Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings (2021) - Thành công của bộ phim quan trọng đến đâu?

Đã 2 năm kể từ khi Marvel đưa một anh hùng mới lên màn ảnh rộng. Siêu anh hùng gần đây nhất của hãng là Captain Marvel – nữ anh hùng đầu tiên có phim riêng trong MCU. Trước đó, vũ trụ điện ảnh này còn chào đón anh hùng gốc phi đầu tiên là Black Panther với bộ phim riêng cùng tên đạo thắng phòng vé. Hai nhân vật này là cột mốc được xem là có một không hai trong lịch sử Marvel. Chúng không chỉ mang áp lực phải trở thành hai bộ phim đủ tốt và xứng đáng với kinh phí khổng lồ được bỏ ra, mà còn phải chịu trách nhiện cho việc định hướng kim chỉ nam xã hội cho Marvel.

Giờ đây, giữa đại dịch đang rung chuyển cả giới làm phim và MCU tiếp tục tiến lên giai đoạn hậu Avengers: Endgame, chúng ta chào đón Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings. Shang-Chi là siêu anh hùng gốc Á đầu tiên của MCU được dành cho một bộ phim riêng. Điều đó cũng có nghĩa là các nhân vật trong đây cũng phải đối mặt với những nghi vấn mà các phim tiên phong đầu tiên phải trải qua: Phim này có nghĩa gì với cộng đồng người Mỹ gốc Á? Điều gì làm anh ta (Shang-Chi) có gì khác biệt với các anh hùng khác? Và liệu phim về anh ta có thể giành một chiến thắng phòng vé đủ sức thuyết phục Marvel tiếp tục xoáy sâu vào nhân vật này?

Câu hỏi cuối cùng hoàn toàn phụ thuộc vào khán giả, nhiều trong số đó phải đến rạp để xem phim giữa lúc COVID-19 đang hoành hành. Còn không, họ phải chờ 45 ngày kể từ ngày ra mắt để bộ phim được tung lên nền tảng Disney+. Nhưng với hai câu hỏi còn lại, câu trả lời có chút phức tạp. Là một trong những bộ phim mang tính tiên phong như Captain Marvel và Black Panther, Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings không thể tách mình khỏi nhận định mang tính chủ quan và khó chiu về các vấn đề như công lý, bình đẳng và tính đại diện của bộ phim đó có thành công hay không phụ thuộc vào doanh thu phòng vé. Nhận định mà trong đó việc cho rằng đạt doanh thu đồng nghĩa với việc các câu chuyện xoay quanh người Mỹ gốc Á được đón nhận, đáng đầu tư hay khán giả muốn chứng kiến một anh hùng gốc Á trên màn bạc, hay các anh hùng này đó được quý trọng như các anh hùng da trắng khác.

Screen Rant

Náu mình trong bộ phim siêu anh hùng giải cứu thế giới khỏi hiểm họa tầm cỡ vũ trụ và thế lực tà ác hùng mạnh là câu chuyện về danh tính, sự nam tính và đồng hóa được tô điểm với các đòn võ thuật đẹp mắt. Đây cũng là bộ phim tôn vinh di sản của thể loại võ hiệu Trung Hoa và là bộ phim lột tả việc làm người Mỹ gốc Á dưới góc nhìn nhân ái. Nhưng con đường của Shang-Chi dần hình thành và bắt đầu xoáy vào yếu tố sẽ thúc đẩy anh trở thành một Avengers. Đó là con đường gắn liền với việc đi tìm chính mình của nhân vật, tìm ra nhân dạng và tự quyết định xem mình sẽ trở thành ai, kiểu người hùng nào.

Có lẽ hướng đi này có phần dễ đoán như các phim Marvel khác, nhưng không có nghĩa là Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings thất bại trong việc khắc họa một người hùng Mỹ gốc Á. Bộ phim không làm mất đi niềm vui sướng của khán giả khi chứng kiến siêu anh hùng gốc Á đầu tiên trên màn ành, bất chấp sự mỏng manh của chủ đề sắc tộc được nhấn nhá trong đây.

1. Shang-Chi and the Legend of the Ten Ring bàn về sự đồng hóa và nhân dạng

Ở mặt gốc rễ, Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings kể câu chuyện của người hùng tôn vinh di sản của những người đi trước. Shawn (tên giả của Shang-Chi), một nhân viên khách sạn phụ trách đỗ xe cho khách sống tại San Francissco, lại chính là Shang-Chi, con trai của một tướng lĩnh bất tử Wenwu (Văn Vũ) và vợ - một chiến binh vĩ đại không kém – Jiang Li (Giang Thanh). Cái chết của Jiang Li và nỗi đau mất mát theo sau đó đã phá hủy gia đình còn lại của bà, gồm chồng, con trai và con gái Hạ Linh.

Shang-Chi che giấu quyền năng và kỹ năng chiến đấu thượng thừa của bản thân trong vỏ bọc của một người Mỹ không mấy nổi bật. Anh làm vậy để bảo vệ người bạn thân Katy (Awkwafina). Có một người cha sở hữu vũ khí huyền thoại và xây dựng một đội quân mang tên vũ khí đó giận dữ với anh vì bao năm không về nhà là một tình huống không hế tốt đẹp để nói cho bất kỳ ai về thân phận của bản thân, nhất là khi họ có thể bị bắt làm con tin.

Polygon

Hướng tiếp cận chủ nghĩa anh hùng bô phim dành cho Shang-Chi khác biệt với Tony Stark và Steve Rogers ở chỗ, hai người này không hề cảm thấy chần chừ khoác lên lớp mặt nạ anh hùng của mình, Shang-Chi là câu chuyện khác. Chủ nghĩa anh hùng không đến với anh chàng Shang-Chi một cách tự nhiên như Steve Roger, hay với sự ngạo nghễ như nó đã đến với Tony Stark. Dù sức mạnh siêu phàm đang cuộn trào trong người, Shang-Chi không cảm nhận được tiếng nói của nghĩa vụ thôi thúc anh. Làm anh hùng là một khái niệm vô cùng lạ lẫm với một người đã dành hầu như cả đời tủi hổ với xuất thân của mình. Việc Shang-Chi phải trở thành đầu não của tổ chức quân phiệt như Ten Rings còn làm anh cảm thấy ghê sợ hơn.

Nhân dạng Captain America hay Iron Man đến với Steve hay Tony rất tự nhiên. Đối với 2 người này, chúng mang ý nghĩa về sự anh hùng và di sản. Họ chưa từng tách biệt bản thân với nhân dạng người hùng của bản thân. Nhưng điều này đối với Shang-Chi là điều gì đó rất đáng sợ. Vì anh ta không mong gì hơn là thoát khỏi cái bóng con người thật của mình. Cho đến khi sự khao khát quyền lực của Wenwu vượt tầm kiểm soát, ẩn nấp không còn là một lựa chọn khả thi nữa.

Diễn xuất của Simu Liu trong vai diễn Shang-Chi là đủ tốt, nhất là về mặt hài hước của bộ phim. Nhưng lột tả một nhân vật có nhiều suy nghĩ, với bí mật đen tối và quá khứ khắc nghiệt dường như là quá sức đối với Liu. Mang gánh nặng của quá khứ là điều mà nhân vật này làm khá nhiều xuyên suốt bộ phim và trở thành một phần trong tính cách của anh ta.

Đạo diễn Destin Daniel Cretton và đồng biên kịch Dave Callaham đã khéo léo biến hành trình của Shang-Chi thành một câu chuyện về nhân dạng, sự đồng hóa và văn hóa.

Trong tư tưởng của Wenwu, con trai của ông đã chấp nhận cuộc sống đậm tính Mỹ giả tạo mà trong đó, anh ta vờ như là một người trung bình thay vì chấp nhận số phận vĩ đại của bản thân. Sự vĩ đại đó đến từ việc gia đình anh ta sở hữu cả một tập đoàn tội phạm toàn cầu gốm cả đội quân tinh nhuệ nhất. Nếu muốn, Wenwu đã hạ bệ Mỹ - quốc gia hùng mạnh nhất thế giới. Hòa bình của bây giờ có được là do ông ta cho phép. Nên trong tâm trí, Wenwu không thể hiểu được tại sao các con của ông lại lùi bước khỏi di sản của chúng? Tạo sao phải giả vờ làm ai đó chúng không phải? Tại sao không tìm sức mạnh vĩ đại hơn, thay vì phải sống với mức sống tối thiểu?

Trong phim, Wenwu đã hỏi Katy về tên tiếng Trung của cô là gì. Katy đã nói nó với giọng điệu run rẩy và lí nhí, vì cô không thể phát âm nó. Katy gặp khó khăn trong việc nói tiếng Trung là chi tiết nhỏ nhưng vô cùng đắt giá của bộ phim. Nó chứng tỏ cô không chỉ là người ngoài cuộc vì sự bình thường của mình giữa cả rừng “dị nhân”, phép thuật, mà cô còn là người ngoài trong cả xã hội Trung Hoa ngoài đời thật. Chi tiết này nói lên sự chơ vơi của thế hệ người Mỹ gốc Á trẻ hiện đại. Họ không đủ “tiêu chuẩn” để làm người Mỹ thực sự, nhưng cũng không đủ “chất Á” để gắn kết với nền văn hóa của tổ tiên họ.

Katy mất nhân dạng được Wenwu xem là minh chứng cho nhận định của ông. Ông ta tin rằng Katy đã quên đi cội nguồn và cái tên xuất phát từ đó. Trong mắt vị tướng quân bất tử, Katy đã chọn lấy một danh tính Mỹ để làm hài lòng người xung quanh, thay vì sống thật với chính mình, với danh tính mà cô thừa hưởng từ bậc sinh thành. Vấn đề này còn được diễn giải qua góc nhìn nhân ái hơn của Ying Nan (Giang Nam), người dì của Shang-Chi và Hạ Linh. Bà nhận thấy Shang-Chi đã từ bỏ quá khứ và quên đi xuất thân của anh – Một điều dễ hiểu khi bạn có cha là người đã sống cuộc đời đầy máu và chết chóc. Nhưng khi làm như vậy, anh cũng quên đi cả sự kỳ vĩ, nhiệm màu và quyền năng đến từ dòng dõi của người mẹ Jiang Li đã trao cho anh. Và điều đó làm Ying Nan không khỏi đau lòng.

Sự thất vọng trứ danh mà cha mẹ người Mỹ gốc Á trao cho con họ được thể hiện trên phim là điều làm người xem bất ngờ. Năm 2021, có vẻ như sự thất vọng của cha mẹ đủ sắc tộc, từ Asgardian, Wakandan, Á, và bây giờ là Mỹ gốc Á đã trở thành dấu hiệu của sự bình đẳng đang lớn dần.

Cretton cũng vận dụng các yếu tố đặc trưng của cộng đồng Mỹ gốc Á vào các phân cảnh chiến đấu. Trước khi bộ phim ra mắt, Cretton cho biết anh đã lấy cảm hứng từ các yếu tố siêu thực của phim võ hiệp (một thể loại kể chuyện của Trung Quốc pha trộn giữa yếu tố giả tưởng và võ thuật) và nét đặc thù trong sự nghiệp của Thành Long, và rõ ràng nam diễn viên đã nỗ lực như thế nào để tôn vinh những ảnh hưởng đó.

Nhưng Cretton cố tình làm chậm chuyển động trong cơn cuồng nộ của những cú đá và đấm để người xem tìm thấy sự đồng điệu trong màn võ đạo. Phân cảnh mở đầu được sắp xếp chặt chẽ với máy quay chú ý đến đầu ngón tay và ngón chân của diễn viên; Máy quay của Cretton không bao giờ mất dấu hoặc che khuất hành động trong khi giữ các diễn viên của nó trong không gian của một cảnh. Và trong một số cuộc đấu tay đôi, võ thuật đình chỉ các quy tắc vật lý và chuyển sang một thứ gì đó ma thuật hơn, một yếu tố thường xuất hiện trong phim võ hiệp.

Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings tỏa sáng trong những khoảnh khắc nhỏ hơn, thân mật hơn - bao gồm cả những cảnh chiến đấu. Nó tỏa sáng như một sự suy ngẫm về sức mạnh ly kỳ của danh tính được đặt trong tay của những người hiếm khi có cơ hội được thể hiện nó trong các bộ phim Mỹ. Thật là một điều đáng vui mừng khi chứng kiến Shang-Chi tìm thấy vùng trời của mình.

2. Vậy thành công của Shang-Chi and the Legend of the Rings có ý nghĩa gì?

Cuộc tranh luận về doanh thu phòng vé xung quanh Shang-Chi and the Legend of the Rings đã nổ ra hồi đầu tháng 8, vài tuần trước khi phim khởi chiếu, khi CEO Bob Chapek của Disney mô tả chiến lược phát hành của Shang-Chi là một “thử nghiệm” - bộ phim siêu anh hùng người Mỹ gốc Á đầu tiên của Marvel sẽ chỉ ra rạp cho 45 ngày trước khi phát trực tuyến.

Nam diễn viên chính Simu Liu (Lưu Tư Mộ) đã cảm thấy bị xúc phạm trước sự lựa chọn từ ngữ của Chapek. Trong một tweet vào ngày 14.08, Liu đã phản đối việc sử dụng từ "thử nghiệm" của Chapek và cho rằng điều đó có nghĩa là tính đại diện của người Mỹ gốc Á trong phim được coi là một quá trình thử nghiệm, chứ không phải chiến lược phát trực tuyến của Disney. Liu cho rằng đây là một hành vi xúc phạm, anh nói rằng người Mỹ gốc Á trong lịch sử luôn bị đánh giá thấp và không được tôn trọng và Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings, về mặt doanh thu phòng vé, là một cơ hội để thay đổi “lịch sử” ấy.

Tuyên bố này được đăng trên Twitter và mọi người đều có thể đọc được có nghĩa là Liu không chỉ thể hiện sự không hài lòng của mình trong lời nói của Chapek mà còn là lời khuyến khích người hâm mộ mua vé sớm (việc bán vé cho phim bắt đầu sau đó hai ngày vào ngày 16.08). Giống như Captain Marvel hay Black Panther trước đó, hoặc thậm chí là Wonder Woman (2017) của DC Comics và Warner Bros., Shang-Chi and the Legennd of the Ten Rings là một tiên phong của thể loại siêu anh hùng này. Và giống như những người đi trướ, bộ phim phải chịu áp lực về việc cần phải thành công để chứng tỏ rằng hướng đi của nó là xứng đáng để bỏ công.

Lý do mà chúng ta coi thành công điện ảnh như một loại công lý nào đó là vì Hollywood hiếm khi để người châu Á, da đen, Latin, phụ nữ và đồng tính là những anh hùng trong câu chuyện của riêng họ và thể hiện những câu chuyện đó trong các bom tấn kinh phí lớn. Trong quá khứ, những điệp khúc như “Phim da đen không đi du lịch” và “không ai muốn xem nữ siêu anh hùng” đã được sử dụng làm vũ khí để bắn hạ các dự án về nữ siêu anh hùng, anh hùng da màu…. Khi nhắc đến Black Panther và Wonder Woman, người ta lo sợ những bộ phim này trở thành kẻ phá hoại phòng vé. Các nhà điều hành hãng phim sử dụng những nhận định chủ quan trên như một lời biện minh để không phải làm phim về các hình tượng nữ anh hùng hay siêu anh hùng da màu. Do đó, một cách mập mờ, mối đe dọa không thành lời mà Shang-Chi phải đối mặt là nếu phim không kiếm được tiền, Chapek và Disney sẽ miễn cưỡng bật đèn xanh cho nhiều bộ phim mà trung tâm là các gương mặt châu Á.

Sreen Rant

Điều khó chịu không chỉ là Hollywood có xu hướng gắn kết bình đẳng hoặc một số lợi ích xã hội lâu dài với doanh thu phòng vé, mà còn là cảm giác những người chiến thắng thực sự trong cuộc chiến chứng minh rằng tầm quan trọng của vấn đề đại diện trên phim ảnh là Disney, Chapek, Marvel và rõ ràng là tiền lương của Liu. Mặc dù họ bất đồng ý kiến, nhưng tất cả đều làm việc cho cùng một công ty và họ đều muốn Shang-Chi and the Legends of the Ten Rings kiếm được hàng tấn tiền (đặc biệt là ở siêu cường phòng vé toàn cầu là Trung Quốc). Bộ phim thành công có nghĩa là cơ hội xem nhiều phim hơn về Liu và nhân vật của anh ấy. Việc mua vé ở đây giống với việc mua một chỗ ngồi ở bàn mà mọi người thường không bao giờ dùng bữa ở đó.

Mặc dù người viết (tác giả bài gốc) nghĩ bộ phim rất hay và đáng xem, nhưng anh vẫn quá hoài nghi để tin rằng thành công phòng vé của Shang-Chi and the Legends of the Ten Rings sẽ khiến cuộc sống của anh hay bất kỳ người châu Á nào trở nên tốt đẹp hơn. Thật tuyệt vời nếu điều đó xảy ra. Tôi rất muốn tin rằng sau một năm tồi tệ chứng kiến ​​những nạn nhân gốc Á bị đánh đập, một điều đơn giản như ném tiền vào một bộ phim có thể giải quyết nạn phân biệt chủng tộc.

Screen Rant

Sẽ dễ dàng chấp nhận hơn nếu mọi người đủ trung thực để thừa nhận rằng bộ phim sẽ không thể thay đổi lịch sử. Bộ phim chỉ đơn giản là để cung cấp sự giải trí và có thể nuôi dưỡng những người xem còn quá nhỏ để hiểu được thực tế xung quanh chúng. Thật tuyệt vời khi nó tiếp cận và đưa vào phim trải nghiệm của người Mỹ gốc Á và nó làm khá tốt trong việc tôn vinh văn hóa của cộng đồng người Mỹ gốc Á. Người viết, cũng như Liu, không thể cảm thấy tuyệt hơn nếu chúng ta có thể thay đổi thế giới và kiên trì chống lại những thứ tồi tệ như phân biệt chủng tộc, thành kiến, sự vô vọng đã kìm kẹp các cộng đồng thiểu số. Giá như việc đơn giản như mua vé xem phim có thể sửa chữa mọi điều tồi tệ như vậy. Tiếc là thực tế phức tạp hơn nhiều.

Khi ánh hào quang, sự phấn khích lắng xuống, doanh thu của Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings không thể giải quyết các vấn chủng tộc nào cả. Đặt mục tiêu như vậy lên bộ phim là không công bằng. Không một bộ phim nào có thể giải quyết phân biệt chủng tộc trong vòng 2 giờ đồng hồ. Lợi nhuận là mục tiêu chính của studio làm nên nó và diễn viên chính đóng vai trò trọng yếu trong đó. Tuy nhiên, dù doanh thu chẳng thể sửa chữa điều gì, bản thân Shang-Chi and the Legend of the Ten Rings đã chứng minh vai trò của Shang-Chi trong MCU và tại sao anh ta lại quan trọng đến vậy, ít nhất là đối với MCU.

Nguồn: Vox