Cats, hiệu ứng Uncanny Valley và thất bại trong việc thiết kế nhân vật

Maii ·

Uncanny Valley xuất hiện ngày càng nhiều trong phim ảnh năm nay.

Uncanny Valley là một giả thuyết trong lĩnh vực chế tạo robot và đồ họa 3D, chỉ mối quan hệ giữa một đối tượng tương đồng với con người và cảm xúc của con người đối với đối tượng ấy. Nói đơn giản, nếu nhìn vào một đối tượng giống người, chẳng hạn như robot hay các nhân vật hoạt hình được nhân hóa, hát hò, nhảy múa, giao tiếp… nhưng khiến người xem cảm thấy khó chịu hoặc rợn người thì tức là họ đang trải qua hiệu ứng tâm lý Uncanny Valley.

Cảnh thì đẹp, nhưng nhân vật thì... (Ảnh: IMDb)
Cảnh thì đẹp, nhưng nhân vật thì... (Ảnh: IMDb)

Bạn còn nhớ Avatar trông tuyệt như thế nào khi mới ra mắt không?

Mặc dù gương mặt của Sam Worthington trông có hơi kỳ lạ với phần sọ to quá cỡ, nhưng Avatar vẫn được đánh giá có mặt hình ảnh tuyệt đẹp, hành tinh Pandora và cư dân của nó được thiết kế gần như hoàn hảo. 10 năm sau, công nghệ CGI làm người ta cảm tưởng như đang đi lùi thời đại khi phần hình ảnh với các nhân vật giống người được thiết kế càng lúc càng khiến người xem sởn gai ốc.

Tất nhiên, thỉnh thoảng chúng ta vẫn có những bộ phim với thiết kế nhân vật rất đẹp như War for the Planet of the Apes, nhưng năm nay, các nhân vật được CGI càng lúc càng kém.

Thần Đèn của Will Smith trong Aladdin là nhân vật đầu tiên trong năm rơi vào Uncanny Valley (tạm dịch: thung lũng kỳ lạ, thung lũng giả tạo), nhưng đã nhanh chóng bị thiết kế của Sonic the Hedgehog “soán ngôi”. Với phản ứng quá dữ dội từ khán giả và fan hâm mộ, phim đã phải dời ngày ra mắt để thay đổi thiết kế.

Người mèo hay mèo người? Thật chẳng biết gọi sao cho phải. (Ảnh: IMDb)
Người mèo hay mèo người? Thật chẳng biết gọi sao cho phải. (Ảnh: IMDb)

Tương tự như Super Mario, thiết kế phong cách hoạt hình của nhân vật Sonic vốn không phải được tạo ra để xuất hiện trong một bộ phim điện ảnh với phong tách tả thực. May mắn thay, sau khi nhận được nhiều phản ứng tiêu cực từ khán giả, studio đã nhanh chóng lắng nghe, chỉnh sửa và hi vọng tạo hình mới sẽ khả quan hơn.

Nếu Sonic là nhân vật hoạt hình huyền thoại phải chịu thiết kế “dỏm” của studio thì mới đây, một bộ phim dựa trên vở nhạc kịch Broadway nổi tiếng khác là Cats cũng rơi vào trường hợp tương tự khi tung trailer, khiến người ta tự hỏi liệu thiết kế Uncanny Valley có đang trở thành “mốt”?

Tung trailer sau It: Chapter Two không lâu, Cats nhanh chóng bị chế giễu là trông còn đáng sợ hơn cả bộ phim kinh dị của WB. và New Line. Tạo hình của các “người mèo” trông như mặt người với “filter” Snapchat kết hợp với live action Cat in the Hat của Mike Myers.

Trông cảnh này có như phim kinh dị không chứ. (Ảnh: IMDb)
Trông cảnh này có như phim kinh dị không chứ. (Ảnh: IMDb)

Việc tôn sùng chủ nghĩa hiện thực, nhưng không đi kèm khả năng thiết kế đột phá khiến các nhân vật trông thật khó hiểu thế này. Các nhà làm phim giống như đang cố gắng làm các nhân vật hoạt hình nhập hoàn toàn vào môi trường live action, xóa đi hiệu ứng và ảnh hưởng của các phim như Roger Rabbit khi nhân vật hoạt hình và người thật tồn tại song song với nhau.

Phép nhân hóa trong điện ảnh, nếu nhìn vào các phim hiện tại thì sẽ được hiểu là “con người với đặc điểm của động vật”, chứ không phải ngược lại và chúng được thể hiện trong thiết kế răng như người của Sonic, tay chân dài ngoằng của nhân vật, gương mặt của các Ninja Rùa trong Teenage Mutant Ninja Turtles hay từng chi tiết nhỏ khó chịu của Cats.

Nhưng phim có thiết kế hoạt hình thành công không xoay quanh chuyện thật hay không thật, mà xoay quanh biểu cảm, cũng như khả năng khiến khán giả đồng cảm với nhân vật đó, bất kể chúng có hòa nhập hoàn toàn vào môi trường thực tế của con người hay không. Gollum của The Lord of the Rings hoặc Caesar trong Planet of Apes làm được, nhưng Sonic the Hedgehog hoặc Cats – những bộ phim với công nghệ hiện đại hơn thì lại thất bại ở khoản này.

Đến cả nhà sáng tạo và diễn viên cũng không biết phải giải thích kiểu kỹ xảo mới của Cats như thế nào. (Ảnh: IMDb)
Đến cả nhà sáng tạo và diễn viên cũng không biết phải giải thích kiểu kỹ xảo mới của Cats như thế nào. (Ảnh: IMDb)

Theo đuổi chủ nghĩa hiện thực là điểm đã tạo nên sự thất bại của Vua Sư Tử trong mắt các nhà phê bình khi Mufasa, Scar hoặc Simba bị cắt cảm xúc hoàn toàn bằng gương mặt thú vật quá thật. Thật đến độ làm giảm đi các cảnh đáng lẽ phải làm người xem cảm thấy xúc động.

Có lẽ sự phổ biến của công nghệ motion capture (ghi hình chuyển động) cũng đóng góp một phần vào vấn đề trên. Nếu tận dụng tốt kỹ thuật này, chúng ta có các nhân vật nửa người nửa kỹ xảo như Thanos, Alita, hoặc các nhân vật do Andy Serkis thủ vai cực kỳ sống động trên màn ảnh.

Nhưng nếu xét trên trailer của Cats thì có vẻ các nhà làm phim đã lạm dụng công nghệ này thiếu kéo léo, mặc cho các diễn viên mấy bộ đồ vi tính, từ xa thì trông trơn tuột như người mặc đồ da, nhìn gần thì thấy mấy phần lông gắn cơ thể hoặc trên mặt, có đuôi, có tai trong khi nét mặt của người thật thì vẫn giữ nguyên mà chẳng có vẻ gì giống nét của mấy con mèo.

Mặc dù vậy, Taylor Swift có nói rằng phim không dùng kỹ thuật motion capture, nhưng không biết phải giải thích thiết kế rùng rợn của phim từ đâu ra.

Nhân vật trông như được gắn filter Snapchat. (Ảnh: IMDb)
Nhân vật trông như được gắn filter Snapchat. (Ảnh: IMDb)

“Đấy không phải phim hoạt hình.” Swift nói, “Và nó cũng không phải motion capture. Đó một kiểu kỹ xảo mới nào đó chưa từng được sử dụng trước đây. Nó giúp chúng tôi (trong vai các nhân vật) có cái đuôi chuyển động trông tự nhiên hơn và phần tai và râu mèo.”

Andrew Lloyd Webber, nhà sáng tạo của Cats, giải thích còn khó hiểu hơn, “họ có kỹ thuật này… không phải CGI, nhưng nó biến bạn thành một con mèo.”

Có vẻ như các “phù thủy” kỹ xảo và họa sĩ VFX vẫn đang tập tành thực hiện kỹ thuật mới, nhưng hi vọng họ sớm dừng lại trước khi các phim gieo vào đầu Disney ý tưởng làm live action reboot Zootopia.

Nguồn: Forbes