Tấm Cám, CGV và hai chữ "phim Việt" quyền lực

Chả là mấy ngày nay con dân yêu điện ảnh khắp nơi xôn xao vì thông tin có thể bộ phim đình đám mà người người, nhà nhà mong chờ sẽ không xuất hiện tại các cụm rạp CGV. Bản thân người viết bài này không phải một phóng viên nên cũng không có tư cách đi phỏng vấn hay trao đổi trực tiếp với đơn vị nào. Nhưng theo thông tin đọc được từ một số trang báo mạng có liên hệ với VAA (công ty sản xuất phim Tấm Cám Chuyện chưa kể) và CGV thì đại diện cả hai đều từ chối trả lời về vấn đề này do vẫn còn đang trong vòng thương lượng, chưa đưa ra quyết định chính thức. Như vậy có nghĩa là, rốt cuộc Tấm Cám có được chiếu ở CGV hay không vẫn còn là chuyện chưa rõ ràng. Ấy nhưng mà dạo một vòng trên facebook, nhưng thông tin bạn thấy được là gì?

Bài viết của Nguyễn Ngọc Thạch gần như là bài đầu tiên viết về vấn đề này. Dù bên dưới phần comment Nguyễn Ngọc Thạch cũng nói rõ đây chỉ là tin hành lang. Fanpage chính thức của Tấm Cám, của Ngô Thanh Vân hay CGV đều chưa đề cập đến chuyện này. Nhưng, có một vấn đề khiến tôi cảm thấy rất bức xúc qua những bài viết này (ngoài bài của Nguyễn Ngọc Thạch và bài share của Lê Minh Ngọc thì vẫn còn một số bài khác) chính là hai chữ "phim Việt" đang được sử dụng như một công cụ quyền lực nhưng không đúng chỗ.

Ai cũng biết người Việt Nam rất nhạy cảm trước những vấn đề mang tính dân tộc như thế này. Ví dụ gần nhất chính là vụ án "đường lưỡi bò" tháng trước đã gây ra một làn sóng tẩy chay sao Hoa Ngữ không hề nhỏ ở Việt Nam. Dù chẳng được lâu dài nhưng việc cư dân mạng sẵn sàng bùng nổ trước những thông tin mang tính thời sự như vậy đã trở thành một điểm mạnh cho những người làm truyền thông. Tương tự cho "vụ án" Tấm Cám. Mọi chuyện vẫn còn chưa ngã ngũ, Tấm Cám vẫn chưa chính thức khởi chiếu nhưng đã có rất nhiều những ý kiến mang tính kích động lòng tự tôn dân tộc bằng những câu từ như "người Việt hãy ủng hộ phim Việt", "CGV đã không giữ lời hứa phát triển điện ảnh Việt", v.v...  Tôi không tin đây là những bài viết chỉ đơn thuần nhằm kêu gọi mọi người lên tiếng thay cho Tấm Cám mà còn ngầm trong đó những công thức tạo viral rất công phu.

Hãy nhớ lại vụ lùm xùm vào tháng 5, khi CGV bị 8 đơn vị phát hành cùng khởi kiện với lý do không công bằng trong kinh doanh khi ăn chia % doanh thu phòng vé không đồng đều giữa nhà phát hành và rạp chiếu. Trong 8 đơn vị khởi kiện đó có cả BHD và VAA. Cuối cùng, bên thắng kiện là CGV. Đơn giản thôi vì đây chỉ là những thỏa thuận trong làm ăn, thuận mua vừa bán, không thể vì đối thủ quá giàu mà bạn gửi đơn ra tòa. Có bênh vực CGV hay không thì kết quả hầu như đã đoán được từ đầu. Trọng tâm của vụ kiện lúc đó là việc những phim của hãng FOX 20th Century do Thiên Ngân - Galaxy mua bản quyền và phát hành nhưng không được chiếu ở CGV. Tin hành lang nói rằng do CGV và Fox có vấn đề với nhau vì trước đây CGV mới là đơn vị phát hành phim của FOX, nên CGV "giận dỗi" không thèm chiếu phim của Fox tại rạp mình. Cả 2 phim liên tiếp rơi vào tình trạng mất đi 40% số rạp chiếu này chính là X-Men: Apocalypse và Independence Day. Nhưng Ice Age 5 sau đó dường như đã ổn thỏa nên lại xuất hiện ở CGV muộn hơn một, hai ngày.

Quay lại với trường hợp Tấm Cám. Poster, flyer, leaflet của Tấm Cám đều đã xuất hiện ở CGV trước đó nhưng mấy ngày nay thì thông tin lịch chiếu trên website hay app đều không còn. Dù chẳng bên nào chịu tiết lộ nguyên nhân nhưng vẫn có thể đoán được vấn đề có thể lại là do % doanh thu rạp chiếu không đạt được thỏa thuận giữa hai bên. Nhưng những thông tin (dù là suy đoán) này hầu như đều không được nhắc tới mà chỉ cố tình nhắm vào ý "CGV không chiếu một bộ phim thuần Việt như Tấm Cám là không tôn trọng điện ảnh Việt, không tôn trọng lời hứa giúp đỡ cho điện ảnh Việt phát triển khi mới vào Việt Nam". Chưa kể đến ý đồ người Viết hướng đến là gì, tôi chỉ muốn hỏi những người viết ra những câu này có thật sự quan tâm đến điện ảnh Việt không? Bởi nếu có, hẳn sẽ biết từ đầu năm 2016 đến nay đơn vị phát hành nhiều phim Việt nhất chính là CGV. Và lỗ nhất về mảng này cũng là CGV vì đa số những phim Việt do CGV phát hành đều không gây được hiệu ứng. Lần lượt số phim Việt do các nhà phát hành tính đến tháng 7 có thống kê như sau:  CGV (8 phim) > Galaxy (7 phim) > Lotte (6 phim) > Sóng Vàng (2 phim), BHD (2 phim). Cho nên, nếu chưa tìm hiểu thì đừng vội phê phán. Có trách thì trách sao từ đầu Tấm Cám đã không phải do CGV phát hành thôi. Sự việc này kể ra cũng có phần ảnh hưởng từ phim Siêu Trộm của đạo diễn Hàm Trần, cũng do BHD phát hành (và có sự tham gia của Ngô Thanh Vân). Phim này được báo chí và giới chuyên môn khen ngợi nhưng doanh thu thấp do CGV xếp ít suất và đặt ở những khung giờ trái khuấy, khiến phim không cạnh tranh lại mấy phim bom tấn dịp Tết do CGV mua về. Nhưng, 2 phim ăn khách nhất dịp Tết thì chỉ có một phim của CGV phát hành là Deadpool, còn Mỹ Nhân Ngư là của Galaxy. Điều này một lần nữa chứng tỏ vấn đề suất chiếu, ngày chiếu vẫn phụ thuộc vào mức độ quan tâm của khán giả dành cho phim chứ không phải do rạp mua phim nào thì cưng phim đó. Rất nhiều phim Hàn chất lượng do CGV mua về nhưng chỉ được chiếu ở mỗi mình CGV.

Nói như vậy để thấy, CGV sẽ không ngu dại gì từ chối không chiếu Tấm Cám bởi ai cũng biết mức độ viral và sự quan tâm của công chúng dành cho Tấm Cám là cực lớn. Tấm Cám có một quá trình pr, truyền thông rất bài bản và hiệu quả. Mỗi một lần phát hành poster, teaser, trailer đều có hàng chục bài báo ra đời (tương tự Tôi Thấy Hoa Vàng Trên Cỏ Xanh năm rồi). Và, đó cũng chính là lý do mà phía VAA, BHD quyết tâm dùng Tấm Cám để xoay chuyển đại cục % doanh thu với CGV (vẫn chì là suy đoán cua người viết). Bên phát hành là BHD thì đang muốn chứng tỏ "nếu mày không chiếu Tấm Cám, một phim vạn người muốn coi, thì coi như rạp mày mất doanh thu". Còn bên CGV cũng đang đáp lại bằng cách "Ừ tao sẽ mất doanh thu, nhưng tao là tập đoàn lớn, rạp chiếu của tao chiếm 50% thị trường, mày không thỏa thuận mức doanh thu của tao đề ra thì coi như phim mày mất một nửa số lượng rạp". Chưa kể Tấm Cám còn biết tận dụng mạng xã hội, những KOLS nghìn like để tăng độ viral. Nếu thành công, biết đâu CGV vẫn chiếu Tấm Cám mà doanh thu lại được chia đều. Còn nếu thất bại, Tấm Cám vẫn được quảng bá quá tốt qua các kênh truyền miệng. Những người đầy lòng tự tôn dân tộc vẫn sẽ đến rạp khác để xem Tấm Cám. Và những người ở các tỉnh mà chỉ có mỗi cụm rạp CGV thì khỏi coi. Sự việc nó đang là như vậy đấy. Tôi không bài xích gì Ngô Thanh Vân hay VAA. Phần có lẽ cũng vì chị Vân là người đã từng hai lần dính dáng đến vấn đề chèn ép về suất chiếu trước đây tại CGV (phim Bẫy Rồng thời CGV còn là Megastar và gần đây là Siêu Trộm). Nhưng thật sự, tôi rất hâm mộ chị bởi vì tư duy và cái đầu của chị không hề đơn giản. Chị quyết định làm Tấm Cám là đã chứng tỏ bản lĩnh và sự tâm huyết của mình rồi. Tấm Cám ra thị trường chỉ có ăn chứ không thua, chắc chắn. Bản thân tôi là một người thích xem phim ở CGV cũng sẽ sẵn lòng đi coi ở những rạp khác (còn có hẹn xem rất nhiều lần) bởi vì tôi tin chị Vân và tôi ủng hộ phim Việt. Nhưng, tại sao tôi phải viết cả một bài dài như này về một vấn đề còn chưa ngã ngũ? Bởi vì tôi cảm thấy bất công cho CGV khi đang bị hai chữ "phim Việt" biến thành kẻ ác. Âu cũng chỉ là một câu chuyện đấu đá trong kinh doanh, nhưng nếu đã làm về văn hóa thì hãy mềm mại như văn hóa. Để khán giả khắp mọi nơi cùng được xem phim vẫn hay hơn là đấu đá đến cùng vì % doanh thy mà mất đi một lượng lớn người xem. Ví dụ như phim Gái Già Lắm Chiêu, phim này cũng của BHD phát hành nhưng vẫn được chiếu ở CGV suôn sẻ không có tranh chấp gì ồn ào. Tôi nghĩ chỉ đơn giản rằng hai anh đạo diễn ấy (Bảo Nhân - Namcito) mong muốn phim mình được nhiều người xem hơn, thế thôi.

Nói đi nói lại một hồi thì phát hiện Tấm Cám đã xuất hiện trở lại trên website của CGV. Hy vọng mọi chuyện suôn sẻ đến cuối.