Lời Từ Biệt - Chìa khoá của sự hoà bình cho hai nền văn hoá Mỹ - Trung?

Khoảng khắc Billi và người bà vui tươi bên cạnh nhau (Nguồn: IMDb)

Sau thành công của Con Nhà Siêu Giàu Châu Á vào năm ngoái, bộ phim hài kịch lãng mạn đầu tiên của Hollywood có sự tham gia của dàn diễn viên gốc Châu Á, đạo diễn LuLu Wang tiếp tục trình làng một bộ phim mới, với kinh phí vỏn vẹn $3 triệu - Lời Từ Biệt (The Farewell). Bộ phim đã nhận được những lời đánh giá tích cực tại Liên hoan phim Sundance vào tháng Giêng. Lời Từ Biệt mô tả trải nghiệm mới của những người Mỹ gốc Châu Á đương thời. Bản thân người viết cũng là một phụ nữ đa chủng tộc không được sinh ra và lớn lên ở quê hương cha mẹ.

Đại gia đình của bà ngoại (Nguồn: IMDb)

Lời Từ Biệt cập bến các rạp chiếu phim khi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung tiếp tục xung đột trên toàn cầu; bộ phim mang nhiều yếu tố chính trị hơn so với tưởng tượng của khán giả. Awkwafina của Con Nhà Siêu Giàu Châu Á vào vai Billi, một cô gái người Mỹ gốc Hoa phát hiện ra người bà của mình bị ung thư phổi giai đoạn cuối và chỉ còn sống được vài tháng. Tuy nhiên, như một thông tục ở Trung Quốc, gia đình của cô muốn che giấu sự thật này dù vì mục đích tốt và với Billi, điều này hoàn toàn sai trái. Gia đình họ tổ chức một đám cưới giả giữa anh họ của Billi và cô gái Nhật Bản ở Trường Xuân, thủ phủ của tỉnh Cát Lâm phía Đông Bắc. Đây như là cái cớ chính đáng cho sự tụ họp thành viên gia đình, như một món quà nho nhỏ trong những ngày tháng cuối đời của người bà.

Dàn diễn viên toàn gốc Á (Nguồn: IMDb)

Nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng bộ phim dựa trên chính lịch sử gia đình của Wang. "Dựa trên một lời nói dối có thật", câu trích dẫn này hiện lên màn ảnh khi bộ phim bắt đầu. Quyết định của gia đình khi đưa ra "lời nói dối chân thành" là một phép ẩn dụ cho sự ảo tưởng, lừa gạt khi sống ở Trung Quốc. Giữa những khách sạn nằm ở những vùng hẻo lánh không an toàn, các căn phòng cũ kỹ và các toà nhà được xây dựng bên cạnh các con đường quốc lộ ở Trường Xuân, cảm giác tội lỗi trên gương mặt Billi khi phải che giấu bí mật là một sự phản chiếu sâu sắc, có tác động lớn đến cảm xúc người xem.

Cảm giác tội lỗi của Billi khi phải che giấu bí mật này được phản chiếu qua quang cảnh giả tạo của Trường Xuân, với các khách sạn tồi tàn, phòng tiệc lỗi thời và những tòa nhà cao tầng được xây cạnh con đường cao tốc đầy khói bụi, ngụ ý cho "hành động" ấy sẽ dần ăn mòn linh hồn của con người. 

Lời Từ Biệt là bộ phim hợp tác với công ty Trung Quốc, nghĩa là phim tránh được hạn ngạch khắt khe của đất nước này đối với phim nước ngoài và sẽ được phát hành ở thị trường tỷ dân. Điện ảnh đã trở thành một chiếc chìa khoá quan trọng trên chiến trường thương mại giữa Mỹ - Trung; theo Variety thì phía Trung đã bắt đầu khuyên người dân không mua các tựa phim của Hollywood.

Dạo gần đây, Hollywood đã xoa dịu mối quan hệ với cơ quan kiểm duyệt Trung bằng việc loại bỏ các lá cờ Đài Loan và Nhật Bản khỏi áo khoác Tom Cruise, trong phần tiếp theo của Top Gun (bộ phim được góp vốn bởi tập đoàn làm phim Trung Quốc TenCent, công ty đứng sau WeChat). Trong khi đó, Lưu Diệc Phi đóng chính trong Mulan của Disney đã lên tiếng ủng hộ cảnh sát Hồng Kông đàn áp người biểu tình, gây ra những phản ứng dữ dội và tạo nên phong trào tẩy chay live action sắp tới của Nhà Chuột. 

Billi cũng không ngờ sẽ có ngày diễn ra sự việc như vậy (Nguồn: IMDb)

Phim kinh phí lớn Con Nhà Siêu Giàu Châu Á xoay quanh cuộc sống của tầng lớp giàu có tại Singapore  ở Singapore nhưng vẫn thất thu ở phòng vé Trung Quốc, và lý do được đưa ra một phần vì nữ chính Rachel bị coi là kẻ "phản bội chủng tộc". Nhưng đối với Lời Từ Biệt, bộ phim được quay chủ yếu ở Trường Xuân - nơi có một trong những cơ sở sản xuất phim lớn nhất của Trung Quốc và là thỏi nam châm thu hút các sinh viên quốc tế - tạo ra cơ hội lý tưởng để thảo luận các vấn đề về khoảng cách thế hệ trong xã hội, sự chững lại của nền kinh tế, chính sách một Trung Quốc và tương lai với tư cách là một siêu cường quốc.

Billi hoàn toàn không đồng ý với gia đình mình (Nguồn: IMDb)

Tuy nhiên, đối với bất kỳ ai trải qua cuộc sống nhập cư nơi xứ người sau khi gia đình bị buộc phải rời đất nước trong cuộc Cách mạng Văn hóa, thì "màn trình diễn" của xã hội Trung Quốc - biểu hiện thông qua việc dối gạt người bà, những bình luận gay gắt khi nói về những hành động đạo đức giả (chẳng hạn như thuê người khóc mướn ở đáng tang) - hóa ra lại thật đến đáng buồn. Các nhà phê bình đã lưu ý tầm quan trọng của bộ phim trong việc mô tả những gì tầng lớp nhập cư đã bỏ lại phía sau. Nhưng, song song với miêu tả sự khác biệt giữa giá trị gia đình ở phương Tây và Trung Quốc, đạo diễn Wang đã nhấn mạnh cuộc chiến về quan niệm, tư tưởng giữa Trung Quốc và Mỹ. Lời Từ Biệt có thể là chấm sáng mà Hollywood cần để "hâm nóng" lại mối quan hệ đang nguội lạnh với Trung Quốc và ở khía cạnh khác là Trung Quốc với phần còn lại của thế giới.

Nguồn: The Guardian