Chuyện phim Việt - Khán giả có đang công bằng vời phim Việt Nam?

Mới đây, Cù Lao Xác Sống đã tạo một làn sóng đến điện ảnh Việt, nhưng đó không phải là một làn sóng được chào đón. Lấy ý tưởng và cảm hứng từ hình tượng thây ma, dự án được xem là bộ phim thây ma đầu tiên của Việt Nam. Tuy nhiên, đây là một bộ phim dở quy tụ hết những điểm yếu của các phim Việt từ trước đến nay. Vậy nhưng, khi lướt qua những nhận xét của khán giả, người viết lại bất giác nghĩ đến sự bất công mà phim Việt đang hứng chịu và nó xuất phát từ phía người xem phim.

TopList.vn

Nói đến phim Việt, chúng ta phải nói đến những cái nhíu mày và thái độ ngán ngẩm. Không chỉ gặp vấn đề trầm trọng về thiếu kịch bản đặc sắc, chất lượng phim như trêu ngươi khán giả, những ý tưởng cũ kỹ được lặp đi lặp lại đến nhàm chán, cùng những miếng hài vô duyên đến mức bực mình. Thật đáng mừng ngay cả trong bức tranh tối đen và ảm đạm của điện ảnh Việt, vẫn có những điểm sáng le lói. Thế nhưng, những tia sáng le lói này lại trở thành những bài học tiêu cực hơn là những bước đi mở ra những con đường mới mẻ hơn. Trong đó, khán giả đóng vai trò không nhỏ. Điều này khiến người viết tự hỏi liệu khán giả đã công bằng với phim Việt?

Một nền điện ảnh non trẻ luôn sẽ có những lần đầu thử nghiệm với các ý tưởng mới. Nền điện ảnh Việt Nam không ngoại lệ. Gần đây, phim Việt đã có những “lần đầu” như vậy. Mới đây nhất là Cù Lao Xác Sống với ý tưởng đại dịch thây ma. Đây được coi là phim thây ma đầu tiên ở điện ảnh Việt, nhưng cách thực hiện ý tưởng thì thật “u là trời”. Kịch bản tệ, diễn xuất kém và những tạo hình thây ma ngớ ngẩn, Cù Lao Xác Sống có thể coi là có tâm mà không có tầm.

Những lời nhận xét gắt gao của khán giả đối với phim không sai, chất lượng kịch bản đã luôn là một vấn đề kiên cố trong điện ảnh Việt. Chúng ta, với góc nhìn của khán giả, có quyền đòi hỏi những bộ phim tốt hơn. Nhưng quyền đòi hỏi này phải được củng cố bằng hành động của chính người đòi hỏi. Phim Việt trong những năm gần đây đã có những bước tiến bộ, dù rất nhỏ, và ý tưởng sáng tạo là có. Thật đáng buồn là những nỗ lực này lại không được công nhận từ khán giả.

Cái nhìn quá tiêu cực từ khán giả Việt?

Duyen Dang Viet Nam

Sẵn nhắc đến Cù Lao Xác Sống, chúng ta phải gọi tên một bộ phim kinh dị khác cũng mang tính chất lần đầu mới thử ở điện ảnh Việt, đó là Chuyện Ma Gần Nhà. Đây là một trong những số ít bộ phim kinh dị theo đuổi một hướng đi nghiêm túc, không có những miếng hài nào. Về kể chuyện, Chuyện Ma Gần Nhà cũng thử nghiệm cách kể chuyện theo từng mẩu truyện ngắn được kết nối bằng việc chúng diễn ra trong một vùng địa lý. Về mặt hình ảnh, bộ phim cũng vô cùng chịu đầu tư về kỹ xảo. Những mẩu truyện trong đây có thể không phải lúc nào cũng giữ được động năng, nhưng về tổng thể, chúng có đầu có đuôi, có cao trào diễn biến ba hồi theo ý thích của người xem, nội dung và thông điệp dễ cảm. Những tầng cảm xúc cũng được chú trọng. Diễn xuất dừng ở mức tròn vai. Hơn nữa, vì chia nội dung thành những phần nhỏ hơn, Chuyện Ma Gần Nhà cũng kiểm soát câu chuyện của nó tốt hơn phần lớn các phim Việt tương tự.

Cù Lao Xác Sống có tâm nhưng không có tầm

Đáng lẽ, với những yếu tố như vậy, Chuyện Ma Gần Nhà có thể coi là một phim khá khẩm, đặc biệt là so với những bộ phim đại chúng khác của Việt Nam lúc đó. Nhưng có vẻ như đối với một bộ phận khán giả, những cố gắng của phim vẫn chưa đủ. Bộ phim ra mắt gặp phải những ý kiến phê bình quá gắt gao, cho thấy sự ác cảm của khán giả nước nhà trước những bộ phim dán nhãn phim Việt đang lấn át những nhận xét công tâm. Thực tế mà nói, tâm lý này có thể hiểu được sau hàng loạt những dự án kém chất lượng. Tuy nhiên, nếu bỏ qua những điểm đáng khen thì thật không nên chút nào.

Chuyện Ma Gần Nhà có thể không phải siêu phẩm, nhưng tinh thần tiên phong của nó rất đáng khen. Đây cũng là bộ phim không dựa vào tình cảm nam nữ hay các miếng hài làm điểm nhấn mà hoàn toàn tập trung truyền tải mức độ kinh dị nặng nề, chi tiết nhất có thể. Tất nhiên, không phải phim không có điểm yếu, nhưng đặt cạnh những bộ phim đại chúng Việt Nam liên tục đổ bộ rạp phim, sự có mặt của Chuyện Ma Gần Nhà là một làn gió mới có thể vẽ nên một con đường khác cho thị trường phim Việt.

Chuyện Ma Gần Nhà đã cố gắng xây dựng một bộ phim kinh dị nghiêm túc

Đã là kẻ đầu tiên, thiếu sót là không thể tránh khỏi, nhưng không có nghĩa là nó không có triển vọng. Di sản quan trọng mà Chuyện Ma Gần Nhà củng cố là chứng tỏ phim Việt Nam hoàn toàn có thể lược bỏ hoàn toàn yếu tố hài. Giờ chỉ phụ thuộc người mài dũa mà thôi, quan trọng hơn là cái nhìn khách quan, công bằng hơn của khán giả.  

Dòng phim nghệ thuật chết yểu vì sự bảo thủ hay không hứng thú?

Vợ Ba là câu chuyện sống động về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến

Trong khi đó, nhiều dự án phim ảnh tìm hướng đi khác với xu hướng thường thấy trong thị trường phim ảnh, nhưng chúng đều chịu số phận hẩm hiu vì nhiều yếu tố khách quan. Nhưng trong đó, góc nhìn của khán giả vẫn đóng vai trò trọng yếu.

Một trong những trường hợp đáng tiếc này phải kể đến Vợ Ba. Kể về số phận của những phụ nữ thời phong kiến, câu chuyện được kể bằng ngón nghề đạo diễn Nguyễn Phương Anh và sự cố vấn hình ảnh của đạo diễn Trần Anh Hùng – người đã tạo nên bộ phim Mùi Đu Đủ Xanh. Vợ Ba hiện lên như một bức tranh sống động về những người phụ nữ sống trong sự kìm kẹp của chế độ gia trưởng. Vợ Ba còn là câu chuyện về sự trưởng thành đặc biệt của Mây – người vợ ba mà tiêu đề nhắc đến. Cô phải trưởng thành trong với vai trò là vợ lẽ của một địa chủ giàu có khi chỉ mới 13 tuổi. 

Khán giả Việt đã không cho phim một cơ hội

Nội dung chất lượng, hình ảnh nên thơ, các góc quay trau chuốt, phim mang tính ẩn dụ cao với nhiều tầng ý nghĩa, Vợ Ba là một làn gió đáng được chờ mong ở với điện ảnh Việt. Đây là một phim xúc cảm sâu sắc, được thực hiện với tinh thần nghiêm túc và cho thấy tiềm năng của điện ảnh Việt. Nhưng Vợ Ba không thể sống lâu trên thị trường. Bất chấp nội dung chất lượng, người ta chỉ chăm chăm chỉ trích việc phim để một diễn viên nhí đóng cảnh nóng. Đây chỉ là phân cảnh ngắn ngủi được thực hiện trong một môi trường đồng thuận, chuyên nghiệp và được kiểm soát. Nhưng đó vẫn chưa đủ với người xem.

Những chỉ trích cuối cùng cũng dìm chết Vợ Ba và bộ phim cuối cùng cũng rút khỏi rạp. Rõ ràng là giá trị của Vợ Ba vượt qua những xì xào về một cảnh quay chỉ kéo dài chưa đến 2 phút. Đó là sự đáng tiếc, nhưng đồng thời cũng phản ánh sự bảo thủ của mộ bộ phận khán giả.

Song Lang kết hợp Cải lương để kể một câu chuyện đầy cảm xúc

Vợ Ba còn có lùm xùm cảnh nóng như cái cớ vì sao khán giả không mặn mà với nó, nhưng từ đó đến nay, dòng phim độc lập hay nghệ thuật ở Việt Nam đã luôn gặp khó khăn ngay cả khi phải cạnh tranh với những phim mì ăn liền cùng thời điểm. Đó là một nghịch lý đặc biệt khó chịu đang tồn tại. Lấy Song Lang làm ví dụ. Là một phim lấy đề tài tình yêu và văn hoá cải lương làm công cụ để kể một câu chuyện tình yêu sâu lắng và mang mùi đời, Song Lang rõ ràng là vượt trội hơn những dự án như ra mắt cùng thời điểm là Hoán Đổi với sự có mặt của Việt Hương, Trấn Thành, Nhã Phương…Nhưng doanh thu của trường hợp sau lại vượt trội hơn trường hợp thứ nhất.

Những trường hợp như Song Lang hay Vợ Ba là một điểm mâu thuẫn. Những phim Việt mì ăn liền theo một cách nào đó luôn được chào đón, nhưng khán giả vẫn đòi hỏi phim Việt sáng tạo, thử những chủ đề mới, vạy mà khi những sáng tạo này xuất hiện, chúng lại không được đón nhận hay ít nhất là công nhận những nỗ lực này.

Phim Việt đang tiến lên, nhưng phần lớn khán giả không công nhận điều này

Những bộ phim Việt không đâu trong thời gian dài phần nào bào mòn lòng tin của khán giả vào những ngày tháng phim Việt có thể chuyển mình. Điều đó không có nghĩa chúng ta nên bỏ qua những bước tiến mà phim Việt đang nỗ lực, ngay cả khi đó chỉ là những bước tiến đó là rất nhỏ. Chúng ta không thể so sánh những thay đổi này với những nền điện ảnh “sừng sỏ” khác, tuy vậy, với sự ảm đạm trong các bộ phim "mì ăn liền" đổ ra rạp hàng năm, đó là những điểm sáng có thể tạo nền tảng cho những bộ phim tốt hơn với những ý tưởng mới mẻ hơn.

Phim Việt quý đầu năm 2022 – Thăng hoa thì ít, khen chê thì lẫn lộn

Thị trường phim Việt những tháng đầu năm 2022 có phải đang “tăng chất lượng theo số thứ tự của tháng”?

Song Lang không được đón nhận nhiều

Những bộ phim này có vấn đề không? Chắc chắn là có, những bộ phim này không hoàn hảo, nhưng chúng cho thấy điện ảnh Việt đã và đang có những bước tiến. Chúng ta hoàn toàn có quyền phê phán những bộ phim coi thường khán giả, lan man và ăn xổi. Song, nếu dựa vào đó để quy chụp điện ảnh Việt không thể làm những bộ phim nghệ thuật hay không thể thử sức với những chủ đề mới lạ thì thật không công bằng. Điều khó khăn hơn là vượt qua định kiến của khán giả. Thật khó khăn khi phim Việt phải cố gắng bứt phá trong gọng kìm quá chặt này, trong khi kiểm duyệt đã đủ khó khăn rồi.

Điện ảnh Việt Nam (2019 - 2022) – Thăng hoa rồi lại bão hòa, vì sao nên nỗi?

Thị trường phim Việt vẫn đang từng bước lấy lại phong độ và chinh phục khán giả sau thời gian đại dịch. Nhưng vẫn cần rất nhiều sự nỗ lực.

Khán giả Việt hoàn toàn có thể mơ đến những bộ phim Việt Nam hoành tráng hoặc sâu lắng của những nền điện ảnh nước ngoài. Nhưng trước khi giấc mơ đó thành sự thật, hãy để điện ảnh Việt Nam bắt đầu với những bước đi nhỏ trước đã!