[Oscar Rewind] The Departed – Giữa thiện và ác, liệu có còn lằn ranh?

Thiện và ác không có điểm tách biệt chính là điều khiến The Departed của đạo diễn Martin Scorsese trở nên hấp dẫn. Được làm lại từ Vô Gian Đạo nổi đình nổi đám một thời của Hồng Kông, nhưng The Departed vẫn có những điểm hấp dẫn riêng, in đậm phong cách của Scorsese.

Với The Departed, Martin Scorsese cuối cùng cũng đạt được một trong những thành tựu lớn nhất sự nghiệp: giải Oscar cho hạng mục Đạo diễn xuất sắc nhất sau 5 lần đề cử, đồng thời “Vô Gian Đạo bản Mỹ” chiến thắng 4 trên 5 đề cử Oscar năm 2007, trong đó có giải Phim hay nhất.

The Departed, một trong những phim tội phạm hay và đáng thưởng thức nhất. (Ảnh: IMDb)

Phim Gangster Mỹ - Một thời hoàng kim

Khoảng thời gian từ những năm thập niên 70-90 của thế kỷ trước, một trong những đề tài phim được khán giả yêu thích nhất là phim gangster.

The Departed xoay quanh 2 người đàn ông và cuộc sống giằng xé bị giằng xé giữa bản chất và vỏ bọc ở chốn thành thị Boston đen tối và đầy rẫy hoạt động tội phạm. Họ chưa bao giờ biết nhau và luôn tìm cách truy lùng gương mặt thực sự của người còn lại. Dần dần, nỗ lực giữa việc duy trì chiếc mặt nạ và lòng trung thành đích thực đẩy cả 2 đi vào chỗ chết.

The Departed – tên tiếng Anh của bộ phim, ý chỉ những người đã chết, cũng chính là kết cục được báo trước của 2 nhân vật này. Cuộc sống vướng vào hoạt động phi pháp, cho dù ở cương vị là nội gián hay cảnh sát ngầm, thì lưỡi hái tử thần vẫn sẽ luôn chực chờ cả 2.

Colin Sullivan (trái) - Tên tội phạm cố làm cảnh sát. (Ảnh: IMDb)

Phim mở đầu với cảnh Colin Sullivan (Matt Damon) khi vẫn còn là một tên nhóc “miệng còn hôi sữa”, vô tình gặp gỡ Frank Costello (Jack Nicholson), tên gangster khét tiếng nhất Boston, tàn bạo, tham lam mà ai cũng phải khiếp sợ, một tên điên khát máu đúng nghĩa.

Costello chiêu mộ Sullivan, cho y học hành tử tế và cài y vào sở cảnh sát ở Boston, trở thành tay trong đắc lực của hắn. Cùng lúc đó, Billy Costigan (Leonardo DiCaprio), vốn có đời tư rắc rối nhưng mong muốn trở thành cảnh sát, được Queenan (Martin Sheen) và Dignam (Mark Wahlberg) cài vào băng đảng của Costello nhằm tìm cách lật tẩy và bắt giữ y.

Việc cài cắm này bại lộ, Costello muốn Sullivan phải tìm ra tên cảnh sát ngầm được Queenan cài vào băng của hắn, trong khi sở cảnh sát muốn Sullivan tìm ra nội gián của Costello trong sở cảnh sát (trớ trêu thay, tên nội gián đó lại chính là y). Còn riêng Costigan, vừa phải duy trì vỏ bọc tội phạm của mình, tuồn thông tin cho Dignam và Queenan mà không bị phát hiện, vừa phải đối mặt với chấn thương tâm lý do tội lỗi mình buộc phải phạm mỗi ngày.

Một mê cung đạo đức khi bất cứ ngã rẽ nào cũng có thể là sai lầm được giăng ra trong phim, khiến Sullivan và Costigan liên tục phải đấu tranh với sự nghi ngờ và phản bội. Bản thân nhân vật bị chia làm 3 mặt, mặt quyền lực, lòng trung thành, và cái tôi thực sự của bản thân.

Bill Costigan (phải) - Cảnh sát muốn làm tội phạm. (Ảnh: IMDb)

Sullivan là một cảnh sát nổi bật, thành tích đạt được khiến y được tin tưởng giao trọng trách tìm ra nội gián trong sở bởi lòng tin từ người đứng đầu Lực lượng đặc biệt đối với hồ sơ sạch bong của y. Thế nhưng, trọng trách càng lớn, đồng nghĩa với ràng buộc càng nhiều, y càng phải nghĩ ra nhiều kế để vừa làm hài lòng Costello, giúp hắn thoát được vòng vây bắt của cảnh sát, vừa phải làm hài lòng những người thực thi luật pháp mà y làm việc chung. Khác với Costigan, người luôn nói rõ mục tiêu và những gì mình muốn thì Sullivan là kiểu người kín miệng, kín tiếng. Trong suốt bộ phim, chúng ta gần như không thực sự rõ nhân vật này muốn gì. Mọi thứ Sullivan nói, mọi cảm xúc mà hắn diễn tả trên gương mặt đều có vẻ giả tạo.

Costello mặc dù nuôi Sullivan từ nhỏ, nhưng không bao giờ tin tưởng y hoàn toàn. (Ảnh: IMDb)

Costigan thì ngược lại, anh ta chỉ muốn được rút khỏi nhiệm vụ hai mang, toàn mạng trở về, khôi phục hồ sơ… Mọi thứ mà Costigan muốn đều rõ ràng. Vốn đã mối liên hệ máu mủ với các cựu tội phạm, không khó để Costigan lọt vào mắt của Costello. Sau nhiều bài kiểm tra lòng trung thành, Costigan có được lòng tin của Costello. Cánh tay phải của Costello – Frank (Ray Winston) đem Costigan theo mọi lúc mọi nơi. Gần ông trùm là điều mà lính mới nào cũng muốn, nhưng Costigan thì không. Tâm lý của anh lúc nào cũng căng như dây đàn vì phải chứng minh rằng mình không phải là “the rat” (Con chuột. Từ lóng ý chỉ nội gián, hai mang). Phía sau vẻ ngoài có vẻ bất cần, hung hăng và cố tỏ ra mình là một tên tội phạm thứ thiệt, Costigan là người tốt bụng, từng tổn thương trong quá khứ, người không thể chứng kiến cảnh phải vấy máu mỗi ngày mà vẫn phải cố nhúng bàn tay mình vào vũng máu đó, chứ chẳng thể nào rửa sạch.

Frank Costello, tên tội phạm và cả vùng Boston đều khiếp sợ vì không việc gì mà hắn không dám làm. (Ảnh: IMDb)

Sullivan và Costigan được xây dựng thành 2 nhân vật đối nghịch, đối lập vô cùng thú vị. Một tên tội phạm cố làm cảnh sát, một cảnh sát cố làm tội phạm. Không chỉ kết nối với ông trùm, họ còn có một mối liên kết không ngờ khác thông qua bác sĩ tâm lý Madolyn (Vera Farmiga).

Mặc dù khá khác biệt, nhưng Sullivan và Costigan đều có điểm chung, cả 2 đều mang chiếc mặt nạ và sống không thật với bản thân mình. Từng chi tiết nhỏ trong cốt truyện và tình tiết đều được phát triển hợp lý, cả bộ phim như một trò đùa của số mệnh khi sự trớ trêu và ngược đời cứ nối tiếp nhau diễn ra. Một trong những chi tiết nực cười nhất đối với các nhân vật của phim là khi Costigan – kẻ chỉ mới quen biết ông trùm Costello trong khoảng thời gian ngắn, nghiễm nhiên trở thành người được Costello tin tưởng nhất. Trong khi đó, Sullivan, đứa nhóc mà Costello thu nhận từ nhỏ và nhận như con vẫn không hơn gì một tên tay sai và cấp dưới để hắn sai bảo.

Costigan cuối cùng mới là người được Costello tin tưởng nhất. (Ảnh: IMDb)

The Departed có 3 phân cảnh kịch tính nhất, cả 3 đều là khi Sullivan và Costigan đối đầu nhau. Cảnh đầu tiên là Costigan theo đuôi Sullivan và bị phát hiện. Gần ngay trước mắt mà xa tận chân trời, Costigan vẫn không nhìn ra gương mặt của tên nội gián. Còn Sullivan bắt được hình ảnh của Costigan trên camera, nhưng hình ảnh quá mờ khiến hắn không biết tay cảnh sát ngầm của Queenan cài vào là ai. Cảnh thứ 2 là sau khi Costello bị bắt, nhưng Sullivan vẫn chưa bị lật tẩy và cả 2 gặp nhau tại sở cảnh sát. Cảnh cuối cùng là khi Costigan bày mưu với mục đích lấy lại hồ sơ và đưa Sullivan ra ánh sáng. Sự kịch tính của phim lên đỉnh điểm ở cảnh đầu tiên, tiếp tục khiến người xem đứng ngồi không yên ở cảnh thứ 2 và plot-twist khá sốc ở cảnh cuối cùng, giúp bộ phim có điểm nhấn rất rõ ràng.

Sullivan cuối cùng đã phản bội Costello. (Ảnh: IMDb)

Diễn xuất của DiCaprio quả thật rất tuyệt vời và đây là một trong những vai diễn của anh mà tôi yêu thích nhất. Xuyên suốt bộ phim là nhiều cung bậc cảm xúc mà DiCaprio mang đến cho khán giả: buồn tủi, tức giận, lo lắng, sợ hãi… Những khoảnh khắc mà ta thấy Costigan bình tâm nhất là khi anh có dịp được trò chuyện với Madolyn. Đứa trẻ trong bụng của Madolyn không được xác nhận là của ai, của Sullivan hay của Costigan. Nhưng bản thân tôi thích nghĩ rằng đứa con đó là của cô và Costigan, bởi có lẽ không phải tự nhiên mà phim chỉ có một cảnh ái ân duy nhất giữa Costigan và Madolyn, mặc cho thời điểm đó cô đang quen Sullivan. Chi tiết đó là chi tiết mở và nếu người xem muốn một điều an ủi cuối cùng trong kết thúc đau buồn của phim, chúng ta luôn có thể nghĩ rằng đứa trẻ đó thuộc về Costigan.

Madolyn là người phụ nữ vướng vào mối quan hệ rắc rối với 2 nhân vật chính. (Ảnh: IMDb)

Matt Damon và DiCaprio có thể nói là lựa chọn xuất sắc cho 2 vai diễn đối lập trong The Departed. Một người trông có vẻ hơi hung hăng và lưu manh, rất hợp để đóng vai một cảnh sát ngầm, một người vẻ mặt lạnh nhạt và hơi “đểu” rất hợp để đóng vai nội gián ở sở cảnh sát. Tôi không nghĩ rằng 2 vai diễn này sẽ hợp với bất cứ ai nếu không phải là DiCaprio hay Matt Damon. Jack Nicholson chẳng cần phải nói nhiều về khả năng diễn xuất, tuy nhiên, nếu so với các vai diễn trước của ông thì vai Costello trong The Departed không có nhiều sự khác biệt với các nhân vật ông từng hóa thân.

The Departed cuối cùng cũng đem về một tượng vàng Oscar thật xứng đáng cho Martin Scorsese và đây cũng là một trong số ít các phim remake từng thắng giải Oscar Phim hay nhất. Có thể đối với nhiều khán giả, The Departed không thể nào bằng Vô Gian Đạo, nhưng với các khán giả khác như tôi thì đây vẫn là một trong những bộ phim chính kịch, tội phạm hay và đáng thưởng thức nhất. Nếu thích các phim cùng thể loại như Godfather, Goodfellas, Scarface hay The Usual Suspect… chẳng lý nào The Departed lại không xứng đáng có được vị trí trong danh sách các phim đáng xem của bạn.

[Oscar Rewind] The English Patient - Chiến tranh bao trùm vẫn không làm tình yêu và niềm tin dập tắt

The English Patient là bộ phim lay động về chiến tranh, tình yêu, hận thù và tha thứ.

[Oscar Rewind] Chicago - Khi công lý chỉ là một trò hề

Chicago là bộ phim nhạc kịch nhất định phải xem một lần trong đời nếu bạn thích thể loại kết hợp giữa phim và ca vũ.

[Oscar Rewind] Schindler's List – Biểu tượng về sự thánh thiện không đến từ một vị thánh, mà đến từ một con người

Schindler đã có thể chọn hướng đi khác, sống cuộc đời giàu có của chính ông, nhưng cuối cùng, vẫn chọn làm theo con tim và lòng trắc ẩn, giải cứu hơn 1000 người Ba Lan trước thảm họa bị tàn sát.