Zombie - Sự tiến hóa từ quá khứ đến hiện đại

Zombie là tên gọi quá quen thuộc trên thế giới hiện nay, nó ám chỉ những thây ma, xác sống, những người đã chết sống lại với một tâm trí trống rỗng, vô hồn, đặc biệt là chúng rất khát máu và thèm thịt tươi. Nhân dịp bộ phim Pride and Prejudice and Zombies đag được chiếu trên các rạp, cùng Moveek tìm hiểu sơ lược về Zombie nhé.

Bài viết này sẽ giúp chúng ta tìm hiểu thêm về Zombie và quá trình phát triển của thể loại này theo từng thời đại qua ống kính của các nhà làm phim.

Zombie có nguồn gốc từ văn hóa của những người thổ dân bản xứ tại Tân thế giới, với truyền thuyết về bùa ngải voodoo, cách kêu gọi những xác chết sống dậy. Zombie đến nay đã có lịch sử khoảng 100 năm, xuất hiện qua những câu chuyện ma quỷ voodoo của người Haiti (theo khảo sát của Nick Pearce, một nhà xã hội học và nhân chủng học tại Đại học Durham – Vương quốc Anh). Zombie là sản phẩm của những phù thủy dùng phép thuật tạo ra những thây ma không có linh hồn. Với những phép thuật đen tối, phù thủy sẽ cắt đứt mối liên hệ giữa linh hồn và thể xác của con người khiến họ không còn liên hệ với gia đình, xã hội, thế giới, không còn nhận thức với mọi thứ trong cuộc sống và trở thành những thây ma, biến thành công cụ cho mục đích xấu của phù thủy.

Một biểu tượng sinh động và đầy những bí ẩn như vậy chắc chắn không thể thoát khỏi con mắt của các nhà làm phim Hollywood. Năm 1929, cuốn tiểu thuyết Magic Island giới thiệu khái niệm Zombie cho người Mỹ. Năm 1932, bộ phim đầu tiên về Zombie ra đời mang tên White Zombie. Từ đó Zombie trở thành một kho báu không bao giờ cạn để các nhà làm phim khai thác gần 100 năm nay.

Không đơn thuần là những xác sống vô hồn mà chủ đề Zombie còn mang thông điệp về sự kì thị chủng tộc tại Châu Mỹ, sự loạn lạc của xã hội và nỗi sợ tiềm tàng về những dịch bệnh truyền nhiễm. Qua một quá trình dài của điện ảnh, bản chất, khả năng và sức mạnh của các thây ma đã được thay đổi rất nhiều qua từng thời kỳ kể từ lần đầu tiên xuất hiện trên màn bạc năm 1932. Hãy cùng theo chân sự tiến hóa của Zombie qua các bộ phim nổi tiếng từ quá khứ đến hiện tại nhé.

White Zombie (1932)

Đây được coi là bộ phim đầu tiên về thây ma (zombie). White Zombie là câu chuyện xoay quanh Madeleine - cô gái bị bậc thầy phù thủy Murder Legendre (Bela Lugosi đóng) biến thành thây ma trong một chuyến đi tới Haiti. Khác với các thây ma bây giờ, zombie thời đó không thực sự chết mà bị thôi miên và có thể thoát khỏi trạng thái này nhờ giải độc.

Night of the Living Dead (1968)

Được thực hiện với kinh phí cực thấp 114.000 usd nhưng Night of the Living Dead thắng lớn với doanh thu 12 triệu usd từ thị trường nội địa và 18 triệu usd từ thị trường nước ngoài. Và kiệt tác ở thể loại zombie của đạo diễn George Romero từng phải điều chỉnh độ tuổi khán giả vì nhiều người đã sợ phát khóc khi xem bộ phim này. Night of the Living Dead mang đến những thay đổi mang tính cách mạng cho dòng phim trong việc khắc họa hình ảnh các thây ma một cách mới mẻ và khác biệt như cách di chuyển, ăn thịt sống…thay vì là những người bị thôi miên bởi tà thuật như trước đây. Và cội nguồn của đại dịch là do một tai họa khi vệ tinh từ Sao Kim rơi xuống.

Dawn of the Dead (1978)

10 năm sau Night of the Living Dead, George Romero tiếp tục cho ra mắt phần hai của loạt phim về thây ma này có tên Dawn of the Dead. Bộ phim về ngày tận thế của zombie nhận được nhiều phản hồi tích cực. Dawn of the Dead cũng rất thành công về doanh thu khi đạt 55 triệu usd chỉ với kinh phí thực hiện có 500.000 usd.

Day of the Dead (1985)

Không dừng lại ở đó, đạo diễn Romero tiếp tục cho ra đời phần ba của seri Living Dead và tiếp tục nhận được rất nhiều lời khen từ các nhà phê bình và khán giả. Khác hẳn với 2 phần trước, nhân vật chính của phần này là một zombie tên Bub được thuần hoá và thậm chí còn một vài ký ức về cuộc sống trước khi chết. Day of the Dead mang lại nhiều sự hiểu biết về xác sống hơn bất kỳ phim nào trước đó.

The Return of the Living Dead (1985)

Đạo diễn Dan O’Brannan mang đến một khái niệm mới về zombie - thích ăn não thay vì thịt sống. Nhạc phim rất hiện đại với sự tham gia của các ban nhạc theo phong cách Deathrock và Punk Rock nổi tiếng giữa những năm 1980. Mặc dù là phim kinh dị nhưng Return of the Living Dead lại được đánh giá cao ở tính hài hước và các cảnh khỏa thân.

Braindead (1992)

Được phát hành tại Mỹ với tựa đề Dead Alive, đây là bộ phim ra mắt khán giả tại thị trường điện ảnh lớn nhất thế giới của đạo diễn Peter Jackson. Tác phẩm được coi là một trong những bộ phim đẫm máu nhất mọi thời đại và có nhiều cảnh bạo lực tới mức nó bị cấm chiếu tại nhiều quốc gia. Bộ phim được tạp chí Time đưa vào danh sách 25 phim kinh dị hay nhất mọi thời đại.

28 Days Later (2002)

28 Days Later bắt đầu bằng hình ảnh những nhà hoạt động vì tự do của động vật đột nhập vào một phòng nghiên cứu để giải thoát cho những chú tinh tinh bị sử dụng làm thí nghiệm. Tuy nhiên, điều mà họ không ngờ tới là những con vật đáng thương kia đang mang trong mình loại virus có tên Rage có khả năng lây nhiễm và không thể kiểm soát. Nhân vật chính của phim là Jim (Cillian Murphy) sau khi tỉnh lại do hôn mê, anh nhận ra mình đang ở giữa thành phố London với vô số xác sống của con người do bị nhiễm virus Rage.Trong bộ phim này, đạo diễn Danny Boyle mang đến loại virus “Rage” khiến các thây ma nhanh nhẹn và linh hoạt hơn.

Dawn of the Dead (2004)

Được làm lại từ bộ phim cùng tên năm 1978, phim là tác phẩm đầu tay của đạo diễn Zack Snyder. Dawn of the Dead là cuộc chiến chống lại zombie của một nhóm người ở Milwaukee, Wisconsin. Zombie nhanh nhẹn và có tốc độ xuất hiện lần đầu tiên trên tác phẩm 28 Days Later nhưng Dawn of the Dead mới chính là phim làm cho khán giả phải khiếp sợ với tốc độ kinh hoàng cùng sự hung bạo của xác sống, và được coi là bộ phim thống trị trong dòng phim về Zombie. Bộ phim đã cho thấy một góc nhìn mới về những xác sống đó là Zombie không chỉ mãi chậm chạp.

Shaun of the Dead (2004)

Đây là bộ phim hài pha lẫn kinh dị, một trong những phim zombie được đánh giá cao nhất từ trước tới nay. Bộ phim được rất nhiều lời nhận xét tích cực từ phía các nhà phê bình và khán giả trong nhiều năm qua. Bộ phim đứng thứ hai trong danh sách top 10 bộ phim xác sống hay nhất thời đại. Phim kể về Shaun một anh chàng 29 tuổi ngốc nghếch lạc giữa đại dịch zombie.

Land of the Dead (2005)

Lại một lần nữa George A. Romero trở lại với dòng phim xác sống. Nhưng lần này Romero tạo ra một thế giới kinh dị khác hẳn, nơi những xác chết biết đi lảng vảng và cố gắng xây dựng một cuộc sống bình thường. Lần này con người lại phải đương đầu với lực lượng những tên thây ma rất thông minh và có tổ chức, dưới sự chỉ đạo của tên trùm Big Daddy to lớn, vạm vỡ, thậm chí có cả vũ trang, súng ống để cai trị đàn em.

I Am Legend (2007)

Trong phim, Will Smith vào vai một bác sĩ đơn độc tại thành phố New York hoang tàn sau khi một virus vốn được dùng để điều trị bệnh ung thư nhưng lại khiến con người bị đột biến. Toàn bộ nhân loại hầu như bị nhiễm bệnh do virus lây lan và biến thành những sinh vật gớm ghiếc, hung tợn, thèm thịt tươi và sợ ánh mặt trời. I Am Legend được chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết cùng tên nổi tiếng của nhà văn Richard Matheson. Trước đó, từng có hai bộ phim khác dựa trên cuốn tiểu thuyết này là The Last Man on Earth và The Omega Man. Đây cũng là một trong những bộ phim khẳng định vị trí ngôi sao hàng đầu của Will Smith.

28 Weeks Later (2007)

Năm năm sau thành công của 28 Days Later, 28 Weeks Later của đạo diễn Juan Carlos Fresnadillo cũng được ra mắt. Lần này các xác sống lại nhanh hơn và hung dữ hơn cả phần phim trước đó. Khi phim ra rạp đã đạt được một thành công không kém người anh đi trước và cũng làm nền tảng cho nhiều tiểu thuyết ăn khách sau đó.

Zombieland (2009)

Zombieland tuy là đứa con sinh sau đẻ muộn nhưng đã chiếm được cảm tình cũng như tiếng cười giòn tan của khán giả trên toàn thế giới. Không quá chú tâm khía cạnh kinh dị, bộ phim tập trung khai thác sự hài hước từ nhóm nhân vật chính – những kẻ sống sót “bá đạo”. Để sống và có thể tồn tại được giữa một thế giới toàn là thây ma, họ quyết định xem việc tiêu diệt chúng như một môn thể thao giải trí, thậm chí còn đặt ra bảng điều luật cụ thể cho cuộc chơi này. Bộ phim được coi là đỉnh cao của dòng phim hài về xác sống.

Warm Bodies (2013)

Chắc hẳn là các fan teen, và các nàng thơ vẫn chưa quên Warm Bodies, một bộ phim được cho là phiên bản ngôn tình lãng mạn của dòng phim Zombie. Phim xoay quanh chàng zombie trẻ tên là R, cũng không khác gì với những zombie thông thường nhưng vô tình anh đã ăn não của một người thanh niên và hấp thụ luôn cả những ký ức lúc còn sống của người đó, trong đó có cả ký ức và tình yêu dành cho cô bạn gái. R dường như nhận thức được và càng cảm nhận được nhiều hơn khi đem lòng yêu cô bạn gái đó. Qua quá trình tìm mọi cách để bảo vệ cô gái khỏi lũ Người Xương man rợ, và cả những “đồng loại” của anh ta, càng ngày anh càng cảm nhận được tình yêu trong mình. Sau tất cả, mọi chuyện kết thúc thì cuối cùng anh cũng từ từ thoát khỏi lớp zombie và trở lại làm người. Bộ phim kể về tình yêu của xác sống và hơn thế nữa cho ta nhìn nhận một cách mới về nó, zombie cũng có thể có nhận thức, zombie cũng có thể dần trở lại thành người sau một thời gian được thuần hóa, sống theo lối sống của loài người.

Resident Evil (2002 - 2012)

Nói về zombie biến dị thì Resident Evil là tác phẩm hàng đầu và mang tính giải trí cao. Hầu như các fan đều biết đến Resident Evil dựa trên series game cùng tên của hãng Capcom. Đến nay phim đã ra được năm phần, dưới bàn tay nhào nặn của cặp vợ chồng Paul W.S Anderson và Milla Jovovich. Bộ phim là một quá trình biến đổi đủ diện mạo của zombie, ngay từ hình dạng cổ điển chậm chạp đến những loại zombie biến dạng to xác, có siêu sức mạnh siêu tốc độ hay còn có thể lái xe, xài vũ khí, bắn Bazoka,...

Qua mỗi phần phim lại có nhiều chủng loài zombie mới và là bộ phim được đầu tư rất kỹ lưỡng và hoành tráng về mặt tạo hình và kỹ xảo. Mỗi phần phim đều tạo cho fan sự thích thú và thỏa mãn với những màn chiến đấu đã và đẹp mắt với zombie, và mỗi phần đều mang về lượng doanh thu. Đến nay, loạt phim đã thu về hơn 900 triệu USD. Phần phim cuối cùng kết thúc một hành trình dài từ tập phim đầu tiên được ra mắt năm 2002 và sẽ được ra mắt vào năm 2017. Mặc dù kết thúc nhưng chắc chắn cái tên Resident Evil sẽ luôn luôn gắn liền với thương hiệu “xác sống”.

World War Z (2013)

Zombie đã trở lại và lợi hại hơn xưa, World War Z dựa trên cuốn tiểu thuyết cùng tên ra mắt năm 2006. Zombie lần này cũng do một loại virus hay bệnh truyền nhiễm nào đó gây ra và chúng không quá ghê rợn nhưng nhanh và mạnh hơn, đặc biệt phát tác rất nhanh khi vừa bị cắn. Chúng tìm những cơ thể khỏe mạnh không bệnh tật để lây lan và bỏ qua những người ốm yếu, bệnh hiểm nghèo. Bộ phim lần này tập trung hơn vào đại cảnh, chú trọng các cảnh hành động và kỹ xảo hoành tráng. World War Z cho thấy một khía cạnh khác của xác sống đó là theo bầy đàn, với một số lượng kinh khủng, những cảnh zombie tràn lan khắp thành phố, chạy đuổi theo con người như những làn sóng hay chất chồng lên nhau tạo thành 1 tháp xác sống lớn để trèo qua tường.

Bộ phim đã thực sự làm người xem phải sửng sờ và nổi da gà trước những màn đổ bộ của các thây ma. Những thây ma này sẽ trở về trống rỗng và chậm chạp, thậm chí rơi vào trạng thái ngủ đông khi chúng không còn tìm thấy vật chủ để lây lan nữa. Lần này đồng hành với hàng loạt xác sống, và để tìm ra căn nguyên của bệnh dịch là nhân vật Gerry Lane do Brad Pitt thủ vai. World War Z đã thu về gần 300 triệu USD sau hai tuần chiếu rạp và với thành công lớn đó thì các nhà làm phim không ngại ngùng gì chuẩn bị kế hoạch cho phần tiếp theo.

[Rec] (2007 - 2014)

Với dòng phim mockumentary, Rec của điện ảnh Tây Ban Nha là một bộ phim kinh dị nổi tiếng đã đạt được nhiều giải thưởng điện ảnh quốc tế. Phim được bắt đầu bằng việc hai phóng viên của chương trình thực tế theo chân lính cứu hỏa để làm phóng sự về công việc gác đêm. Nhưng rồi họ bị kẹt lại tại một khu chung cư mà ở đó, người dân bị nhiễm căn bệnh dại luôn thèm khát máu tươi. Khu chung cư nhanh chóng trở thành mồ chôn sống của hai phóng viên nọ. Khán giả được theo dõi câu chuyện của họ thông qua những hình ảnh trong một chiếc camera cầm tay. Thông qua chiếc camera thì hình ảnh của các thây ma được thể hiện chân thực hơn và cực kỳ kinh tởm. Bộ phim đã rất thành công về yếu tố bất ngờ và hù dọa khán giả, khiến người xem phải giật bắn mình lúc những xác sống xuất hiện bất ngờ hay là tấn công vào camera. Bộ phim đặc biệt hơn khi căn nguyên của đại dịch là 1 con ký sinh trùng, nó tìm những cơ thể khỏe mạnh để ký sinh vào và có thể điều khiển trí óc, hoạt động của cơ thể đó như một người bình thường, rồi tìm cách để thoát ra khỏi khu vực cách ly để lây lan ra ngoài. 

Đến nay bộ phim đã đi được 4 phần, và phần phim mới nhất ra mắt vào năm 2014 với tựa đề [REC] 4: Apocalypse cũng có thể là phần phim cuối cùng kết thúc seri này, nhưng vẫn chưa có xác nhận hay thông tin chính thức từ các nhà làm phim. Vào 2008 bộ phim được làm lại với phiên bản của Mỹ có tên Quarantine, bộ phim cũng thu được thành công nhất định, 3 năm sau (2011) phần phim thứ 2 cũng ra đời với tên gọi Quarantine: Terminal nhưng không thành công.

Maze Runner: The Scorch Trials (2015)

Vào năm ngoái, zombie đã trở lại trong bộ phim Maze Runner: The Scorch Trials được chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết cùng tên dành cho giới trẻ. Nhưng lần này chúng không được gọi là zombie hay thây ma, xác sống mà với tên gọi mới là Hỏa Thi, do một loại virus gọi là Hỏa Khuẩn gây ra. Vẫn là bản chất khát máu, thèm thịt tươi, hung bạo và có tốc độ rất nhanh, những Hỏa Thi đã góp phần tạo nên các phân đoạn rượt đuổi đầy nghẹt thở cho bộ phim.

Đã đủ sợ hãi chưa các bạn!