chuyện của điện ảnh  

Trong điện ảnh, bên cạnh lời thoại, góc quay hay máy quay thì dàn cảnh là một trong những kỹ thuật có tính kể chuyện khéo léo nhất, tạo ra thế giới trong phim và ảnh hưởng mạnh mẽ đến trải nghiệm của người xem.

Mặc dù những gì thể hiện trên màn ảnh có vẻ rất chân thật nhưng tất cả những thứ ta thấy không đến một cách tự nhiên mà từ ánh sáng, trang phục, bối cảnh...  đều được sắp đặt một cách có chủ ý nhằm thể hiện ý đồ của các nhà làm phim. Việc cân nhắc và lựa chọn cho khán giả thấy điều gì, cảm nhận ra sao thông qua dàn cảnh giúp điện ảnh thể hiện trọn vẹn tính chất “show, don’t tell”  

Xem lịch chiếu và mua vé tại Moveek

Nghệ thuật dàn cảnh
Nghệ thuật dàn cảnh

Những yếu tố “cố tình” đó gợi lên cảm xúc của khán giả, củng cố tính “thật” của bộ phim, tạo ra một cảm giác hữu hình có thể chạm tới để thể hiện những mong muốn hay tâm trạng trừu tượng. Một vật hay một thứ gì đó được dàn cảnh và xuất hiện nhiều có thể trở thành biểu tượng. Biểu tượng trong điện ảnh khá phong phú và phức tạp, trong đó có một số biểu tượng được dùng trong nhiều phim.

Biểu tượng sữa trong phim ảnh | kênh Now You See It
Biểu tượng sữa trong phim ảnh | kênh Now You See It

Yếu tố biểu tượng cũng được thể hiện bằng âm thanh như cơn gió, sấm sét hoặc kết hợp cả hình ảnh và âm thanh. Tiêu biểu nhất là yếu tố “mưa” trong phim ảnh.

Mưa là một trong những biểu tượng phổ biến trong phim ảnh
Mưa là một trong những biểu tượng phổ biến trong phim ảnh

Mưa là một trong những biểu tượng dễ liên tưởng và tạo được đồng cảm nhất, và do đó là biểu tượng được sử dụng rộng rãi. Quá trình tạo ra mưa nhân tạo khá tốn kém, việc quay và diễn dưới mưa cũng khó khăn. Cơn mưa ẩn chứa và truyền tải điều gì mà phim ảnh có thể dùng nó để kể chuyện? 

2. Mưa thể hiện ý đồ gì? 

  • Điềm báo cho mối nguy hiểm

Trong tiếng anh có thành ngữ “dark clouds on the horizon“ (mây đen ở phía chân trời) nghĩa là một điềm xấu, dự báo không lành, cái nhìn đầy bi quan về tương lai phía trước. Ngay cả các nhà tâm lý học cũng cho rằng mưa ảnh hưởng tiêu cực đến cảm xúc và tâm trạng của con người, gây cảm giác chán chường và buồn bã. Trong phim ảnh, người ta sử dụng mưa và bầu trời đen để để thiết lập tâm trạng của người xem. Bằng cách này, người ta sẽ khơi gợi lên sự tò mò và hồi hộp của khán giả để chuẩn bị đón chờ những tình tiết tiếp theo.

Mưa là dự báo hành trình đầy hồi hộp phía trước
Mưa là dự báo hành trình đầy hồi hộp phía trước

Ví dụ như trong vài phút đầu của tập 1 series Big Mouth là cảnh cơn mưa đêm. Ngay khi xem cảnh này, khán giả dự đoán rằng bộ phim này sẽ vô cùng đen tối và hành trình sắp tới mang đầy mối hiểm nguy.

Cơn mưa dự báo nam chính của Big Mouth...sắp có điềm
Cơn mưa dự báo nam chính của Big Mouth...sắp có điềm

Hay ở Road to Perdition, mưa mang đến một mối hiểm nguy vô cùng lớn. Trong cơn mưa tầm tã, Sullivan đã phục kích và giết chết Rooney. 

Sullivan đã phục kích và giết chết Rooney trong mưa
Sullivan đã phục kích và giết chết Rooney trong mưa

  • Sự gột rửa - thanh tẩy

Ngoài tượng trưng cho mối nguy hiểm, cơn mưa điện ảnh còn thể hiện sự gột rửa và đổi mới. Nguồn gốc của biểu tượng này đến từ câu chuyện về Noal và trận hồng thủy trong Kinh Thánh. Sau trận hồng thủy mọi thứ trở nên trong lành và trên nền trời xuất hiện cầu vồng. Và đúng như câu “Sau cơn mưa trời lại sáng”, mưa trong phim ảnh còn thể hiện tinh thần lột xác, mang đến một con người mới hoặc một thay đổi nào đó của phim.

Sau cơn mưa trời lại sáng
Sau cơn mưa trời lại sáng

Trong The Lion King, mưa được dùng để biểu thị sự kết thúc triều đại của Scar. Sau khi Simba đánh bại Scar, mưa đổ xuống và cây cối bắt đầu phát triển. Đó chính là khởi đầu của một triều đại mới, và dự báo sẽ rực rỡ và tràn đầy sức sống hơn triều đại Scar đã từng.

Cảnh mưa trong The Lion King
Cảnh mưa trong The Lion King

Hay trong Shawshank Redemption, nhân vật chính Andy đã phải ngồi tù vì tội giết vợ mặc dù anh ta vô tội. Khi Andy trốn thoát qua hệ thống nước thải của nhà tù và được tự do, nhân vật đã đứng dưới cơn mưa lớn. Trong cảnh tượng này, mưa tượng trưng cho ý nghĩa thanh tẩy, nhân vật không chỉ được làm sạch về mặt thể chất mà còn mang một ý nghĩa lớn hơn, giờ đây anh ta đã được giải thoát về mặt tinh thần.

Andy giải thoát tinh thần dưới cơn mưa
Andy giải thoát tinh thần dưới cơn mưa

  • Tình cảm cháy bỏng 

Tình yêu là thứ vô hình và trừu tượng, nhưng cảm xúc và tâm trạng trong tình yêu hoàn toàn có thể phóng đại bằng cơn mưa. Nếu xem mưa là vật cản và thách thức, thì những cảnh lãng mạn dưới mưa minh chứng rằng, tình yêu giữa hai nhân vật có thể vượt lên trên hết mọi thứ, không màng mọi thứ xung quanh, chỉ có mỗi họ ở đấy thôi. Và khán giả sẽ thực sự tin vào mối quan hệ đó, tin vào cảm xúc hiện có của nhân vật. 

Cảnh hôn ngược dưới mưa kinh điển trong Spider-Man
Cảnh hôn ngược dưới mưa kinh điển trong Spider-Man

Trong tác phẩm Singing in the Rain nổi tiếng nhất mọi thời đại, phân cảnh tài tử Gene Kelly nhảy múa say mê và hát vang dưới cơn mưa tầm tã đã trở thành một biểu tượng kinh điển của điện ảnh thế giới và văn hoá phương Tây. Trong phim, nhân vật Don (do Gene Kelly thủ vai) có chuyện tình lãng mạn với Kathy, nữ ca sĩ hát lót gặp thời nhờ giọng hát của mình. Sau khi trao Kathy nụ hôn lãng mạn là minh chứng cho tình yêu, Don hạnh phúc về nhà mặc cho mưa đang rơi nặng hạt. 

Cảnh hát múa dưới mưa huyền thoại trong Singing in the Rain
Cảnh hát múa dưới mưa huyền thoại trong Singing in the Rain

Không cần nhân vật Don phải nói ra anh yêu Kathy thế nào, hành động nhảy suốt quãng đường mưa cho thấy tâm trạng lên mây, lâng lâng của Don, là minh chứng rõ ràng nhất về tình cảm mà anh dành cho Kathy. Và nhiều các bộ phim thuộc thể loại tình cảm khác, như The Notebook (2004), Midnight in Paris (2011), In The Mood For Love… cũng là những bộ phim có cảnh mưa mang tính biểu tượng về tình yêu mãnh liệt và nồng nàn. 

Mưa - vai diễn luôn có ảnh hưởng tới cảm xúc trong phim
Mưa - vai diễn luôn có ảnh hưởng tới cảm xúc trong phim

  • Sự quyết tâm của nhân vật 

Không chỉ là vật cản và minh chứng của tình yêu, cơn mưa còn được dùng trong phim ảnh để thể hiện được tinh thần quyết tâm của các nhân vật. 

Tinh thần quyết chiến quyết tâm thể hiện rõ trong cơn mưa
Tinh thần quyết chiến quyết tâm thể hiện rõ trong cơn mưa

Trong những trường hợp như vậy, mưa được sử dụng như một vật cản để làm nổi bật sự thật là không thể ngăn cản những gì đang xảy ra, và dù gặp phải bất kỳ thử thách nào, nhân vật vẫn quyết tâm để đạt lấy mục đích của mình.

  • Đôi khi là biểu tượng của tất cả ý nghĩa trên 

Cuối cùng, vì mang trong mình tính biểu tượng đa dạng và hàm chứa nhiều ý nghĩa, mỗi bộ phim cơn mưa lại có những cách nhìn khác nhau. Đặc biệt hơn cả, đôi khi trong một phim, cơn mưa lại là biểu tượng của tất cả các ý mà người viết đã đề cập. 

Cơn mưa đôi khi mang nhiều tầng ý nghĩa
Cơn mưa đôi khi mang nhiều tầng ý nghĩa

Điều này đã được thể hiện trong Ký Sinh Trùng của đạo diễn Bong Joon-ho. Ở phân cảnh cơn mưa như trút nước diễn ra hai mảng đối lập, trong khi nhà ông Park thì chăn ấm nệm êm, cả nhà Kim phải gom từng món đồ quý giá để tránh hư do ngập, chạy tất tả đến khu tập thể ngủ nhờ. Đối với ông bà Park, cơn mưa giúp gột rửa và thanh tẩy đi mọi ô uế của đời sống, nhưng với nhà Kim, mưa là sự trừng phạt, là mối nguy hiểm cứ chực dày vò số phận đau khổ nghèo hèn của họ. 

Mưa là mối nguy hiểm cứ chực dày vò số phận đau khổ nghèo hèn của gia đình Kim
Mưa là mối nguy hiểm cứ chực dày vò số phận đau khổ nghèo hèn của gia đình Kim

3. Kết luận 

Xem lịch chiếu và mua vé tại Moveek

Và đó là biểu tượng mưa cùng cách mà cơn mưa biểu lộ ý nghĩa qua phim ảnh. Một ký hiệu hay hình tượng với ý nghĩa sâu sắc có thể làm gia tăng sức mạnh truyền tải của chủ đề hay thông điệp của bộ phim. Sử dụng tốt biểu tượng và nghệ thuật dàn cảnh sẽ làm trải nghiệm hình ảnh trong phim tốt hơn và thể hiện rõ ý đồ của người kể chuyện. Bên cạnh đó, người xem khi hiểu và cảm nhận rõ về kỹ thuật này cũng sẽ có cho mình trải nghiệm xem phim chất lượng và sâu sắc. Bạn nghĩ sao về những biểu tượng này? Cơn mưa trong phim còn có những ý nghĩa nào không? Và còn hình ảnh biểu tượng nào trong điện ảnh đặc sắc nữa? Đừng quên chia sẻ cho Moveek biết nữa nhé.

[Oscar Rewind] Shawshank Redemption - Câu chuyện Pandora thời hiện đại

[Oscar Rewind] Shawshank Redemption - Câu chuyện Pandora thời hiện đại

Shawshank là một xã hội độc tài thu nhỏ với những tù nhân bị “thể chế hóa” – theo cách gọi của Red – sợ sệt khi nhắc đến tự do và hi vọng.

Trùng Khánh Sâm Lâm - Đàn ông làm gì khi thất tình?

Trùng Khánh Sâm Lâm - Đàn ông làm gì khi thất tình?

Đạo diễn Vương Gia Vệ đã khắc họa nỗi cô đơn và thất tình như thế nào trong bộ phim của ông?

[TỔNG HỢP] 12 Bộ phim đánh dấu những cột mốc quan trọng của điện ảnh Hồng Kông

[TỔNG HỢP] 12 Bộ phim đánh dấu những cột mốc quan trọng của điện ảnh Hồng Kông

Điện ảnh Hồng Kông không chỉ là phim ảnh, mà còn là cả một vùng ký ức.